Groningers willen gaskraan nu dicht

Na zestig jaar komt er een einde aan de gaswinning uit het Groningenveld, maakte staatssecretaris Hans Vijlbrief (Mijnbouw, D66) vrijdag bekend. „De bron van ellende is in oktober eindelijk dicht”, zei Vijlbrief.

Toch gaat de vlag nog niet uit in Groningen, zegt Coert Fossen, voorzitter van de Groninger Bodem Beweging. „De kraan gaat dicht, maar het gasveld is nog niet gesloten. We moeten het eerst zien.”

Die reactie heeft vooral te maken met het feit dat het veld nog niet definitief wordt gesloten. In zeer uitzonderlijke situaties, zoals geopolitieke escalaties of een extreem koude winter, kan het volgens de staatssecretaris voor de leveringszekerheid nodig zijn om volgend jaar toch gas uit het Groningenveld te winnen. Uit kleinere velden in Groningen wordt nog wel gas gewonnen.

De provincie Groningen is niet blij dat Vijlbrief de „deur op een kier” heeft laten staan. „Nu gebeurt het onder voorwaarden”, zegt gedeputeerde Tjeerd van Dekken (PvdA) over de sluiting. „Wij willen die voorwaarden niet.”

Per 1 oktober 2024 wil Vijlbrief het Groningenveld definitief sluiten. De staatssecretaris wil wettelijk vastleggen dat het vanaf die datum niet meer toegestaan is gas uit dit veld te winnen. Na het definitief sluiten gaat de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) verder met het afsluiten van de productieputten en het opruimen van bovengrondse installaties.

Belangenorganisatie de Groninger Bodem Beweging had liever gezien dat het dit jaar al gebeurde. „We hebben om het definitief sluiten van de putten gevraagd. Stort ze maar vol met beton. Dan is het onomkeerbaar. Nu nog niet. Ik vind het jammer dat de leveringszekerheid toch weer hoger staat dan de veiligheid en zekerheid van veel Groningers”, zegt Fossen.

Het sluiten van de gaskraan hoorde niet tot een van de vijftig maatregelen die het kabinet in mei na het rapport van de parlementaire enquêtecommissie gaswinning presenteerde. Dat stelde de Groninger Bodem Beweging teleur.

Door de slag om de arm die Vijlbrief houdt, voelt het dichtgaan van de kraan in oktober voor Fossen nog niet als een afsluiting. „Ik heb niet het gevoel dat we op 1 oktober wat te vieren hebben. We moeten nog een jaar wachten, en je weet niet wat er komend jaar gaat gebeuren. Als de stikstoffabriek in Zuidbroek toch niet op tijd klaar is, of als er op geopolitiek gebied van alles aan de hand is, dan gaan de discussies om de kraan te openen toch weer spelen.”

Mijn generatie is opgevoed met cynisme

Cody Rozema voorzitter Jong Noord

Die stikstoffabriek is essentieel om de Groningse gaswinning te beëindigen. De fabriek maakt hoogcalorisch gas uit andere landen geschikt voor Nederlandse cv-ketels en fornuizen, die laagcalorisch gas gebruiken. De installatie moet in oktober werken, maar de oplevering is al meerdere keren uitgesteld.

Vijlbrief heeft sinds zijn aantreden als staatssecretaris Mijnbouw in januari vorig jaar altijd gezegd het Groningenveld dit jaar of volgend jaar te willen sluiten. Dat hij zich aan die belofte houdt, is voor Cody Rozema (22) uit Appingedam heel belangrijk. Rozema is voorzitter van de jongerenclub Jong Noord, die in de Eemsdelta actief is. In deze regio vond een groot deel van de gaswinning plaats.

Een begin

„Mijn generatie, de jongeren van nu, zijn opgevoed met cynisme. De overheid gaat toch niets voor je doen, is wat wij leerden. Hans Vijlbrief is de eerste bewindspersoon die me iets van vertrouwen heeft gegeven.”

Tegelijkertijd wordt hij ook een beetje „huiverig” van het sluiten van het Groningenveld. „Als de gaskraan dicht is, denkt de rest van Nederland dat het klaar is. Met of zonder gaskraan, het leven gaat hier door. Het gaat erom dat Groningers perspectief krijgen. Voor huiseigenaren is dat versterking, dat hun huis veilig is. Voor jongeren zoals ik, die nog geen eigen woning hebben, is dat perspectief voor de toekomst. Dat er voorzieningen zijn, dat er gemeenschapszin is. Nu is een hele gemeenschap ontwricht.”

Het sluiten van de gaskraan ziet Rozema daarom niet als een afsluiting, maar als een begin. Hoe het kabinet de ‘ereschuld’ die er volgens de parlementaire enquêtecommissie gaswinning is, gaat inlossen, vindt hij belangrijker. „Hoe de staatssecretaris zijn vijftig maatregelen gaat uitvoeren en hoeveel hij daarvan daadwerkelijk gaat doen, vind ik veel interessanter dan dat de gaskraan eindelijk dicht gaat. Dat was onvermijdelijk.”