Vier bestuursvoorzitters in een jaar tijd, een beurskoers die in enkele jaren tijd is gehalveerd en een explosie van de prijs van koffiebonen, waardoor productiekosten stegen. Een rustig jaar was het tot nu toe allerminst voor het Nederlandse koffiebedrijf JDE Peet’s – bekend van onder meer Douwe Egberts. Verrassend was dan ook de mededeling maandag dat de Luxemburgse investeerder JAB meer dan 2 miljard euro neertelt voor een groter belang in de onderneming. Daarnaast werd er een nieuwe topman gepresenteerd.
JAB is nu voor 68 procent eigenaar van het bedrijf achter koffiemerken als Douwe Egberts, Senseo en L’Or Barista en theemerk Pickwick. Eerder was dat nog 59 procent. Het investeringsconcern is in handen van de Duitse miljardairsfamilie Reimann, goed voor een vermogen van ongeveer 31 miljard euro.
Opvallend is vooral de prijs die het Luxemburgse bedrijf ervoor betaalde: meer dan 25 euro per aandeel, terwijl JDE Peet’s vrijdag op de Amsterdamse beurs nog minder dan 20 euro noteerde. JAB-bestuurder Joachim Creus liet weten „een sterk vertrouwen” te hebben „in de veerkracht van de wereldwijde koffiesector”. Ook prees hij de „vooruitzichten” van JDE Peet’s.
Prijs koffiebonen geëxplodeerd
Door een koersstijging van 16,4 procent beleefde JDE Peet’s maandag de beste beursdag sinds het bedrijf in 2020 naar de beurs ging.
De timing van die beursgang was ongelukkig: de coronapandemie en bijbehorende lockdowns in de jaren erna veroorzaakten ook in de financiële wereld veel onzekerheid. JDE, een eerdere fusie van koffiemerken Jacobs en Douwe Egberts, had net de samenvoeging met de Amerikaanse koffieketen Peet’s afgerond. JAB bracht de onderneming opnieuw naar de beurs, nadat Douwe Egberts begin vorig decennium ook al enkele jaren beursgenoteerd was.
Lees ook
Snelle beursgang JDE Peet’s gedreven door koffie en corona
Maar de stap leverde niet het gewenste resultaat op. Het aandeel stond binnen enkele maanden op 38 euro, om vervolgens in korte schokken terug te vallen tot rond de 19 euro afgelopen week.
Daarvoor zijn verschillende verklaringen te geven. „De groeiverwachtingen werden meermaals niet waargemaakt, er zijn veel wisselingen in het management en JDE Peet’s is extreem afhankelijk van de koffieprijs”, zegt ABN Amro-analist Robert Jan Vos. Dat wil zeggen: de prijs van koffiebonen en in hoeverre die verwerkt kan worden in de prijs van het eindproduct.
Daar waar een concurrent als Nestlé, de grootste koffieproducent ter wereld, nog een brede portefeuille aan andere consumentengoederen heeft, leunt JDE Peet’s vooral op de verkoop van koffie. En de koffiemarkt heeft het moeilijk, dit jaar. De prijzen op de grondstoffenmarkt liggen op recordhoogte, mede als gevolg van klimaatverandering en verhoogde transportkosten. Leveringen uit Oost-Afrika en Azië werden dit jaar prijziger doordat schepen die normaal door de Rode Zee varen nu andere routes moeten kiezen door de aanvallen van Houthi-rebellen.
De prijs van robustabonen, een van de meest gebruikte koffiebonen, bereikte in september een piek. Voor een ton van deze bonen werd toen op de termijnmarkt in Londen 5.535 pond neergelegd. Dat was drie keer zoveel als begin 2023. Inmiddels ligt die prijs weer zo’n duizend pond per ton lager.
Jongeren nieuwe doelgroep
Bij JDE Peet’s is echter meer aan de hand. Zo rommelt het intern al een tijdje. Topman Fabien Simon moest begin maart vertrekken na tegenvallende resultaten en de kwakkelende beurskoers. Zijn tijdelijke vervanger, Luc Vandevelde, stopte in augustus onverwachts vanwege „onvoorziene zaken die zijn onmiddellijke aandacht vereisen”. Daarna werd financieel directeur Scott Gray tijdelijk topman.
Onder Simon werd ingezet op het zogeheten premiumisation. Dat komt erop neer dat producenten hopen duurdere koffie te slijten met luxere koffiesoorten en zo hun winsten te vergroten, schetst ING-analist Reg Watson. „Verschillende generaties drinken verschillende types koffie. Oudere consumenten drinken vooral filterkoffie, jongeren houden meer van speciale koffie zoals espresso en latte machiatto. Die zijn vaak gemaakt met een apparaat waarmee je één kop kunt zetten. Een kop koffie van een dergelijke machine kost drie keer zoveel als een kop filterkoffie omdat je bijvoorbeeld steeds nieuwe cups gebruikt. Daar is dus flink wat meer winst op te behalen.”
Simon had de wind niet mee. Economische ontwikkelingen als de forse inflatie van de afgelopen tijd hielpen niet om de duurdere merken in de markt te zetten. Watson: „Groeit de economie, dan wordt er meer van dit soort koffie gedronken. Maar als de kosten van levensonderhoud stijgen, kijken consumenten ook naar de koffieprijs en groeien premiummerken minder.”
Nieuwe topman
Wat ook nog meespeelt bij de lagere aandelenkoers is de beperkte hoeveelheid aandelen die beschikbaar is om te verhandelen, stellen de analisten. Tot deze week hadden investeerders JAB en Mondelez een belang van respectievelijk 58 en 18 procent in JDE Peet’s. Daardoor was maar 23 procent van de aandelen verhandelbaar op de beurs. JAB nam het belang van Mondelez over en heeft nu aangekondigd de helft van de verworven aandelen op de markt te brengen. Dat moet zorgen voor meer handel en een hogere koers. JAB verwacht dat de koers minstens naar 25 euro kan groeien.
De aanstelling van de nieuwe topman Rafael Oliveira moet bovendien zorgen voor interne stabiliteit. Hij komt van voedingsmiddelenconcern Kraft Heinz. ABN Amro-analist Vos: „Goed dat ze niet iemand van buiten halen. Het verkopen van koffie is weliswaar iets anders dan het verkopen van bijvoorbeeld ketchup, maar het zijn allebei goederen die snel worden geconsumeeerd, dus in die zin zijn ze vergelijkbaar.”
Lees ook
Is koffie gezond? En wat doet cafeïne met je? NRC beantwoordt vragen over koffie
