Waarom vertrekt topman Robert Swaak voortijdig bij ABN Amro? En waarom werd dat eind vorige week aangekondigd, een paar dagen voor de bank met haar kwartaalcijfers zou komen? Deze woensdag hadden analisten en journalisten de eerste gelegenheid om hierover vragen te stellen aan de hoofdrolspeler zelf, tijdens de presentatie van de kwartaalcijfers van ABN Amro. Dat gebeurde dan ook uitgebreid, waardoor het vertrek de goede resultaten van de bank overschaduwde.
Swaaks verrassende vertrek werd donderdag aangekondigd, de dag dat grote concurrent ING zijn cijfers presenteerde. Swaak stelde woensdag dat dit niet anders kon omdat beursgenoteerde bedrijven zoals ABN Amro nu eenmaal dit soort koersgevoelige informatie naar buiten moeten brengen op het moment dat een definitieve beslissing is genomen.
De vervolgvraag is dan: waarom moest dat definitieve besluit per se een paar dagen voor de kwartaalcijfers genomen worden? De raad van commissarissen en Swaak hadden kunnen weten dat dit de aandacht zou afleiden van de prestaties van de bank én van de tegelijk aangekondigde benoeming van de nieuwe risicodirecteur, de Italiaans-Zwitserse Serena Fioravanti. Die benoeming, toch ook beursgevoelige informatie, kon wat betreft de aankondiging kennelijk wel wachten tot woensdag 7.00 uur in de ochtend.
Wat betreft de reden voor het vertrek werden de analisten en journalisten woensdagochtend ook niet veel wijzer. Dat Swaak sneller opstapt, was verrassend, omdat de nu 64-jarige bestuursvoorzitter eind vorig jaar nog voor vier jaar had bijgetekend. Swaak bezwoer dat er geen sprake was van meningsverschillen aan de top van de bank over de strategie – in het verleden bij ABN Amro meermaals de reden voor het sneuvelen van de hoogste baas. Ook nu werd na de bekendmaking op veel plaatsen aangehaald dat topbankier Tom de Swaan, president-commissaris van de bank en daarmee hoofdverantwoordelijk voor de benoeming van het bestuur, menigmaal intern zou hebben verzucht dat ABN Amro wel wat ondernemender mag zijn.
Swaak hield het er deze woensdag bij dat het vanzelfsprekend is dat er in een tweede en dus laatste termijn van een bestuursvoorzitter al wordt nagedacht over vertrek en opvolging. En dat een vertrek in de eerste helft van volgend jaar een logisch moment is, omdat er een „strategische heroverweging” aanstaande is. Door nu de zoektocht naar een opvolger te beginnen „geeft dat de ruimte aan mijn opvolger om een stempel te drukken op de strategische heroverweging”, antwoordde Swaak op vragen van de analisten en journalisten. „Ik ben ook op zo’n moment gestart.”
Hogere winst dan verwacht
Swaak trad aan in 2020, toen ABN Amro inderdaad net begonnen was een nieuwe strategie op te stellen. Het huidige ABN Amro is het resultaat van de nationalisatie tijdens de kredietcrisis in 2008 van Fortis Nederland en van de Nederlandse delen van het oude, internationaal opererende ABN Amro, en de daarna door de staat afgedwongen fusie. Terwijl de internationale delen van het oude ABN Amro in 2007 waren gekocht door Banco Santander en Royal Bank of Scotland, probeerde het nieuwe, afgeslankte ABN na de nationalisatie en fusie nog lang een graantje mee te pikken van de in theorie lucratieve internationale afdeling diensten aan grote bedrijven. Zonder veel succes. Sterker: juist die afdeling zorgde steeds voor druk op het kapitaal van de bank en voor financiële uitglijders.
Waar voorgangers Gerrit Zalm en Kees van Dijkhuizen alleen de kaasschaafmethode toepasten op de internationale ambities, lukte het Swaak om echt het mes erin te zetten. Onder zijn leiding is de grootzakelijke bank van ABN Amro zich gaan concentreren op de Noordwest-Europese markt en op een aantal (duurzame) segmenten: energie, digitalisatie en mobiliteit.
De cijfers over het tweede kwartaal bewijzen volgens Swaak het succes van die strategische keuzes: de bank boekte in april, mei en juni een winst van 624 miljoen euro. Dat was weliswaar lager dan de 870 miljoen euro in dezelfde periode een jaar eerder, maar wel hoger dan analisten hadden verwacht. De winst was te danken aan beter dan verwachte rente-inkomsten, wat eerder ook al was te zien in de cijfers van de twee grotere concurrenten ING en Rabobank.
Op de beurs werd positief gereageerd op de cijfers van ABN Amro: woensdagmiddag stond het aandeel vijf procent hoger, terwijl de AEX-index waar de bank deel van uitmaakt net geen 1,8 procent was gestegen.
‘Geen volledig nieuwe strategie’
Voor koersstijgingen is ook wel ruimte. De bank, waarvan de Nederlandse staat na de nationalisatie nog altijd 40 procent van de aandelen in handen heeft, presteert al jaren slechter op de beurs dan concurrenten. Analisten waren in hun gesprek met Swaak en financieel directeur Ferdinand Vaandrager dan ook vooral benieuwd naar die „strategische heroverweging”. Komt er nu alweer een volledig nieuwe strategie, terwijl net gekozen is om een puur Noordwest-Europese bank te zijn, een strategie die pas sinds kort vruchten lijkt af te werpen?
De wereld in 2020 was een hele andere dan de wereld waarin we vandaag de dag leven
Swaak probeerde de analisten gerust te stellen: van een algehele strategiewijziging zal geen sprake zijn. Volgens de voormalige PwC-topman is het normaal binnen bedrijven om eens in de vier à vijf jaar te kijken of de strategie nog wel de juiste is en of er niet wat aanscherpingen nodig zijn. „De wereld in 2020 was een hele andere dan de wereld waarin we vandaag de dag leven.” Een nieuwe wereld, die kennelijk ook om een nieuwe bestuursvoorzitter vraagt.
Lees ook
Baas ABN Amro: ‘We moeten ervoor waken dat de samenleving groepen mensen uitsluit’
