Het beste tuingereedschap ter wereld komt uit Bovenkarspel

Posted on June 5, 2025 by admin

Van de veertien medewerkers die vandaag aanwezig zijn bij Sneeboer heten er negen Sneeboer van hun achternaam. In een grote loods zijn ze rvs aan het snijden, smeden en lassen. Iemand graveert logo’s in houten stelen. Er wordt een bestelling met honderden stukken gereedschap ingepakt voor een winkel in Texas, een kist met benodigdheden voor een beurs in Londen klaargemaakt.

De smederij ligt aan het water met uitzicht op treinstation Bovenkarspel-Grootebroek in Noord-Holland. Op de zijkant staat in grote letters ‘Sneeboer & Zn’. „Dat ‘zonen’ gaat er binnenkort af hoor”, zegt Laura Sneeboer (36) binnen, in de werkplaats. Sinds 2022 is ze samen met haar broer Sjoerd Sneeboer (34) eigenaar van het bedrijf. De twee lange blonde West-Friezen zijn de vierde generatie aan het roer.

Sneeboer maakt tuingereedschap dat beschouwd wordt als het beste van het beste. Elton John is „een fan”, zegt Laura. De tuinman van Catherine Deneuve bestelt regelmatig, Roger Waters van Pink Floyd ook. Brian May, gitarist van Queen, komt elk jaar op de Chelsea Flower Show in Londen, de belangrijkste tuinbeurs van het Verenigd Koninkrijk, iets kopen bij Sneeboer. Sjoerd: „Vorig jaar vertelde hij dat hij ‘absolutely gutted’ was geweest omdat hij zijn wrotter* was kwijtgeraakt. Hij had met zijn metaaldetector zijn landgoed afgezocht en hem uiteindelijk toch weer gevonden.” De tuiniers van het populaire BBC-programma Gardeners’ World, waaronder Monty Don en Adam Frost, werken veel met Sneeboer. „In 2010 heeft Monty Don onze planttroffel* een keer in beeld gehouden”, zegt Laura. „Hij mag onze naam niet noemen, maar blijkbaar herkenden genoeg mensen ons product. Op dat moment verkochten we er misschien twintig per jaar, daarna vierduizend.”

Tuinbroek

De ultieme Sneeboer-fan meldde zich onlangs per e-mail: een voormalig hovenier uit Canada had het logo van Sneeboer – een lijntekening van oprichter Arie Sneeboer in tuinbroek – groot op zijn kuit laten tatoeëren.

Piet Oudolf, de beroemdste tuinarchitect van Nederland, zegt dat Sneeboer het enige merk is waarmee hij werkt. „Ik zie veel gereedschap voorbij komen, maar vaak is het zwak”, zegt hij aan de telefoon. „Sneeboer slijt gewoon niet. Sommige scheppen heb ik al twintig jaar. En ik zeg dit niet omdat ik met ze samenwerk.” Sinds kort is er een Piet Oudolf-minicollectie, bestaand uit een verplantschopje en een schrepel*. „Als het niet de grootste kwaliteitsfirma was, zou ik mijn naam er niet aan hangen.”

Sinds vorige maand is er ook eens samenwerking met het Franse luxehuis Goyard, dat al sinds 1792 bestaat: een speciale tas met daarin zes Sneeboer-tools.

Sneeboers nieuwste ontwerp, een handschepje met een extra diepe komvorm en een kartelrandje om een zak potgrond mee open te rijten, werd afgelopen mei uitgeroepen tot ‘Sustainable Garden Product of the Year’ bij de Chelsea Flower Show in Londen.

Naar eigen zeggen is Sneeboer het enige bedrijf ter wereld dat rvs tuingereedschap nog met de hand smeedt. Sjoerd: „De meeste bedrijven die rvs gereedschap verkopen laten dat, vaak in China, uit één plaat snijden.” Hij pakt een grote spade. „Bij ons bestaat het rvs gedeelte van zo’n spade uit vijf verschillende onderdelen, gemaakt van rvs-soorten met verschillende hardheid die allemaal aan elkaar gelast worden.” Vervolgens moeten de lasranden met een slijptol weggehaald worden zodat het lijkt alsof het één geheel is. Een nogal tijdrovend proces. „Maar daardoor breekt en buigt het veel minder snel dan een spade die uit één stuk rvs gemaakt is.”

Gereedschap met een S

Wie binnenkomt bij Sneeboer ziet meteen een op canvas afgedrukte fotocollage met familiefoto’s en de slogan ‘Tools for life and generations to come’. Even verderop een wc met op de deur een rvs bordje in de vorm van een schep. Op de balie waar bezoek zich kan melden ligt een gerepareerde schep – een plantenspitter – klaar om opgehaald te worden. „Die is zo’n zestig jaar oud”, zegt Sjoerd. Hij wijst naar de ‘S’ die in het staal gestanst is. „Ons allereerste logo.” Daar hoorde ook een slogan bij: „Gereedschap met een S, staat garant voor succes.”

De schep heeft alleen een nieuwe steel gekregen, want het rvs gedeelte was nog helemaal intact. Sjoerd loopt het magazijn in en komt terug met dezelfde schep, maar dan nieuw, en houdt hem bij de oude. Alleen de punt blijkt te zijn afgestompt. „Mensen komen hier vaak met erfstukken van hun ouders of grootouders.”

Laura en Sjoerd lopen in het magazijn langs twee rijen stellages met plastic kratten vol gereedschap. Het zijn hun bestverkochte producten: de minst complexe spades, harken en schoffels. Pakweg veertig producten die zorgen voor driekwart van de omzet (hoe hoog die is, willen ze niet delen). Sjoerd: „De andere 180 producten in ons assortiment zijn voor de leuk, voor mensen die iets specifieks zoeken.”

Op een vide in de werkplaats is een wand met producten die inmiddels uit de handel zijn. Een lange steel met een rvs geul eraan vast bijvoorbeeld. „Een draineertreklepel*. Geen flauw idee wat je daarmee kan. We verkochten er misschien twee of drie per jaar.” Van de bestverkopende producten, een klein plantenschepje bijvoorbeeld, verkopen ze er soms tussen 500 en 600 per week.

Boven, weg van het lawaai van de werkplaats, is wat Laura en Sjoerd het ‘minimuseum’ noemen. Een grote, open ruimte met een keukentje en een lange eettafel, waar veel gereedschap uitgestald staat en de muren vol hangen met foto’s. Een foto van koningin Máxima bijvoorbeeld, die in New York een tulp plant met een Sneeboer-troffel bij het 400-jarige bestaan van die stad in 2009. Maar vooral veel foto’s van verschillende generaties Sneeboeren.

Hoefijzers

Het bedrijf werd in 1913 opgericht door Arie Sneeboer, de overgrootvader van Laura en Sjoerd. Als smid maakte hij naast gereedschap hekwerken, kachels en hoefijzers. Vanaf 1955 werd Sneeboer gerund door de drie zonen van Arie. Tot kleinzoon Jaap Sneeboer en zijn vrouw Wilma Peelen – de ouders van Laura en Sjoerd – het in 1986 overnamen. In die tijd was Sneeboer nog steeds een kleine smederij met een winkeltje in de dorpsstraat van Grootebroek, zegt Wilma, die vandaag ook aanwezig is omdat ze nog drie à vier dagen per week de administratie doet. „Door het gehamer vielen de tegels in de badkamer van een van Jaaps broers, die naast de smederij woonde, van de muur.” In 1992 zijn ze naar de huidige locatie in Bovenkarspel verhuisd, die ze in 2012 hebben uitgebreid; de loods beslaat nu zo’n 2.000 vierkante meter.

Jaap en Wilma besloten alleen nog maar tuingereedschap te maken. Om naam te maken in het buitenland gingen ze veel naar beurzen. Wilma: „Om het weekend zat Jaap in de auto naar een ander land, met de kofferbak vol gereedschap.”

In 1998 schreef het Britse tuinblad Gardens Illustrated een zes pagina’s tellend artikel over Sneeboer. Tot die tijd verkochten ze 95 procent van de producten in Nederland, in de jaren daarna werd 85 procent geëxporteerd. De allereerste buitenlandse bestelling kwam van de toenmalige bestuursvoorzitter van Goldman Sachs, die het geld contant opstuurde met een koerier. „Vooral in Engeland zijn we in die tijd heel groot geworden”, zegt Wilma. „Tuinieren is daar echt een cultureel fenomeen.”

Onder de ruim tweehonderd verkooppunten van Sneeboer zitten de giftshop van de beroemde Great Dixter-tuin in het Engelse Rye en het Duitse warenhuis Manufactum. Maar ook veel filialen van de Nederlandse tuincentrumketen Welkoop.

Sinds Brexit is de verkoop in Engeland teruggelopen. De VS is nu de belangrijkste en snelst groeiende markt: ongeveer een derde van alle Sneeboer-spullen gaat ernaartoe – dus de familie kijkt huiverig naar de importtarieven van Trump. Een kwart van al het gereedschap blijft in Nederland.

Losse briefjes

Laura studeerde international business en marketing en werkte erna bij een verzekeringsmaatschappij tot ze zich in 2015 bij Sneeboer voegde. Sjoerd heeft een master in financial management en werkte bij de consultancy-tak van EY toen zijn moeder hem tijdens de pandemie opbelde of hij alsjeblieft ook wilde komen helpen.

Laura: „De hele wereld had opeens tijd om te tuinieren. Eerst dachten we: leuk! Maar al gauw was de vraag niet meer bij te benen. We maakten alles op bestelling, er was nul voorraad.” Op een gegeven moment werden er negenduizend producten per week besteld, terwijl er destijds maar duizend per week gemaakt konden worden. Er kwam een wachtlijst van negen maanden. „Toen zijn we wel wat klanten kwijtgeraakt.”

Sjoerd: „Neef Wout, de chef van de werkplaats, had allemaal losse briefjes in z’n broekzakken zitten waar alle bestellingen op stonden. Hij hield de voortgang bij door stipjes in verschillende kleuren op die briefjes te zetten: groen als het rvs gesneden was, rood als een product gelast was, enzovoort. Als een klant vroeg of er nog tien extra producten bij konden, liep het hele systeem vast.”

Dankzij Sjoerd worden alle bestellingen nu automatisch bijgehouden door een boekhoudprogramma en is er een voorraad van de best verkochte producten aangelegd.

Een bordervork, een steenspade en een plantenspitter

Er viel wel meer te verbeteren, zegt hij. „Onze vorige smid, oom Frank, ligt best wel in de kreukels. Doordat hij elke dag urenlang in het vuur heeft gekeken, heeft hij staar ontwikkeld. En hij heeft versleten gewrichten, door het continu met een hamer op een rvs-plaat slaan. Dat veroorzaakt veel trillingen in je lijf. Toen onze neef Teun de nieuwe smid werd, zei hij: ik wil later wél gewoon met mijn kleinkinderen kunnen voetballen. Toen zijn we op zoek gegaan naar alternatieven.”

Als eerste werden de kolen vervangen door inductie. Een apparaat dat een stuk roestvaststaal in vijf seconde verwarmt naar duizend graden. „Je ziet niet dat er iets gebeurt, opeens is het metaal oranje.” Minder romantisch, vinden ze, maar het smeden gaat er twee keer zo snel door. Vervolgens wordt het bewerkt met een smeedhamer uit 1950, op een aambeeld dat ook al minstens zeventig jaar oud is.

Ook de ‘watersnijder’, waarmee alle rvs tot voor kort gesneden werd, is vervangen door een lasermachine waarvoor géén speciaal snijzand uit Australië geïmporteerd hoeft te worden. En die 77 keer zo snel snijdt. Het lassen gebeurt sinds kort eveneens met laser. Al die aanpassingen hebben ervoor gezorgd dat Sneeboer inmiddels zo’n 1.500 stukken gereedschap per week kan produceren.

„Ik probeer het nog steeds voor elkaar te krijgen dat we minder tijd per gereedschap besteden in de werkplaats”, zegt Sjoerd. „Want arbeid in Nederland is gewoon heel duur. En we willen niet dat een spade straks meer dan 175 euro kost.” De grootste panschop* kost nu 132,95 euro. Het nieuwste handschepje 44,95 euro, de bestverkopende schoffel 96,85 euro.

Koninklijke schoffel

Die schoffel is – net als vrijwel alle andere producten – ontworpen door Jaap, de vader van Laura en Sjoerd. Deze ‘koninklijke schoffel’ lijkt een beetje op een kroon en is te koop sinds 2013, het jaar waarin het bedrijf honderd jaar bestond en officieel hofleverancier werd. „Een gewone schoffel heeft een recht blad”, zegt Sjoerd. „Maar deze schoffel heeft vertandingen, waardoor je 50 procent meer snijoppervlak hebt en dus makkelijker door het onkruid heen snijdt.” En hij heeft een extra haak waarmee je het onkruid meeneemt als je de schoffel naar achter trekt.

Jaap werkt nog steeds aan nieuw gereedschap. Sjoerd: „Bijna alle nieuwe producten komen tot stand door vragen of problemen van klanten. Twee weken geleden werd op een beurs in Gelderland drie keer gevraagd om een draadschoffel*. Ik wist niet eens wat dat was, maar toen ik het later aan Jaap vertelde bleek hij er nog een ontwerpschets voor te hebben liggen.”

* Wrotter een prikker met twee weerhaken waarmee onkruid met wortel en al kan worden weggetrokken * Planttroffel een plat stuk rvs met een handvat waarmee je gaten voor planten in de grond maakt * Schrepel een handschoffel om onkruid mee te verwijderen * Draineertreklepel een tool om drainage-geulen mee te egaliseren, zodat water makkelijker wegloopt * Panschop een grote schep (ook wel bats genoemd) voor los materiaal als zand, grind en houtsnippers * Draadschoffel een schoffel met in plaats van een massief metalen blad een dunne, vaak stalen draad om onkruid op moeilijk bereikbare plekken mee te verwijderen

Fotografie: Kees de Klein
Assistent fotografie: Aryan Hamyani

Voorzitter Belangenvereniging van Kleine Mensen na rel rond Spaanse stervoetballer: ‘Als Yamal iets normaal vindt, dan vinden zijn 36,6 miljoen Insta-volgers dat ook’

admin
July 17, 2025
0

Victor Klein (58) wordt regelmatig door vreemden op straat aangesproken. Zeker elke maand, schat de 1,40 meter lange voorzitter van de Belangenvereniging van Kleine Mensen (BVKM). „Hé, kleintje”, roepen mensen. Maar ook: „lilliputter”, „smurf” of „dwerg”. De ene term is wat onschuldiger dan de andere, zegt hij, maar het zijn allemaal kwetsende termen.

Klein, die senior beleidsadviseur Wonen is bij de gemeente Haarlemmermeer, werd twee maanden geleden benoemd tot voorzitter van de BVKM. Normaal een functie op de achtergrond, maar deze week voert hij veel overleg, omdat een actuele kwestie tot veel discussie leidt onder de 350 leden van de 51 jaar oude vereniging, waarvan de meesten niet langer dan 1.50 meter zijn.

Aanleiding: het nieuws dat de Spaanse stervoetballer Lamine Yamal tijdens een besloten feest voor zijn achttiende verjaardag mensen met dwerggroei inhuurde voor een optreden. Volgens een twee jaar oude Spaanse wet zijn shows of recreatieve activiteiten verboden waarbij mensen met een beperking worden gebruikt ‘om spot of hoon uit te lokken, die in strijd is met het respect voor de menselijke waardigheid’.

Bezoekers van het feest, onder wie een aantal beroemdheden, zouden hun telefoon niet hebben mogen gebruiken tijdens de feestelijkheden, maar iemand maakte een filmpje van de aankomst van een groepje kleine mensen, die in colonne over een terrein in Olivella lopen, een stadje 50 kilometer buiten Barcelona. Daily mail zette het filmpje van de ‘party dwarves,’ zoals de Britse krant het noemt, op X.

Niet zozeer de eventuele wetsovertreding leidt tot ophef – het Spaanse OM doet daar nu onderzoek naar – maar het feit dat Yamal kennelijk niet aanvoelde dat het „onacceptabel is om in de 21ste eeuw mensen met dwerggroei te gebruiken voor vermaak op privéfeesten”, zoals Carolina Puente, voorzitter van de Spaanse belangenorganisatie Asociación ADEE zei, „zeker als daar publieke figuren als Yamal bij betrokken zijn”. Puente sprak van een „vernederende en discriminerende daad” en beloofde „actie via juridische en sociale kanalen”.

Mensen tikken op mijn hoofd: hé kleintje, ga terug naar je circus

Die reactie werd op de Catalaanse radiozender RAC1 weer veroordeeld door iemand met dwerggroei die zei dat hij op het feest van Yamal was. Hij snapte alle ophef niet. „We doen deze job omdat we dit willen. Wij kiezen hier zélf voor, niemand dwingt ons ertoe. Als we van onze klant ook maar één signaal van gebrek aan respect ervaren, stopt de show meteen. Maar tot nu toe maakten we dat nog nooit mee.” De man zei dat ADEE zijn werk bemoeilijkt.

Yamal heeft nog niet gereageerd op alle ophef. Wel zei hij woensdag bij een bijeenkomst ter ere van zijn contractverlenging, dat hij „ongevoelig” is voor lof en kritiek die niet van zijn familie of vrienden komt. „Ik werk voor Barcelona, ik speel voor Barcelona, maar als ik niet op het trainingsveld sta, geniet ik van het leven”, zei hij.

Wat dacht u toen u hoorde van de gebeurtenissen op het feest?

„Ik dacht: jammer dat dit nog steeds gebeurt. Op zich is er niets mis mee als kleine mensen entertainen. Zelfs niet, denk ik, als bijvoorbeeld een kleine cabaretier grappen maakt over zijn lengte. Maar als je daarvoor wordt ingehuurd, voelt het anders. Dat kan stereotypering in de hand werken.”

Heeft de ophef ook een positieve kant?

„Ja, want hoewel er steeds meer aandacht is voor stigmatisering van mensen met een handicap, worden kleine mensen vaak over het hoofd gezien – no pun intended. Het is een beetje dubbel, want veel kleine mensen zitten er niet op te wachten dat de schijnwerper op hen gericht wordt, maar ze ervaren wel degelijk vormen van stigmatisering.”

U noemde schelden als voorbeeld, maar gaat het ook verder dan dat?

„Mensen proberen me stiekem te filmen, of vragen of ze met me op de foto mogen. Ze tikken op mijn hoofd: ‘hé, kleintje, ga terug naar je circus’. Eén keer vroeg iemand: ‘Mag ik je wegslingeren?’, verwijzend naar een oude attractie waarbij mensen met dwerggroei door de lucht werden geworpen. Ik heb een zoon en dochter met dezelfde groeistoornis. Als we met z’n drieën over straat lopen blijven mensen staan om ons goed te bekijken. ‘Wat zijn jullie mooie mensen’, zei iemand onlangs. Wat moet ik daarmee? Ik begrijp dat alles wat van het gemiddelde afwijkt de aandacht trekt, maar fijn is het niet.”

Victor Klein: „Op zich is er niets mis mee als kleine mensen entertainen.” Foto Bram Petraeus

Wat zegt u in zo’n geval?

„Dat hangt van mijn stemming af. In een goede bui reageer ik met een kwinkslag: maak gewoon een foto van je vriendin, joh. Maar soms sta ik met een mond vol tanden. Zo trad ik een keer met een paar collega’s op tijdens een bedrijfsfeest van mijn oude werkgever. Mensen van gemiddelde lengte, met wie ik showdance deed. Dat optreden was hen bijgebleven, maar niet zoals ik had gehoopt. Een half jaar later werd ik gebeld. ‘We geven een carnavalsfeest met een act: vader Abraham en de smurfen. Wil je meedoen?’”

Au.

„Ja, dat was pijnlijk. Ik was te verbouwereerd om ad rem te kunnen reageren. Ik heb vriendelijk bedankt.”

Hoe denken leden van uw vereniging over wat er op het feest van Yamal is gebeurd?

„Heel verschillend, wat begrijpelijk is. Sommige leden vinden dat je als klein mens werkzaam mag zijn in de entertainmentindustrie. ‘Ik verdien er mijn brood mee’, zeggen ze. ‘Wie ben jij om te bepalen hoe ik mijn leven leid?’ Ik zeg dan dat ik dat helemaal niet wíl bepalen, maar dat het om bewustwording gaat: hun handelen heeft impact op de behandeling van andere kleine mensen.

„Het heeft met zelfrespect te maken. Als kleine mensen gecast worden op basis van hun professionaliteit, is dat iets om trots op te zijn. Maar als ze gecast worden vanwege hun lengte – en zoiets voel je donders goed aan – dan vind ik dat problematisch. In die zin vind ik acteur Peter Dinklage, bekend van onder meer Game of Thrones, een goed voorbeeld. Hij weigerde op een gegeven moment om rollen te spelen waarin hij werd gecast vanwege zijn lengte. ‘Ik ben een goede acteur die inhoudelijke rollen kan spelen’, zei hij. Daarmee dwong hij veel respect af.”

‘Sommige leden vinden dat je als klein mens werkzaam mag zijn in de entertainmentindustrie’

De kleine man die op het Spaanse radiostation geïnterviewd werd, zei: „We zijn geen kermisapen en zullen nooit onze grenzen overschrijden”.

„Dit is een hele lastige. Ik wil mensen niet het brood uit de mond stoten, maar vind het wel belangrijk dat kleine mensen die in de entertainmentindustrie werken, en hun opdrachtgevers, er bewust van zijn dat dit verhaal twee kanten heeft. Als je een dikke huid hebt, en het daarom normaal vindt dat er om je gelachen wordt vanwege je lengte, dan zal je het nooit als een last ervaren. Maar dat wil nog niet zeggen dat het normaal is, en dat andere kleine mensen daar geen last van hebben, omdat het tot stigmatisering leidt.”

Krijgen kleine mensen minder kansen dan lange mensen, of mensen met een gemiddelde lengte?

„Ja. Soms om praktische redenen: je kan niet het wagenpark aanpassen omdat een klein mens graag buschauffeur wil worden. Maar soms ook vanwege vooroordelen. Klein van lichaam is klein van geest, wordt nog steeds gedacht. Ik kreeg ooit na een tweede sollicitatiegesprek te horen: ‘Sorry, maar we zoeken iemand met de brains van Wim Duisenberg [oud-president van De Nederlandsche Bank] en de looks van Sophia Loren.’ En dan ging het ook nog om een bureaufunctie!”

Yamal heeft 36,6 miljoen volgers op Instagram, vooral jongeren kijken tegen hem op. Ligt copycat-gedrag op de loer?

„Zeker. Als Yamal iets normaal vindt, dan vinden zijn fans dat ook. Bekende mensen zijn rolmodellen, ook in de goede zin. Denk aan Roel van Velzen. Ik ken hem niet, maar weet wel dat de aandacht voor zijn lengte verflauwde naarmate duidelijk werd dat hij een goeie muzikant is. Daarom is het belangrijk te laten zien dat je als klein mens meer bent dan je groeistoornis.”

Bent u voorstander van een Nederlands verbod op het inzetten van kleine mensen voor entertainmentdoeleinden?

„Het kan mensen helpen om op te komen voor hun waardigheid, wat niet zo makkelijk is, al vraag ik me af wanneer en hoe je overtredingen dan gaat bestraffen. Maar goed, alleen al het gesprek erover kan tot meer bewustwording leiden.”

De nieuwe Smurfen-film wil té graag hip zijn

admin
July 17, 2025
0

Niemand vraagt erom, maar Hollywood blijft Smurfen-films maken. Slechts acht jaar na Smurfs: The Lost Village is er een nieuwe film gebaseerd op het blauwe dwergenvolkje van de Belgische striptekenaar Peyo. Al heeft het nieuwe Smurfs weinig met zijn creatie te maken. In deze verwarrende wanhoopspoging om ‘hip’ te zijn gaat alles wat de Smurfen leuk maakt jammerlijk verloren.

We vinden de Smurfen twerkend en TikTok-dansend in het Smurfendorp. Niet op Vader Abraham, maar op een nieuw liedje van Rihanna, die ook de stem van Smurfin inspreekt en de film produceerde. Het leven is hier één groot EDM-festival. Maar één Smurf is ongelukkig: Geen Naam (James Corden). Elke Smurf heeft namelijk een ‘ding’. Brilsmurf is slim, Zorgen-smurf maakt zich zorgen, Geluidseffectsmurf voorziet situaties van grappige geluidjes en Smurfin is een vrouw. Maar Geen Naam heeft niks, en ís dus niks, zingt hij in een gevoelige ballad.

Totdat hij blijkt te kunnen toveren! Vanaf dit punt loopt de plot uit de hand. De kwaadaardige tovenaar Razamel (de broer van Gargamel) detecteert de „energie-impuls” van de magie en ontvoert Grote Smurf. De andere Smurfen moeten hem redden. Ze reizen door ‘portalen’ naar Parijs, München, Australië en „een interdimensionaal ravijn”.

Smurfs kopieert in wilde weg uit andere populaire films zoals Trolls en The Avengers om de moderne kijker te interesseren. Zo blijken de Smurfen niet slechts vredelievende dwergen, maar een soort superhelden: „bewakeraars van het goede”. Ze bestaan om het pratende toverboek Parmantje Grimoire uit handen te houden van een „intergalactische alliantie van kwaadaardige tovenaars”, die de wereld willen overheersen.

Pratende ragebollen

Zelden was zo’n voorspelbare film zó complex. Het is onmogelijk niet af te dwalen. Op een gegeven moment proberen de Smurfen ellenlang om Snooterpoots (pratende ragebollen) om te kopen met taart en horloges zodat ze hun kristallen kunnen gebruiken om een wormgat te openen naar het kasteel van Razamel. Klinkt dat verwarrend? Ik heb de film twee keer gezien (ook de versie met Roxy Dekker), en verder dan deze samenvatting kom ik niet. Elke scène brengt een nieuw personage. Grote Smurf heeft een broer: Ken. En Ken heeft weer een vriend: Ron. Ga zo maar door. Het lijkt ter plekke verzonnen.

De grapdichtheid is extreem hoog, meestal leidt het alleen tot oogrollen. „Mijn podcastmicrofoon staat opgesteld in de Zoom-kamer!”, roept Razamel op gegeven moment. „Ik heb nóóit tijd voor self-care!”, verzucht Ken. En Grote Smurf vraagt: „Zie jij tijd als een lineair concept of als een reeks platte cirkels?” Hollywood-films maken de laatste jaren vaker deze fout, maar het opnoemen van dingen die op het internet populair zijn, staat niet per definitie gelijk aan humor.

Gebroken klok

Er zijn heus wel grappen die werken. En niet alles mislukt. De animatie mengt 3D- en 2D-animatie best knap met fotografische achtergronden – veel beter dan de horrorcreaturen van de Smurfen-film uit 2011. En de liedjes zijn ook effectief. Ook al vraag je je af waarom de Smurfen erbij door het heelal zweven of hupsen in de buidel van een kangoeroe.

Maar je loopt na afloop van de film weg met een gevoel van leegte. Deze film draait niet om Smurfen. Het is volstrekt vormloos. Zoals Geen Naam heeft het geen ‘ding’; op het ene moment is het een vehikel voor Rihanna en haar nieuwe liedjes, op het andere een Marvel-superheldenfilm. Op elk moment is het chaos. En je begrijpt er geen smurf van.

Water. Zonnebril. Hoed. ‘Bingo!’ Het Rode Kruis speelt hittebingo met ouderen en wapent ze zo tegen levensbedreigende hitte

admin
July 17, 2025
0

In elke hoek van De Oude Bieb staat een ventilator. Op tafel dobberen roze badeendjes in een emmer. Twee vrouwen, die met een rollator de sociale huiskamer in de wijk Lewenborg binnenschuifelen, krijgen een glaasje ranja met een kleurrijk feestrietje. De aankleding is vrolijk, maar de bijeenkomst is serieus. Het Rode Kruis organiseert hier een ‘hittebingo’ voor ouderen, onder meer over hoe ze oververhitting kunnen herkennen. De vrijwilligers van De Oude Bieb hebben de huiskamer voor de gelegenheid versierd.

„Wat merk je als je het te warm hebt?”, vraagt Lin Vorstman van het Rode Kruis aan de elf deelnemers. Henk Brinkema (70) wijst naar z’n borstkas. „Dan gaat mijn harstslag omhoog en ga ik zweten.” Een andere deelnemer krijgt hoofdpijn.

Hitte is gevaarlijk voor ouderen. Ze zijn het kwetsbaarst voor hittegolven. Mensen ouder dan 65 jaar hebben vaak moeite om hun lichaam af te koelen, omdat ze minder zweten. Ook kunnen gezondheidsproblemen, zoals hartziekten, ervoor zorgen dat ze het nog warmer hebben. Tijdens de Europese hittegolf eind juni overleden in twaalf steden 3.2000 mensen aan de hitte. 88 procent was 65 jaar of ouder, blijkt uit onderzoek van het Britse Imperial College London.

Een bingokaart met plaatjes van de hittemaatregelen. Foto Sake Elzinga

Voetenbadje

Vrijwilligers van het Rode Kruis doen meerdere vergelijkbare zaaltjes aan met de hittebingo. „Voor een beetje bewustwording en zelfredzaamheid”, zegt Richard Dibbets, die met Vorstman de bijeenkomsten verzorgt.

Voordat de bingo begint, legt Vorstman onder andere uit hoe de ouderen zich kunnen wapenen tegen hittegolven. Hij wijst de deelnemers met behulp van afbeeldingen op signalen van oververhitting, zoals huiduitslag. Ook hoofdpijn, spierpijn en duizeligheid gelden als symptomen. Voor vrijwel alle problemen luidt het devies: koelen. Met een natte doek, voetenbadje of een lauwe douche. En wanneer het echt gevaarlijk wordt en ouderen vermoeden dat zijzelf of iemand anders een hitteberoerte heeft – waarbij de warmteregulatie in de hersenen verstoord raakt – dan moeten ze 112 bellen.

Dan is het tijd voor de hittebingo. Op een scherm verschijnen plaatjes met hittemaatregelen. De deelnemers krijgen in groepjes een kaart met plaatjes met de maatregelen en kunnen die afvinken. Elke maatregel wordt besproken. Voldoende water drinken is bijvoorbeeld belangrijk, vertelt Vorstman. Veel ouderen hebben echter een ‘verminderd dorstgevoel’. Om bij te houden hoeveel ze moeten drinken, deelt Vorstman een schijf uit. Na ieder glas water kunnen ze daaraan draaien en dan vaststellen hoeveel ze per dag drinken. Telt koffie ook, wil een deelnemer weten. Zelf drinkt ze twintig koppen per dag. Geen verstandig idee, zegt Vorstman: cafeïne kan onder meer de hartslag verhogen, terwijl water hydrateert zonder bijwerkingen.

Hitte-uitslag, dat kende ik niet. Je bent nooit te oud om te leren, hè

Henk Brinkema (70)
bingodeelnemer

Een zonnebril dragen, de schaduw opzoeken, zonwering gebruiken of de gordijnen dichtdoen, een pet of een hoed dragen: dat weten de deelnemers allemaal wel. Maar dan verschijnt de maatregel ‘om hulp vragen’ op het scherm. „Wie vindt dat lastig?”, vraagt Vorstman. Drie handen schieten meteen de lucht in. „Ik ken dat gevoel. Vroeger deed je het altijd zelf”, zegt Brinkema. Een vrouw weet niet wie ze om hulp zou moeten vragen. „We wonen met allemaal oude knarren in een flat.”

Veel mensen willen wel helpen, verzekeren Dibbets en Vorstman de groep. „Dat is makkelijker dan zelf om hulp vragen. Veel mensen vinden het ook fijn om een ander te helpen”, zegt Vorstman. Hij deelt kaartjes uit waarop de deelnemers een naam en telefoonnummer van een noodcontact kunnen noteren.

Tijdens de bingo wordt besproken hoe ouderen zich kunnen wapenen tegen de hoge temperaturen. Foto Sake Elzinga

Schaatsen

Na afloop van de hittebingo is het tijd voor échte bingo, georganiseerd door De Oude Bieb. Met ouderwetse bingokaartjes en prijzen die passen bij het thema: een waterpistool, herbruikbare ijsblokjes, rietjes.

De eerste drie rondes wint Harry van Iddekinge (87). Tot z’n eigen grote tevredenheid, want hij kwam voor de bingo en de gezelligheid. Over hitte maakt hij zich niet druk. „Ik heb op de zeevaart gezeten, ik ben in veel warme landen geweest.”

Ik heb op de zeevaart gezeten, ik ben in veel warme landen geweest

Harry van Iddekinge (87)
maakt zich niet druk over de hitte

Toch treft ook Harry maatregelen. „Thuis hebben we een ventilator. En als de zon schijnt, doe ik een pet op wanneer ik naar buiten ga.”

Dat het tegenwoordig warmer is dan vroeger, daarover maakt hij zich wel zorgen. „Toen ik opgroeide, woonde ik aan het diep en kon ik in de winter naar het meer schaatsen. Dat kan al jaren niet meer. Er valt nauwelijks meer sneeuw en de zomers worden steeds warmer. Hoe het afloopt met de wereld weet ik niet, maar het gaat niet goed.”

Met deze draaischijf is bij te houden hoeveel water iemand heeft gedronken. Foto Sake Elzinga

Dakdekker

Henk Brinkema kwam wél voor de informatie over wat te doen tegen de hitte. De meeste maatregelen kende hij wel, toch heeft hij nog iets opgestoken. „Hitte-uitslag, dat kende ik niet. Je bent nooit te oud om te leren, hè.”

Brinkema is waakzaam voor warmte. „Vroeger was ik dakdekker. Ik droeg lange mouwen en nam een natte doek mee in een koelbox om mezelf mee af te koelen.” Nu mijdt hij de zon. „Als het warm is, blijf ik zoveel mogelijk binnen. En ik heb een bloeddrukmeter gekocht. Ik heb het weleens veel te warm gehad. Dan begint mijn hart te kloppen in mijn keel. Je moet wel op jezelf letten. Vroeger zorgden mijn vrouw en ik voor elkaar. Nu ben ik alleen en moet ik het zelf doen.”

Hydrateren tijdens de bingo met glaasjes ranja – met rietjes met honingraatballetjes. Foto Sake Elzinga