Herontdekte Rembrandt ‘Jan en Jaapgen’ verkocht voor 13 miljoen euro

Oude Meesters Het Rijksmuseum hielp veilinghuis Christie’s met de toeschrijving van de portretten aan Rembrandt. De hoogste opbrengst van de veiling was voor een eerder onbekend werk van Michael Sweerts.

Rembrandt: Portretten van Jan Willemsz. van der Pluym (c.1565-1644) en zijn echtgenote Jaapgen Carels (1565-1640), 1635. Geveild voor ruim 13 miljoen euro.
Rembrandt: Portretten van Jan Willemsz. van der Pluym (c.1565-1644) en zijn echtgenote Jaapgen Carels (1565-1640), 1635. Geveild voor ruim 13 miljoen euro. Foto Frank Augstein

‘Jan en Jaapgen’, twee herontdekte, aan Rembrandt toegeschreven portretten van een Leids echtpaar, zijn donderdagavond bij Christie’s in Londen geveild voor 11,2 miljoen pond, ruim 13 miljoen euro. Het veilinghuis had een opbrengst voorspeld tussen de 5 en 8 miljoen pond.

Het Rijksmuseum hielp het veilinghuis met de toeschrijving. Op de ovale, bijna 20 centimeter hoge portretten zouden de vermogende Leidse stadsloodgieter Jan Willemsz. van der Pluym en zijn echtgenote Jaapgen Carels staan afgebeeld. Het echtpaar had banden met de kunstenaar.

De schilderijtjes staan niet in de Rembrandt-literatuur. De afgelopen tweehonderd jaar hingen de paneeltjes bij een onbekende Britse familie in huis. De familie had ze in 1824 op een veiling gekocht. Het veilinghuis omschreef de pendantportretten in een persbericht als een „landmark re-discovery”, een historische herontdekking.

Niet alle Rembrandt-kenners waren direct overtuigd van de toeschrijving aan Rembrandt. Jeroen Giltaij, oud-conservator van Museum Boijmans, twijfelde in deze krant omdat er in Amerikaanse musea grotere portretten van het paar zijn die in het verleden aan Rembrandt toegeschreven werden. „Hoe zit het: wat zijn de originelen, wat de kopieën?”, vroeg Giltaij zich af.

Hoe hoog de opbrengst van de Rembrandt-portretten ook is, het hoogtepunt van de Old Master-veiling was een groot schilderij van Michael Sweerts. Christie’s voorspelde een opbrengst van 2 tot 3 miljoen pond. Het doek werd verkocht voor 12,6 miljoen pond, 14,8 miljoen euro.

Michael Sweerts: De kunstenaarsstudio, circa 1650. Geveild voor 14,8 miljoen euro
Foto Christie’s

Sweerts, een Vlaamse schilder, heeft zich op dit doek afgebeeld in zijn studio in Rome, waar hij tussen 1646 tot 1652 woonde. Ook dit schilderij kwam niet in de literatuur voor. Het veilinghuis ontdekte het in Château de Foriet, in het Waalse plaatsje Saint-Géry.

De compositie van het schilderij was bekend, omdat daarvan verschillende kopieën en versies bewaard zijn gebleven. Kunsthistorici zijn ervan overtuigd dat dit het verloren gewaande origineel van Sweerts is. Het doek, dat onlangs bij Christie’s in Amsterdam te zien was, is nog onbedoekt. Het is weliswaar vuil, maar de conditie is goed.