Het geweld onder voetbalfans escaleert telkens weer

Posted on March 17, 2023 by admin

N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.

Voetbalgeweld Elk weekend zorgen gewelddadige voetbalsupporters voor problemen. Waarom is dat zo, en wat kan ertegen worden gedaan?

Tan Tunali

17 maart 2023 om 16:25

Leestijd 6 minuten

Een PSV-supporter rende op 23 februari het veld op en sloeg de doelman van Sevilla FC in het gezicht. — **Een PSV-supporter rende op 23 februari het veld op** en sloeg de doelman van Sevilla FC in het gezicht.

Foto’s Olaf Kraak/ANP

Zondagavond 5 maart, even voor half acht, monteren drie mannen op een verlaten parkeerterrein in Leeuwarden een televisiescherm op de laadbak van een auto. Even later draait een touringcar uit Deventer met tientallen jongemannen erin het terrein op. Ze behoren tot de ‘harde kern’ van Go Ahead Eagles en hebben zwarte jassen aan en petjes op. Als ze bij het uitstappen het handjevol verzamelde journalisten zien doet een aantal van hen hun capuchon op. „Rot op met die camera’s”, roepen ze. Er wordt met vuurwerk gegooid, sommige journalisten worden geïntimideerd.

De lichtmasten van het Cambuurstadion zijn in de verte te zien. Daar speelt Go Ahead Eagles die avond tegen SC Cambuur. Normaal gesproken zouden de Go Ahead-fans in het stadion hebben gezeten, maar nu zijn ze veroordeeld tot het televisiescherm op de parkeerplaats. Dat komt door een besluit dat de burgemeester van Leeuwarden, Sybrand Buma, eind februari nam. Na gewelddadigheden rondom de wedstrijd tussen SC Cambuur en sc Heerenveen, waarbij tientallen mensen gewond raakten en politie werd aangevallen, besloot Buma op advies van de politie gedurende het lopende seizoen geen supporters van bezoekende clubs meer toe te laten in het Cambuurstadion.

Een week later legt Buma op het stadhuis in Leeuwarden uit dat hij het besluit nam na verschillende thuiswedstrijden van Cambuur, waarbij relschoppers het vaak hadden gemunt op vertrekkende uitsupporters en politie. De autoriteiten probeerden met verschillende maatregelen de veiligheid in en rond het stadion te waarborgen. uitsupporters waren voor bepaalde wedstrijden alleen met een georganiseerde busreis welkom (de zogenoemde ‘buscombi’), er werd meer politie ingezet en toegangswegen naar het stadion werden afgesloten. Het bleek allemaal onvoldoende. „Bij de wedstrijd tegen Heerenveen is het zo geëscaleerd dat het zelfs met 150 politieagenten niet veilig te krijgen was”, vertelt Buma.

Bijna alle betrokken partijen zijn boos over het besluit. Naast Go Ahead Eagles-supporters reageerden ook Cambuur, voetbalbond KNVB en supporters van andere clubs boos op de beslissing. „Er is top-down een besluit genomen dat vooral mensen straft die er werkelijk niets aan kunnen doen”, stond in een verklaring op de website van Cambuur. Cambuur vindt dat initiatieven, waarbij de afgelopen jaren gewerkt is aan ‘normalisatie’, „in een klap teniet [worden] gedaan”. Zo werden uitsupporters in het Cambuurstadion sinds enige tijd met hapjes, drankjes én speciaal voor de bezoekende club uitgezochte muziek verwelkomd.

Wet is streng, op papier

Het geweld is opgelaaid aan het einde van de pandemie, toen supporters weer naar het stadion mochten. In het seizoen 2021-2022 werd 179 keer een onderzoek naar ongeregeldheden in het stadion ingesteld door de onafhankelijk aanklager van voetbalbond KNVB, die meer ‘wanordelijkheden’ waarnam en ook strenger ging optreden. Dat was bijna drie keer zoveel als in voorgaande seizoenen (coronajaren niet meegerekend). Ook zijn bijna twee keer zoveel stadionverboden (1.250) uitgedeeld als gebruikelijk in de afgelopen tien jaar.

Bestuurders en ervaren supporters van clubs zien sinds de pandemie een aanwas van jongere fans, die zich vaak niet schikken naar geldende normen en zich weinig laten vertellen door de oudere garde. De hiërarchie in supporterskringen is opgeschud en de sociale controle verzwakt, zo klinkt het.

Dit seizoen is het haast iedere week raak: een PSV-supporter die het veld op rent en de doelman van Sevilla in het gezicht slaat, supporters van FC Den Bosch die stewards en beveiligers van de club mishandelen, fans van FC Volendam en FC Emmen die elkaar opzoeken om te vechten in het vissersdorp. Het is slechts een kleine greep uit de gebeurtenissen van de afgelopen maanden.

Waarom lukt het autoriteiten niet om de problemen onder controle te krijgen? Volgens Jan Brouwer, hoogleraar algemene rechtswetenschap aan de Rijksuniversiteit Groningen, ligt het in elk geval niet aan de wetgeving. „We hebben de strengste wetgeving ter wereld”, stelt hij. Alleen: in de praktijk werkt die niet goed, blijkt uit een analyse van de zogenoemde ‘voetbalwet’ van onderzoeksbureau Pro Facto. In die wet worden onder meer gebieds- en groepsverboden en een meldplicht bij stadionverboden geregeld. Maar uit de analyse blijkt dat die maatregelen vaak „onbekend” zijn bij de verantwoordelijke autoriteiten, of dat ze „koudwatervrees” hebben om ze in te zetten. Ze vrezen onder meer de administratieve rompslomp.

Bij een meldplicht moeten supporters zich melden op speeltijden van de club. Maar vaak krijgen supporters alleen een stadionverbod, en kunnen ze alsnog het station in met kaartjes van anderen. Zo had de PSV-fan die de Sevilla-doelman aanviel een stadionverbod. De twintigjarige man werd door de politierechter veroordeeld tot drie maanden cel waarvan een voorwaardelijk en een gebiedsverbod voor de omgeving van het PSV-stadion.

Voetbalsupporters vinden dat de manier waarop zij worden behandeld óók een oorzaak is van de problemen. Matthijs Keuning is supporter van AZ en voorzitter van het Supporterscollectief Nederland, een organisatie waarin supportersverenigingen van alle clubs verenigd zijn. Volgens hem worden niet alle regels die er zijn zorgvuldig gevolgd. „De KNVB hanteert al best strenge veiligheidseisen, maar niet alle clubs voldoen daaraan. Ook bij politie en gemeenten knelt het. Bij sommige wedstrijden zijn er minder stewards dan zou moeten. Als je de organisatie op orde hebt kan je al veel incidenten voorkomen”, zegt Keuning.

Supporters kunnen volgens Keuning steeds minder vaak met eigen vervoer naar uitwedstrijden. „De verplichte buscombi, waarbij uitsupporters tot aan de deur van het bezoekende stadion worden vervoerd, is supporters een doorn in het oog. Als je normaal ontvangen wordt en even in de stad kunt lopen, ga je je ook normaler gedragen”, zegt hij.

Uit cijfers die het Supporterscollectief bijhoudt blijkt dat uitsupporters vaker worden geweerd sinds de pandemie. Ajax-Feyenoord is deze zondag de zevende Eredivisiewedstrijd waarbij geen uitpubliek welkom is – bij de ‘Klassieker’ is dat al veertien jaar zo. Op het tweede profniveau, in de Keuken Kampioen Divisie, worden nog meer verboden afgegeven. Sinds begin februari waren in die competitie bij vijftien wedstrijden uitsupporters niet welkom.

Van deur tot deur

Burgemeesters, politie en het OM zien juist het liefst dat supporters ‘van deur tot deur’ worden vervoerd, omdat het zoveel mogelijk controle geeft. Het verbieden van uitfans houdt de meeste problemen helemaal buiten de deur. Onlangs besloot de burgemeester van Eindhoven, Jeroen Dijsselbloem, om bij een wedstrijd van PSV Cambuur-supporters niet te ontvangen. Net als zijn collega Buma deed hij dat op advies van de politie. De politie Noord-Nederland wil de begeleiding van supporters van FC Groningen en Cambuur niet meer voor z’n rekening nemen na bedreigingen en misdragingen aan hun adres.

De politie wil geen vragen van NRC beantwoorden, maar waarnemend politiechef Noord-Nederland Joop de Scheffer schreef in een persbericht dat „we het ons als politie niet [kunnen] veroorloven om elke keer zo massaal aanwezig te moeten zijn om een voetbalwedstrijd te faciliteren.”

Hoogleraar Jan Brouwer ziet dat de drempel voor burgemeesters steeds lager wordt om uitsupporters te weren. Andere burgemeesters houden het besluit van Buma nauwlettend in de gaten, zegt hij. „Ze zien het als een mogelijkheid om een beroep te doen op de clubs en supporters om te zeggen: als jullie jezelf niet goed organiseren en in de hand weten te houden, kan dit ook gebeuren.” Politiechef De Scheffer in het persbericht: „We faciliteren niet langer een kleine groep supporters, ten koste van een grote groep agenten én burgers.”

Buma vindt het simpelweg niet langer houdbaar om politiecapaciteit in te zetten voor een kleine groep relschoppers. „We hebben een heel groot probleem met een aantal mensen die blijkbaar geen enkele rem hebben en een voetbalwedstrijd gebruiken om stenen te gooien naar alles wat er langsloopt”, zegt hij in zijn werkkamer. Hij hoopt op meer sociale controle onder voetbalfans. „Ik weet hoe moeilijk dat is, maar het gekke is: we accepteren al dat die er bij het voetbal niet is.”

Gaat het dan alleen maar de verkeerde kant op? Niet altijd. NEC uit Nijmegen investeerde juist in sociale controle en communicatie met supporters nadat het anderhalf jaar geleden na een wedstrijd tegen Vitesse totaal uit de hand liep, waarbij NEC-supporters met de politie op de vuist gingen. De gemeente Nijmegen maakte onlangs bekend dat er bij de Gelderse derby tussen NEC en Vitesse komende maand vijfhonderd uitsupporters van de club uit Arnhem welkom zijn in het Goffertstadion. Na de rellen in 2021 werden er twee onderlinge wedstrijden in Arnhem zonder uitpubliek gespeeld. Eenmaal gold een verbod en de tweede keer boycotte de supporters van NEC de wedstrijd, omdat slechts een beperkt aantal supporters welkom was.

„We hebben heel frequent overleg met supporters in alle geledingen van onze club”, zegt algemeen directeur Wilco van Schaik. „Door die communicatie is er een enorme bonk vertrouwen ontstaan tussen supporters, gemeente, politie, OM en de club.”

Er werden in overleg onder meer een optocht door de stad en (gereguleerd) vuurwerk georganiseerd, en omdat dat goed ging groeide het onderlinge vertrouwen. De gemeente en de club geven de regels aan, en de supporters gaan daar goed mee om, aldus Van Schaik. „Zo krijgen we een kans om de derby op een normale manier en met een vol uitvak te beleven.”

Een versie van
dit artikel
verscheen ook in

de krant
van 18 maart 2023

Van baggerbeugel tot snijkopzuiger: dit museum toont de kunst van het baggeren

admin
September 24, 2024
0

Nederland is een land van „moddergoden”, van „baggerluî”, het is een „brij-moeras” vol „onpeilbaar slijk” schreef dominee-dichter Peter de Génestet ooit.

Zijn grappige klaagzang over vochtig Nederland (Boutade uit 1851) eindigt zo: „Trek overschoenen aan, gewijde grond der Vaderen, / Gij – niet op mijn verzoek – ontwoekerd aan de zee.”

De verkouden dichter („Ontvang het najaarswee van uw verkouden zoon!”) verwoordt hier zijn diep verlangen naar droge grond onder de voeten. Daarin lijkt hij op alle Nederlanders, van alle tijden. En voor droge grond onder de voeten heb je in onze rivierdelta baggeraars nodig, peilers van het slijk, die stevige dijken kunnen bouwen en voor afwatering en drooglegging van land zorgen.

Hoe Nederlanders hun land hebben „ontwoekerd aan de zee” en tot wat voor technieken en industrie dat leidde, is te zien in het Nationaal Baggermuseum in Sliedrecht.

Bagger is, volgens een Nederlands zeemanswoordenboek uit 1681 „aarde die onder water met een Baggernet werd getrokken.” Grond, modder, plantenresten, veen uit het water halen, stevige dijkjes en dijken maken, dat deden ze in Sliedrecht in de Alblasserwaard al eeuwen. Ze moesten dat in dit door rivieren omspoelde deel van Zuid-Holland zo veel, dat ze er goed in werden. Met baggeren en dijken bouwen konden de inwoners van Sliedrecht meer geld verdienen dan met veeteelt of landbouw. Vandaar dat Sliedrecht de bakermat van de Hollandse baggerindustrie is geworden.

Het Baggermuseum is gevestigd in het woonhuis uit 1885 van de familie van Adriaan Volker, een van de pioniers van de Sliedrechtse baggerindustrie. Met wandborden, voorwerpen en mooie modellen van oude en spiksplinternieuwe baggervaartuigen word je zo van terpbouw uit de oertijd tot in het nu wegwijs gemaakt. En oudbaggeraars, zoals Leo Barendregt, leiden je graag rond. Hij is er deze donderdag. „Het ging eerst allemaal met elleboogstoom” zegt hij. Hij laat bijvoorbeeld een baggerbeugel zien, een rond ijzer met een net er aan, waarmee veen en plantenresten uit de waterbodem gehaald konden worden. Maar er staan ook modellen van „krabbelaars” een soort houten reuzenkammen, waarmee onder een schip al slepend zand uit vaarroutes op de Zuiderzee werd gehaald. Er werden in de zeventiende eeuw enorme drijvende moddermolens voor dat doel ontworpen, houten constructies waar mensen of paarden voor aandrijving zorgden. De houten schaalmodellen zijn kunstwerkjes op zich.

Zelf steen of zand scheppen met modellen.

De tuin bij het Baggermuseum in Sliedrecht, met gebruikte snijkoppen en pompen van baggerschepen.

Foto’s: Walter Herfst

Centrifugepomp

Met de komst van stoom- en daarna motoraandrijving en de centrifugepomp ontwikkelt de Nederlandse baggerindustrie zich enorm. Barendregt laat modellen zien van schepen die zand opzuigen, schepen die zand opzuigen en zelf af kunnen voeren (sleephopperzuigers – hopper is de naam voor het ruim). Om harde bodems aan te kunnen, worden er snijkoppen op de zuigers gezet, zodat je snijkopzuigers krijgt. In het oude koetshuis bij het museum is een grote waterbak met een model daarvan er in, waarmee Barendregt demonstreert hoe het werkt. „Ze hebben zo in 2014 in één jaar naast het Suezkanaal een parallel Suezkanaal gegraven,” vertelt hij. De Nederlandse baggeraar Boskalis zette daarvoor zo’n 20 sleephopperzuigers in.

Het zijn enorme en dure projecten, die ook wel eens mis kunnen gaan, vertelt Barendregt. Buiten in de museumtuin staat een enorme stalen snijkop, die bestemd was voor een spiksplinternieuw ‘wandelend’ baggereiland van 200 meter lang, de Simon Stevin. Het was bedoeld om rotsbodems weg te halen, en werd gebouwd in Nederland – maar was te laat klaar voor de opdracht waarvoor het werd gebouwd. „Het is nieuw naar de sloop gegaan,” aldus Barendregt.

Boven in het museum staat een model van die Simon Stevin, tussen andere moderne baggervaartuigen die over de hele wereld, onder meer in Saoedi-Arabië, ingezet zijn. En op zolder kun je bewegende modellen van onder meer de Deltawerken en andere baggerprojecten bedienen. Zo biedt het museum een blik op baggeren van Nederlandse slootjes tot wereldwijd nieuwe havens en wooneilanden opspuiten. Internationaal is baggeren een miljarden-industrie met stevige concurrentie, waarin de door fusie ontstane Nederlandse baggerbedrijven Van Oord en Boskalis nog steeds belangrijke spelers zijn, vol technische en computertechnische vernieuwing. Dat is in het museum te zien aan de hand van scheepsmodellen en filmpjes en hands on beeldschermprogramma’s.

Maar voor de basis van baggeren, iets met een schep, zuiger of grijper uit het water halen, is ook plaats in het Nationaal Baggermuseum. In de ‘baggerpraktijktuin’ staan grote waterbassins waarin kinderen vanaf 8 jaar zelf met een baggerbeugel of grijper spelenderwijs de basis van waterbouw kunnen leren.

Het Baggermuseum is gevestigd in het woonhuis uit 1885 aan de Molendijk van de familie van Adriaan Volker, een van de pioniers van de Sliedrechtse baggerindustrie.

Modellen van historische baggerschepen in het Nationaal Baggermuseum.

Foto’s: Walter Herfst

Stripmaker Kevin Huizenga laat zijn doodgewone personages in hun hoofd de remmen los gooien

admin
September 24, 2024
0

Een gewonere figuur dan Glenn Ganges vind je niet. Hij is onopvallend en leeft een rustig leven in een typisch Amerikaans voorstadje, ergens in de Midwest. Maar achter zijn introversie gaat een bruisende geest schuil: Glenn is een ongebreideld denker, een verbandenlegger met een niet te stelpen honger naar kennis en begrip.

Kevin Huizenga – een Amerikaanse stripmaker met Nederlandse voorouders – zet deze eindeloze maalstromen om in sympathieke, ingenieuze strips. Zo maken we de dagen van Glenn en zijn vriendin Wendy mee, van de vroege ochtend tot diep in de nacht: op het saaie af, er gebeurt zelden iets. Maar waar wij bijvoorbeeld de reclamefolders ongezien bij het oud papier mikken, duikt Glenn juist in de materie. Dan komt hij uit in de Middeleeuwen, ergens in het heelal of in een Lovecraftiaanse vertelling. En dan gaan alle remmen los.

Huizenga (1977) is een uitgesproken, unieke stem in de stripwereld. Zijn verhalen zijn vreemd en sympathiek; soms onbegrijpelijk, maar altijd fascinerend. Zoals de wetenschap geen pasklare uitkomsten biedt, zo is Glenn Ganges – de persoon om wie het in Huizenga’s werk altijd draait – zijn wereldbeeld steeds aan het bijstellen en inkleuren. Het gaat hem zelden om oplossingen, maar om de gedachtegang.

Het doel van Huizenga’s strips is de ingewikkelde systemen uit te leggen die het leven en de emoties van mensen vormgeven. Huizenga vertelt zijn verhalen in korte brokken: in Curses zijn de verhalen tussen de vijf en 25 pagina’s lang.

Meer dan een anekdote

Het stripwerk van Huizenga is onaangepast en experimenteel. Sommige strips lijken op wiskundige modellen en complexe constellaties, die via duizelingwekkende leesrichtingen kunnen worden gelezen. Een vergelijking met het werk van Chris Ware dringt zich op, met het verschil dat Huizenga minder prozaïsch is: de auteur heeft zich overduidelijk grondig ingelezen en wil de lezer opmerkzaam maken. De verhalen in Curses zijn traditioneler en op het eerste oog toegankelijker. Het maakt van Curses de ideale instap in het werk van Huizenga: eenmaal gevangen door de betoverende manier van denken en vertellen, is vooral het schitterende The river at night aan te raden.

De titel ‘Curses’ verwijst naar één van de exemplarische verhalen uit de bundel, 28th St.. Het is een stripversie van Italo Calvino’s bewerking van het Italiaanse volkssprookje The feathered ogre. Bij Huizenga draait het daarbij om de kinderwens van Glenn en Wendy. Glenn denkt dat hij vervloekt is en via allerlei figuren die hij in een winkelcentrum en bij het betoverde pompstation ontmoet, wordt hij gewezen op een mensetend monster waarvan hij een veer moet plukken. Pas dan wordt zijn vloek opgeheven en is nageslacht in zicht.

Huizenga brengt deze hallucinante dwaasheid met een ernst die perfect aansluit bij zijn karikaturale tekenstijl: ja, het is misschien gek, maar we doen wat nodig is. Het is aan de lezer om te zien dat dit meer is dan een anekdote.

Pagina uit **Curses** van Kevin Huizenga

Occulte horrorverhalen

Andere vervloekingen zijn het geluid van spreeuwen, en daarna alle geluid rondom Glenn, slapeloosheid na de geboorte van de baby en Glenns angstvisioenen van een hondje met een mensenhand in zijn bek. Via die hond komt Glenn uit bij de occulte horrorverhalen van Sheridan Le Fanu uit 1872: in diens verhaal Green Tea wordt de predikant Hesselius achtervolgd door een aapje. Die geschiedenis, prachtig naverteld, helpt Glenn om zijn eigen ideeën aan te scherpen.

Door al deze verhalen leren we Glenn Ganges steeds een beetje meer kennen, en daarmee wellicht de wereld om ons heen. Dat voelt als een avondje Zomergasten: door de verhalen doen we nieuwe inzichten op, zijn we verrast door de onderwerpen en vertelt de recensent de dag erna hoe boeiend, karakteristiek en imposant het was.

Meer strips

Aline 7

Nieuw nummer van het dwarse stripblad Aline, dat begin dit jaar de belangrijkste Europese stripprijs voor tijdschriften won op het festival van Angoulême. Alle stripmakers (jong, oud, student, gearriveerd, traditioneel, avant-garde) werken met hetzelfde thema. Deze keer is dat ‘plastic’, wat verrassend uitpakt: het zet aan tot divers en persoonlijk werk, van onder meer Femme ter Haar, Octavia Roodt, Frederik Van den Stock en schitterende illustraties van Talitha Dijkhuizen.

Wat vooraf ging

Moeilijk weg te leggen, deze strip die antwoord geeft op alle vragen waar nerds, geeks en cultuurliefhebbers mee rondlopen. In korte hoofdstukken geeft Hanco Kolk (S!ngle, Meccano) de achtergronden bij onder anderen Assepoester, Mick(e)y Mouse, Batman, Sherlock Holmes en Dracula: soms met een boeiende twist, vaak tot in detail uitgevogeld, en altijd zwierig en fraai uitgewerkt. Wat het boek onweerstaanbaar maakt, is Kolks heerlijke vertelstem.

Seoul before sunrise

Emotioneel, gelaagd verhaal over vriendschap, waarin Samir Dahmani kiest voor een aantal uitgekiende tegenstellingen om zijn verhaal te vertellen: dag en nacht, binnen en buiten. Seong-Ji kan niet aarden in de nieuwe stad en ontmoet een vrouw die ’s nachts huizen binnenglipt. Samen leren ze de schoonheid van de nacht waarderen. Door filosofische gesprekken ontdekt Seong-Ji meer over zichzelf. Prachtige ontwikkelingsroman in aquarel.

Wat vindt NRC | Terecht veel vragen en zorgen over nieuwe werkinstructie IND

admin
September 24, 2024
0

Nederland gaat vaker ‘nee’ zeggen tegen asielzoekers. Dit vloeit voort uit een nieuwe methodologie die de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) sinds deze zomer hanteert. Tot voor kort moest de dienst, vaak onder druk van de rechter, zelf goed onderbouwen waarom een asielzoeker geen recht heeft op bescherming. Nu ligt er, op verzoek van de politiek, een nieuwe werkinstructie waarin de bewijslast vooral bij de asielzoeker wordt gelegd. Die moet, zo meldde NRC maandag, nu zelf het overtuigende bewijs leveren waarom zijn of haar leven in gevaar is. Asielzoekers die al langer in de EU verblijven moeten eveneens overtuigend kunnen uitleggen waarom ze niet al eerder elders een asielverzoek hebben ingediend.

Volgens Vluchtelingenwerk gaat het om „de grootste beleidswijziging in tien jaar tijd”. De gevolgen zijn nu al merkbaar. In de afgelopen weken zouden asielzoekers uit Syrië, Afghanistan en Jemen, landen die voorheen als evident onveilig golden, tegen afwijzingen aan zijn gelopen. Omdat ze dus niet kunnen bewijzen dat hun land van herkomst voor hen persoonlijk onveilig is, en de IND niet langer heel precies hoeft te bewijzen dat het daar wél veilig is.

Luister naar