De ene na de andere gebruiker verliet na de Amerikaanse verkiezingen X, het sociale media-platform van Elon Musk, en na de draai van Meta-baas Mark Zuckerberg wenden mensen zich ook af van Instagram en Facebook. Afgelopen week deed een aantal Nederlandse internetorganisaties een oproep aan de Nederlandse overheid om ook te stoppen met X en verder van Instagram en Facebook af te gaan. Tot nu toe is dat niet gebeurd.
De opinieredactie wil weten: wat gaat u doen? Stoppen met Meta-diensten als WhatsApp? Of juist blijven op een platform als X?
Er moet een einde komen aan de oorlog in Oekraïne, zo snel mogelijk. Dat vinden de VS en Europa. Maar om dat te bereiken buigt Amerika wel erg ver mee met Russische eisen, ziet redacteur Michel Kerres. Hoe ver wil Europa gaan om Amerika te vriend te houden? En wat zijn de gevolgen van de ontmoeting tussen Trump en Zelensky voorafgaand aan de uitvaart van de paus?
Heb je vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze redactie via [email protected].
Onze tienerdochter zit bij ons in de auto en belt op speaker met een vriendin. Het gesprek lijkt geen einde te kennen. Gespreksonderwerpen volgen elkaar in rap tempo op en starten altijd met een vraag. „Wie komt naar het feest?” „Is dit een mooi topje?” „Wanneer moet jij ‘bio’ herkansen…?”
Mijn man ruikt zijn kans om het gesprek te stoppen en roept: „Zeg moet jij niet nog voor een stapel toetsen leren?”
„Ja”, antwoord de vriendin verheugd, „maar ik heb een uitstekende planning en die start morgen!”
Lezers zijn de auteurs van deze rubriek. Een Ikje is een persoonlijke ervaring of anekdote in maximaal 120 woorden. Insturen via [email protected]
De wereldwijde uitgaven aan defensie zijn in 2024 met 9,4 procent gestegen in vergelijking met 2023, de sterkste stijging sinds begin jaren negentig toen de Koude Oorlog ten einde kwam. Gezamenlijk gaven alle landen in de wereld 2.718 miljard dollar uit aan militaire middelen. Daarmee wordt wereldwijd 2,5 procent van het bruto binnenlands product (bbp) aan defensie uitgegeven. Dat blijkt uit jaarlijkse onderzoek van het Stockholm International Peace Research Institute (SIPRI) dat deze maandag is gepubliceerd.
In de afgelopen tien jaar was elk jaar sprake van een stijging. Het onderzoeksinstituut schrijft dit toe aan de grote geopolitieke spanningen en militaire conflicten, in het bijzonder die tussen Rusland en Oekraïne en in het Midden-Oosten. Voor het tweede jaar op rij stegen de uitgaven in alle regio’s van de wereld. De Verenigde Staten, China, Rusland, Duitsland en India – de vijf landen met de hoogste militaire uitgaven – waren goed voor 60 procent van het totaal, met wereldwijd een gecombineerde uitgave van 1.635 miljard dollar. Op basis van begrotingen en plannen, voorspelt het SIPRI dat de stijging zich de komende jaren zal doorzetten.
De grote toename van defensie-uitgaven in Europa schrijft het SIPRI niet geheel verrassend toe aan de oorlog in Oekraïne. Rusland voerde de militaire bestedingen in 2024 fors op naar 7,1 procent van het bbp. Het ging om 149 miljard dollar, een stijging van 38 procent ten opzichte van 2023 en een verdubbeling in vergelijking met 2015. Van alle overheidsuitgaven geeft Rusland 19 procent uit aan defensie. De uitgavenkloof met Oekraïne, zo stelt het instituut vast, nam zo fors toe: de regering-Zelensky kon de militaire uitgaven met slechts 2,9 procent laten stijgen, naar 64,7 miljard dollar. Oekraïne geeft 34 procent van zijn bbp, en daarmee volgens het SIPRI alle belastinginkomsten, uit aan zijn verdediging.
Over Rusland stelt het instituut dat het moeilijk is de uitgaven precies in te schatten en dat die mogelijk hoger zijn omdat er regionale budgetten en andere bronnen dan die van de landelijke overheid worden aangesproken. Een andere belangrijke nuance is dat de Russen zelf in grote hoeveelheden en in vergelijking met bijvoorbeeld NAVO-landen relatief goedkoop wapens produceren.
Rusland wendt zijn extra militaire middelen niet allemaal aan voor de oorlog in Oekraïne. De Nederlandse Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) kwam afgelopen week met het bericht dat Rusland zijn nieuwste tanks níet naar Oekraïne, maar vooral in de richting stuurt van de grens met de NAVO, bijvoorbeeld bij de Baltische staten. De Russische oorlogsindustrie, zo constateerde de inlichtingendienst, produceert inmiddels meer militair materieel dan Moskou nodig heeft aan het Oekraïense front.
Duitsland in top vijf
De 32 NAVO-landen lieten de defensie-uitgaven 8,9 procent stijgen naar 1.506 miljard dollar. De Europese landen droegen naar verhouding meer bij dan in 2023: hun aandeel in de totale NAVO-bestedingen nam toe van 28 naar 30 procent. Duitsland steeg op de wereldwijde ranglijst van plek 7 naar 4, vooral doordat uitgavenbeloftes en inkoopplannen werden uitgevoerd. In 2022 nam Duitsland het besluit om 100 miljard extra te investeren in de krijgsmacht. Recent stemde het Duitse parlement in met een budget van nog eens 500 miljard euro voor defensie.
Na Oekraïne geeft Israël met 8,8 procent van het bbp het meest uit aan de krijgsmacht, dat sinds oktober 2023 oorlog voert in Gaza en afgelopen jaar Zuid-Libanon binnenviel om Hezbollah te bestrijden. De militaire uitgaven van Israël in 2024 stegen met 65 procent, volgens het SIPRI de sterkste jaarlijkse stijging sinds de Zesdaagse Oorlog in 1967.
De onderzoekers van het Zweedse instituut schrijven dat de forse groei van militaire uitgaven ook grote sociale gevolgen kan krijgen. „Het heroriënteren van sociale uitgaven of internationale hulp om middelen vrij te maken, kan de sociaal-economische bescherming negatief beïnvloeden en de economische en maatschappelijke ongelijkheid doen toenemen.”
Lees ook
De verwevenheid tussen defensiebedrijven in Europa en de VS ‘zal Trump overleven’ – en vier andere trends in de wapenhandel
