Grutto’s fokken kan helpen, maar de ‘charismatische wader’ blijft bedreigd

Posted on December 5, 2024 by admin

Kun je een bedreigde vogelsoort als de grutto fokken, zoals staatssecretaris Jean Rummenie (Visserij en Natuur, BBB) woensdag in de Tweede Kamer opperde? Ja, dat kan. In het oosten van Engeland lijken ze de black-tailed godwit, zoals hij daar heet, met die methode zelfs voor uitsterven behoed te hebben.

In de wetlands langs de rivieren de Ouse en de Nene waren in 2017 nog drie broedparen van de „charismatische wader”. In 2022 waren het er zestien, dankzij Project Godwit, een zogeheten headstarting-proef van onder meer de Britse Vogelbescherming (RSPB).

Het idee is dat grutto’s zo een „voorsprong” krijgen ten opzichte van een leven in de natuur. Grutto-eieren worden weggenomen uit het nest en in een broedmachine onder warmtelampen gelegd. Als ze na drie weken uitkomen worden de jongen bijgevoerd en kunnen ze buiten bereik van roofdieren opgroeien. Als ze zelf insecten hebben leren zoeken, mogen ze, geringd, uitvliegen. In totaal zijn in die vijf jaar door Project Godwit 144 grutto’s in het wild losgelaten.

In heel het Verenigd Koninkrijk leven niet meer dan zestig broedparen. In Nederland zijn het er nog 25.000, maar dat waren er eind vorige eeuw nog 125.000. Voor de wereldwijde grutto-populatie is Nederland veruit het belangrijkste gebied. Omdat het Nederlandse boerenlandschap door intensieve landbouw en veeteelt steeds ongeschikter wordt voor de grutto, zet die dramatische daling zich nog steeds door.

Staatssecretaris Rummenie wil nu onderzoeken of hij de val van de populatie kan keren door grutto’s in grote hoeveelheden onder een lamp te laten uitbroeden „zodat ze minder kwetsbaar zijn voor predatie”, zei hij gisteren in een Kamerdebat. Want grutto-eieren, grutto-jongen en ook volwassen vogels zijn een prooi voor allerlei andere dieren, zoals de bunzing, vos, steenmarter, grauwe kiekendief, kraai, meeuw en rat.

Kamerlid Pieter Grinwis (ChristenUnie) sprak van „intensieve gruttohouderij” en Laura Bromet (GroenLinks-PvdA) noemde het een schokkend idee dat de natuur gered moet worden „met wat geleerd is in de pluimveehouderij”.

Strafprocedure

De Europese Commissie is deze zomer een strafprocedure begonnen tegen Nederland omdat vorige kabinetten in strijd met de Europese Vogelrichtlijn, veel te weinig hebben gedaan om de grutto en zijn habitat te beschermen. Het kabinet komt nu met een reddingsplan en vele tientallen miljoenen euro’s. Grutto’s uitbroeden is maar „één aanvullende maatregel” van een breder pakket, zei Rummenie, dat tot doel heeft het leefgebied voor de grutto, en andere weidevogels waarmee het ook slecht gaat, uit te breiden

Dat zou onder meer moeten door boeren via langetermijncontracten te binden aan „agrarisch natuurbeheer”, waarbij bijvoorbeeld land niet of niet intensief wordt bebouwd, en door het grondwaterpeil, dat nu kunstmatig laag wordt gehouden, te laten stijgen. Doel is om in 2030 weer 70.000 broedparen te hebben.

Volgens een aantal Kamerleden komt het fokken van grutto’s neer op dweilen met de kraan open, omdat de vrijgelaten vogels nog steeds in een grutto-onvriendelijke omgeving terechtkomen: te veel voedselarm land met een monocultuur aan raaigras, waar te vroeg en te veel gemaaid wordt, waardoor jongen de dood vinden en nesten vernietigd worden.

Volgens Ines Kostic (Partij voor de Dieren) is predatie wel een zorg maar niet de belangrijkste, zei ze. Bovendien werkt het huidige beheer juist predatie in de hand. Wetenschappers onderschrijven dat. „De achteruitgang van weidevogels is vooral te wijten aan falende reproductie”, schrijven onderzoekers van de Rijksuniversiteit Groningen in Het grutto landschap Project, een groot onderzoek naar de grutto in landbouwgebieden. „Er komen wel kuikens uit het ei, maar meer dan 90 procent gaat vroegtijdig dood omdat ze onvoldoende voedsel en dekking vinden in ons huidige polderlandschap en mede daardoor veel risico lopen op predatie.”

Dat concluderen ook de Britten. Volgens Lynda Donaldson, senior onderzoeker bij Project Godwit, kan „headstarting een boost leveren aan een kleine, bedreigde populatie die lokaal uitgestorven kan raken”, zei ze in oktober tegen de Cambridge Independent bij de publicatie van haar onderzoeksresultaten. „Maar je kunt er hooguit tijd mee kopen totdat de benodigde lange termijn-interventies hun werk kunnen doen.”

Volgens Hans Schekkerman, grutto-expert en onderzoeker bij kennisinstituut Sovon, zou je „in de Nederlandse situatie heel veel kuikens moeten opfokken, wil het zoden aan de dijk zetten”. Jaarlijks worden 8.000 kuikens vliegvlug, maar dat zouden er 11.600 moeten zijn. „En die benodigde extra 3.600 kuikens zijn alleen om de populatie stabiel te houden. Maar we willen groei.” Bovendien, zegt Schekkerman, is de grutto „een symboolvogel, hij staat voor een heel systeem. Gaan we dan ook kievitten en allerlei andere weidevogels opkweken?”

Britse politie pakt meer dan 70 sympathisanten van verboden actiegroep Palestine Action op

admin
July 12, 2025
0

Ruim een week nadat de Britse regering de activistengroep Palestine Action heeft verboden, hebben de Britse autoriteiten zaterdag meer dan zeventig personen opgepakt die vermoedelijk hun steun betuigden aan de groep. Britse media schrijven dat die steunbetuigingen plaatsvonden tijdens protesten in Londen, Cardiff en Manchester. Actievoerders hadden borden meegenomen met daarop de tekst ‘Ik ben tegen genocide, ik steun Palestine Action’.

In Londen werden 41 personen gearresteerd vanwege steunbetuigingen aan de verboden groep. Eén persoon werd opgepakt voor mishandeling. Het protest werd georganiseerd door de actiegroep Defend Our Juries. Vorig weekend werden in Londen al 29 mensen opgepakt bij een vergelijkbaar protest. In Manchester werden 16 demonstranten opgepakt, in Cardiff ging het om 13 personen.

Het Britse parlement stemde ruim een week geleden in met een wetswijziging waardoor Palestine Action voortaan wordt beschouwd als terroristische organisatie, en daarom voortaan verboden is. In het Britse Lagerhuis stemden 385 parlementariërs voor, en 26 tegen de voorgestelde aanpassing van de terrorismewetgeving. Wie nu nog lid wordt van Palestine Action of steun verleent aan een actie van de groep, riskeert een vervolging en in uiterste geval 14 jaar celstraf.

‘Orwelliaanse maatregel’

Palestine Action, ook actief in Nederland, voert sinds 2020 acties uit, vooral tegen de wapenindustrie. Meermaals hebben de actievoerders kantoren beklad en fabrieken bezet. De acties gaan volgens Labour-staatssecretaris van Binnenlandse Zaken Dan Jarvis te ver, vooral omdat de schade soms hoge kosten met zich meebrengt.

Medestanders spraken na het verbod over een „Orwelliaanse” maatregel en hadden acties aangekondigd op meerdere plekken in het Verenigd Koninkrijk. Critici en mensenrechtenorganisaties zeggen daarnaast het verbod op Palestine Action binnen een bredere trend in het Verenigd Koninkrijk past van criminalisering van solidariteit met de Palestijnen.

Swiatek wint voor de eerste keer Wimbledon in eenzijdige finale tegen Anisimova

admin
July 12, 2025
0

Iga Swiatek heeft voor het eerst in haar carrière Wimbledon op haar naam geschreven. De 24-jarige Poolse tennisster versloeg in een eenzijdige finale de Amerikaanse Amanda Anisimova: 6-0 6-0. Nog nooit eerder in het professionele tijdperk sinds 1968 won een tennisster de finale zonder een game te verliezen.

Voor Swiatek is het de zesde grandslamtitel. Vier van de vorige vijf titels won de Poolse op Roland Garros. Het is de eerste titel in 2025 voor Swiatek, die lang de nummer 1 van de wereld was, maar is weggezakt naar de vierde plaats. Op Wimbledon was de Poolse als achtste geplaatst.

Zowel voor Swiatek als voor Anisimova was de finale van Wimbledon een primeur. Swiatek kwam in de voorgaande jaren niet verder dan de kwartfinales. Ook Anisimova bereikte in 2022 de kwartfinale op het Londense gras. Aan de twee edities daarna deed de Amerikaanse niet mee. In de halve finale afgelopen donderdag verraste de nummer 12 van de wereldranglijst nummer 1 Aryna Sabalenka in een lange driesetter en bereikte daarmee voor het eerst de finale van een grandslamtoernooi.

6-0 na 25 minuten

Anisimova kon in de finale op het Centre Court in Londen niet hetzelfde brengen als in haar partij tegen Sabalenka. Ze stond al snel twee breaks achter. Na 25 minuten had Swiatek de eerste set met 6-0 gewonnen. Anisimova won slechts negen punten in de hele eerste set.

In de tweede set was Swiatek ook onverbiddelijk op de breakpoints. In de eerste en derde opslagbeurt van de Amerikaanse won ze meteen het eerste breakpoint. In de tweede opslagbeurt deed ze dat op het derde breakpoint. Anisimova probeerde het wel, maar zag de bal vaak net uitgaan. Na 58 minuten serveerde de Poolse de partij uit op haar tweede matchpoint. Tennisicoon Billie Jean King, die op de tribune zat naast prinses Catherine, won in 1975 met 6-0 6-1 van de Australische Evonne Goolagong.

‘Het is hier een gekkenhuis, mijn vrouw durft hier niet meer te fietsen’

admin
July 12, 2025
0

Tring-tringeling! Naast elkaar fietsen en een gesprek voeren is er niet bij tijdens een fietstocht van station Den Haag Hollands Spoor naar de Bloemenbuurt. Voortdurend is het inhouden of versnellen omdat er iets langs moet: een stads-, race- of bakfiets, een bezorgdienst, een Volkswagen met speakers op luid, een bus, een tram. Om de haverklap moet je uitwijken voor een dubbelparkeerder, driewieler of in z’n telefoon verdiepte oversteker. En dan is het nog zaterdagochtend: lang niet zo druk als doordeweeks.

„Wat is dat nou weer voor vervoersmiddel”, zegt Jos de Jong (65) als er een scooter met dubbele voorwielen langsrijdt. Even daarvoor, over zijn schouder roepend, op een afgescheiden fietspad op de Valkenboslaan: „Dit is keurig aangelegd, maar veel te smal!” Een ouder en kind kunnen hier net naast elkaar fietsen – maar dan moet niemand willen inhalen. Terwijl, zo wijst De Jong, er wel ruimte was geweest het anders aan te pakken: de auto’s hebben twee brede rijbanen en maar liefst drie parkeerstroken.

De Jong is voorzitter van de Fietsersbond regio Den Haag. Wat betekent dat hij meedenkt en lobbyt voor fietsplezier- en veiligheid bij de inrichting van de openbare ruimte. Hij heeft wat om voor te strijden, want het aantal fietsverkeersslachtoffers stijgt. Tussen 2018 en 2023 steeg het aantal mensen dat met ernstig letsel door een verkeersongeluk in het ziekenhuis belandde, van 23.300 naar 25.400 – en dat waren vooral fietsers. In 2022 waren er 290 dodelijke fietsslachtoffers; het hoogste aantal in 27 jaar.

De Haagse binnenstad werpt de nodige barrières op voor fietsers. Foto Walter Herfst

De gemeente Den Haag kleurt op het kaartje met verkeersongevallen donkerrood. Vorig jaar vonden er 5.662 bij de politie gemelde verkeersongelukken plaats, het hoogste aantal sinds 2000. En, zegt De Jong, in 2040 zal het aantal Haagse fietsers door bevolkingsgroei met 40 procent zijn toegenomen. Het aantal ongelukken zal meegroeien, zo luidt ook voor de rest van het land de verwachting.

Maximumsnelheid

Reden voor minister Robert Tieman (Infrastructuur, BBB) om donderdag een ‘Meerjarenplan Fietsveiligheid’ naar de Tweede Kamer te sturen. Met daarin een aantal maatregelen die zouden moeten helpen, zoals de aanmoediging van het gebruik van een fietshelm. En, de opvallendste: gemeenten mogen experimenteren met een maximumsnelheid op fietspaden. Het zou moeten helpen tegen opgevoerde fatbikes, de veroorzakers van veel ernstige ongelukken. Ziekenhuizen luidden daarover eerder de noodklok. En de gemeente Enschede zei deze week fatbikes in het centrum te willen verbieden.

Die ideeën zijn goedbedoeld natuurlijk, zegt De Jong. „Maar het gaat niet helpen.” Er ís al een maximumsnelheid voor fietsers: 25 kilometer per uur. „Wordt alleen niet op gehandhaafd.” En fatbikes verbieden? „Dat is juridisch niet eenvoudig. Je kunt niet zo makkelijk onderscheid maken tussen vervoersmiddelen.” De oplossing is volgens hem veel simpeler: „Verplaats hard rijdende fietsers naar de rijbaan, en verlaag daar de snelheid naar 30 kilometer per uur.”

Maar de auto inperken – dat ligt politiek gevoelig. Tijdens het fietsrondje wijst De Jong plekken aan waar zijn lobby niet succesvol was. De Hobbemastraat: een drukke winkelstraat met twee trambanen, parkeerstroken, brede wegen. Geen fietspad, maximumsnelheid 50 kilometer per uur. „De ondernemers waren tegen, ze zeiden dat hun klanten met de auto komen.” De Kemperstraat: geen fietsstrook, 50 kilometer per uur.

Onoverzichtelijk

Door de ogen van De Jong zie je hoeveel er nog te winnen is voor de fietser. Fietsstroken worden ineens smaller of houden even plotseling op als ze beginnen. Sommige plekken zijn rommelig en onoverzichtelijk: waar moet je eigenlijk naartoe? Zoals het Hobbemaplein, nabij de Haagse Markt, waar een file auto’s voor de pinautomaten staat. „Deze situatie is idioot”, zegt De Jong. „Ook voor auto’s is het hier heel gevaarlijk. En voor voetgangers: je moet hier toch gewoon met je kinderwagen kunnen lopen?”

Maar zijn grootste doorn in het oog is het Goudenregenplein. Fietsers, auto’s en voetgangers moeten de smalle verbindingsweg, waar met 50 kilometer per uur wordt gereden, zonder fietspad of stoplicht kruisen. „Hier zie je alleen maar rode stipjes op de kaart van Den Haag met verkeersongelukken”, zegt De Jong. „Ik sta hier ook weleens om 16 uur, dan is het een gekkenhuis.” Dan fietsen de middelbare scholieren van de naastgelegen school naar huis. „Die belanden ook weleens tussen de trambaan.” Fietsers moeten zich tussen de auto’s door wurmen, wat steeds moeilijker gaat, aangezien auto’s „steeds breder worden”. „Mijn vrouw durft hier niet meer te fietsen.”