Gaan vrouwen in de Tour straks net zo ver fietsen als mannen? ‘Fysiologisch moet het kunnen’

Posted on by admin

Als Riejanne Markus (30) na een etappe van de fiets stapt, zit haar werkdag er nog niet op. Onderweg naar het hotel, of ‘s avonds in haar slaapkamer pakt de renster van Lidl-Trek de route van de volgende dag erbij. In de app van Veloviewer zoomt ze in op het parcours, selecteert ze belangrijke segmenten en bekijkt ze via streetview de obstakels in de slotkilometers.

Movistar-renster Mareille Meijering (30) heeft alle etappes al voor de Tour globaal doorgelopen en in een notitieboekje aandachtspunten opgeschreven. „De avond voor de rit kijk ik wat meer in detail. Ik wil weten wat eraan komt, of er klimmen in zitten, waar de sprint ligt”.

Als de twee rensters dinsdagavond de rit van woensdag bestuderen, zien ze een afstand staan van 165,8 kilometer. Tussen pretpark Futuroscope en Guéret ligt dit jaar de langste etappe van de Tour. Markus schrikt er niet van, zegt ze: „Ik word niet zo bang van wat extra kilometers”.

Waar het mannenpeloton soms afstanden aflegt tot ver boven de 200 kilometer, mogen vrouwen volgens de regels van wielerbond UCI elke etappe maximaal 160 kilometer rijden. Alleen de Tour krijgt permissie om er zo nu en dan wat kilometers bij te smokkelen. Waarom verschilt de afstandslimiet zo veel van die van de mannen, en is het erg dat vrouwen minder ver fietsen?

Sinds de uitvinding van de wielersport worden fietsende vrouwen anders behandeld, zegt Julia Mullié. De historicus schreef samen met Eurosport-commentator Tim de Vries het boek Vive le Tour, Vive les Femmes, over de geschiedenis van de Ronde van Frankrijk voor vrouwen. „Vrouwen zouden niet in staat zijn om grote afstanden af te leggen. En voor de kijker zou het niet aantrekkelijk genoeg zijn om vrouwen zo lang te zien fietsen.” Niet alleen in sportief opzicht, aldus Mullié: „Ook vanuit een seksueel perspectief”. Zo zei Marc Madiot, huidig ploegbaas van de mannen van FDJ, in 1986 op de Franse tv dat „vrouwen op de fiets er lelijk uit zien”.

„Misschien wel het meest beroemde en debiele verhaal is dat van de vallende baarmoeder”, schampert De Vries. Door te lang op het zadel te zitten zou de baarmoeder verzakken en de vrouw onvruchtbaar raken, dacht men aan het begin van de twintigste eeuw. „De afgelopen tien jaar deden rensters als Emma Pooley en Cecilie Uttrup Ludwig hun beklag: dit soort achterhaalde argumenten zouden nog steeds ten grondslag liggen aan de ongelijkheid in het wielrennen”.

Trucjes

De verschillende organisaties van de Tour de France hebben altijd trucjes gebruikt om de koers toch langer te maken dan toegestaan was. Neem 2002, toen de Tour de Grand Boucle Féminine heette en veertien etappes telde. Voordat de vrouwen officieel begonnen aan de etappe van Bar-le-Duc naar Nogent-sur-Sein, hadden ze al 24 kilometer ‘geneutraliseerd’ afgelegd. De extra kilometers gingen vaak op flinke snelheid. Ze zorgden voor extra uitputting, maar waren bovenal nodig om de beoogde aankomstplaats te kunnen bereiken, waar het lokale bestuur de Tourorganisatie flink voor betaalde.

De afgelopen tien jaar is de afstandslimiet stapsgewijs opgeschoven. In 2015 lag deze nog op 130 kilometer, in 2016 verhoogde de UCI de grens naar de huidige 160 kilometer voor etappekoersen bij de vrouwen. Dit voorjaar laaide de discussie opnieuw op, toen de vrouwen bij hun eerste Milaan-Sanremo slechts 156 kilometer hoefden af te leggen. De mannen reden er met 289 bijna het dubbele.

„Fysiologisch zie ik geen reden waarom vrouwen niet langer zouden kunnen fietsen”, zegt sportwetenschapper Teun van Erp. „Het is een kwestie van training”. Voor zijn promotie onderzocht hij de belasting en intensiteit in het profwielrennen, waarbij hij onder meer keek naar het verschil tussen het mannen- en vrouwenpeloton.

Het opvallendste gegeven? Vrouwen rijden gedurende hun wedstrijden gemiddeld in hogere hartslagzones dan mannen. Als kijker zie je die hoge intensiteit terug in het koersverloop, legt hij uit: „Als in een mannenwedstrijd geen bergen zitten, rijdt een kopgroep weg en blijft die vaak tot het einde bij elkaar. Bij het dameswielrennen gebeurt in een heuvelrit veel meer dan bij de mannen.”

Als je nu een nieuwe wielerwedstrijd zou bedenken, zou je nooit meer komen met het idee om drie weken lang elke dag meerdere uren te fietsen.

Julia Mullié
Historicus

„Langere ritten zijn niet per se nodig om ook een aantrekkelijke koers te krijgen”, vindt Markus. „Dat hebben we deze Tour wel gezien in de eerste twee etappes. Al moet ik zeggen dat ik de 80 kilometer van zaterdag erg kort vond.” Tegelijk is het „een beetje ouderwets”, zegt ze, dat etappes maximaal 160 kilometer mogen zijn. „En het is raar dat iedereen behalve de Tour zich aan die regel moet houden.”

Ze krijgt bijval van de twee jaar geleden gestopte oud-Tourwinnaar Annemiek van Vleuten, voor wie de koers nooit lang genoeg kon zijn: „De afstand moet zo lang zijn dat de koers onderscheidend is. Waar vroeger na 3 uur al de besten kwamen bovendrijven, is dat nu te kort”. Een hoger maximum hoeft voor haar niet te betekenen dat alle wedstrijden ook meteen langer moeten worden: „Het grootste belang is dat de koers aantrekkelijk blijft. Als het vrouwenpeloton er nog niet aan toe is, hoef je het niet langer te maken”.

In de kinderschoenen

Zijn data verzamelde sportwetenschapper Van Erp tussen 2013 en 2019, toen hij voor zijn onderzoek meeliep bij Team Sunweb, voorloper van het huidige Picnic-PostNL. „Het vrouwenwielrennen stond toen in de kinderschoenen”, zegt Van Erp. „Van de twaalf vrouwen in een team kregen vier een modaal salaris, terwijl de rest een onkostenvergoeding ontving. Als je alleen korte wedstrijden hebt en niet genoeg krijgt betaald, train je korter en wordt de cirkel in stand gehouden.”

In 2020 besloot de UCI het minimumloon voor vrouwen stapsgewijs op te hogen. Anno 2025 verdient een gecontracteerde renster ten minste 38.000 euro bruto. Rensters hoeven niet meer te werken naast het fietsen. „Het niveau in de breedte stijgt”, zegt Van Vleuten, en dus kan het peloton meer aan. „Je hebt nu veel meer ploegen met een plan. Er zijn veel meer rensters die je rood omcirkelt”.

„Een paar jaar geleden zou ik misschien nog geschrokken zijn van 160 kilometer, nu vind ik het prima”, zegt Mareille Meijering. In haar studententijd in Groningen fietste ze bij amateurclub De Kannibaal. Pas na het behalen van haar masterdiploma in Finance en Economie ging ze serieuzer wielrennen, waarna ze in 2023 op 28-jarige leeftijd bij het Spaanse Movistar haar debuut maakte in de World Tour. „Tweehonderd kilometer hoeft van mij ook niet. Het is goed zo: soms wat korter, soms wat langer, afhankelijk van het parcours. Met deze afstand kan het nog steeds heel leuk zijn.”

Van Vleuten vindt dat de Tourorganisatie er juist werk van heeft gemaakt om deze editie een zware ronde neer te zetten. „Ze schuren tegen de maximumafstand aan. Als je het zwaarder wil maken, zou ik eerst een minimum aantal dagen voor grote rondes invoeren en dat vervolgens uitbouwen. Een Grand Tour mag zich onderscheiden van andere etappekoersen. De Tour is nu negen dagen, dat mag meer een uitputtingsslag zijn.”

Wat sportwetenschapper Van Erp betreft wordt de afstandslimiet opgerekt, waarbij wedstrijdorganisaties kunnen variëren in de lengte van etappes. Historicus Mullié waakt tegelijk voor het idee dat het vrouwenwielrennen zich zou moeten spiegelen aan de mannenkoers, met lange etappes en grote rondes van drie weken lang.

„Als je nu een nieuwe wielerwedstrijd zou bedenken, dan zou je nooit meer komen met een idee om drie weken lang elke dag meerdere uren te fietsen. Het moet bij de attentiespanne passen die mensen in 2025 hebben. Je hoeft niet per se voort te borduren op de traditie die bij de mannen al zo lang bestaat.”

Bij het bestuderen van de etappe naar Guéret zal Riejanne Markus dinsdagavond behalve de lange afstand nog iets opvallen. Het is een heuvelachtige rit voor de vluchters, en haar benen voelen sterk. Grijnzend antwoordt ze, voordat ze op de fiets stapt: „Of woensdag een dag voor mij is? Wie weet, wie weet.”

Related Posts

Op het spoor van biogas: ‘Je ruikt er niets van’

‘Je ruikt er niets van”, verzekert ingenieur Kirsten Zagt (60) nog in de auto. Hij parkeert op een afgelegen terrein naast een grote loods in het Gelderse Groenlo, en loopt even later richting achttien kleine plastic tanks met vloeistof, tweehoog gestapeld. In de tanks huizen mogelijk belangrijke toekomstige energiebronnen: levende bacteriën die dierlijke en menselijke mest kunnen omzetten in groen gas via het biologische proces vergisting.

„Die bacteriën zitten van nature in poep en pies”, legt Zagt uit. Vandaar dat hij ze „in die vaten buiten” bewaart. Medewerkers van de loods, waarin de rest van zijn project tijdelijk staat opgeslagen maar die er verder niets mee te maken hebben, komen er liever niet in de buurt.

Zagt laat de omzetting naar groen gas gebeuren in een nieuw soort vergister, waarvan een proefmodel in de loods zelf staat. Zagt is oprichter van ingenieursbureau Bareau en experimenteert sinds 2010, samen met collega’s van diverse bedrijven en universiteiten, met de techniek voor de nieuwe vergister. Er is ruim 10 miljoen euro in geïnvesteerd. Het proefmodel is volgens hem nu klaar voor grootschalige opschaling. „We hebben een consortium opgericht met onder meer ingenieursbureau Arcadis”, om groots te bouwen. En dat zou de inzet van groen gas een impuls kunnen geven, aldus Zagt.

Maar, zoals veel projecten in de energietransitie, blijft ook de productie van groen gas achter, mede door zwabberend overheidsbeleid. De val van het kabinet maakt de toekomst van groen gas nog ‘wat’ onzekerder.

Rotte eieren

Groen gas is niets nieuws; in Nederland stroomt het al jaren in kleine hoeveelheden door het aardgasnet. Bacteriën breken restafval – rioolslib, dierlijke mest, etensresten – af in reguliere vergisters. Daarbij ontstaan gasbellen van methaan en CO2. Om dit biogas geschikt te maken voor het aardgasnet wordt de meeste CO2 eruit gehaald. Een beetje van de geurstof tetrahydrothiofeen wordt juist toegevoegd, zodat mensen het ruiken als ze per ongeluk het gas aan hebben laten staan. Daarna kan het groene gas de aardgasleidingen in worden gepompt, naar huizen en kantoren.

Achttien tanks met bacteriën die mest kunnen omzetten in biogas. Foto Eric Brinkhorst

Groen gas is circulair, zeggen voorstanders, in tegenstelling tot aardgas. Het CO2 dat bij verbranding van groen gas vrijkomt, is immers nog maar kort geleden uit de lucht gehaald door de planten. Bij aardgas komt CO2 in de lucht dat anders nog millennia onder de grond was gebleven. Sceptici stellen op hun beurt dat groen gas dus wel degelijk leidt tot uitstoot van CO2.

Bovendien valt uit mest eigenlijk ook maar weinig energie te halen, waardoor er relatief veel van nodig is om biogas te maken. Zagt: „Wie naar de stikstofcrisis kijkt, zegt: we hebben mest te veel. Wie naar groen gas kijkt, zegt: we hebben mest te weinig.” En de productie van groen gas is duurder dan die van aardgas.

En dan is er de stank: rond klassieke vergisters hangt de geur van rotte eieren. Maar dat probleem, zeggen de voorvechters, is met een goede ‘geurbehandeling’ op te lossen. Of met nieuwe soorten vergisters. Een pluspunt van groen gas is in ieder geval dat Nederland het zelf kan produceren. De explosie van de energieprijzen in Europa door de Russische inval in Oekraïne heeft het belang van ‘energiezelfstandigheid’ nog eens onderstreept.

Bijmengverplichting

Tot nu toe stroomt jaarlijks slechts zo’n 295 miljoen kuub groen gas door het Nederlandse aardgasnet, enkele procenten van de totale gasvoorziening. Groen gas is zeer beperkt beschikbaar.

Om de vraag en het aanbod naar groen gas te stimuleren kwam kabinet-Rutte IV met een bijmengverplichting die moest gelden vanaf 2025. Invoering is inmiddels meerdere keren uitgesteld en gewijzigd. In de meest recente plannen die demissionair klimaatminister Sophie Hermans (VVD) afgelopen april presenteerde, staat dat energiebedrijven vanaf 2027 ieder jaar een beetje meer groen gas moeten kopen en leveren.

Eerder deze maand schreef demissionair minister van Klimaat en Groene Groei Sophie Hermans in een brief aan de Tweede Kamer dat Nederland nu ook groen gas uit het buitenland mag gebruiken om aan de bijmengverplichting te voldoen. Die beslissing volgde op kritiek vanuit de Europese Commissie, want alleen groen gas uit Nederland halen zou in strijd zijn met de Europese vrije markt, schrijft nieuwssite Energeia.

Voor 2030 wilde Rutte IV eerder zo’n 1,1 miljard kuub per jaar bijmengen. Om een idee te geven van de meerkosten van groen gas: onderzoekers van CE Delft schatten eind vorig jaar dat als gevolg daarvan de energierekening voor huishoudens maximaal 17 cent per kuub gas (exclusief btw) omhoog zou gaan. Volgens voorlichtingsorganisatie Milieu Centraal gebruikt een Nederlands huishouden jaarlijks gemiddeld zo’n 1.020 kuub gas. Afgelopen april heeft Hermans de doelstelling voor 2030 met 25 procent verlaagd. Dat betekent een bijmenging van 825 miljoen kuub in 2030. Hoe dan ook, flink meer dan dat er nu door de leidingen stroomt. Toch: het aandeel groen gas groeit nu maar met enkele procenten per jaar.

Ik werkte voor mensen die de Oosterscheldekering ontwierpen. Die waren niet bang voor miljardeninvesteringen

Kirsten Zagt
ingenieur

Grootschalige installaties

Bij de loods in Groenlo praat Zagt over ‘zijn’ bacteriën zoals een hondenbezitter over zijn huisdier. „Voeden, verzorgen”, hij legt zich er al sinds zijn studie in Wageningen op toe. Maar hoe microscopisch klein het onderwerp van zijn aandacht is, zo groot blijkt zijn denken. Zijn hele loopbaan puzzelt Zagt al aan grote installaties. Zo werkte hij bij ingenieursbureau Witteveen+Bos aan tientallen waterzuiveringsinstallaties. Ook daarin spelen bacteriën een rol. „En ik werkte voor mensen die de Oosterscheldekering ontwierpen. Die waren niet bang voor miljardeninvesteringen.”

Kan je niet iets groots verzinnen om de productie van groen gas van de grond te krijgen? Dat vroegen Gasunie en het ministerie van Economische Zaken aan hem in 2006, aldus Zagt. Een manier van vergisten waarmee meer groen gas valt te maken, met minder mest?

Ingenieur Zagt laat een digitaal ontwerp van zijn vergister zien. Foto Eric Brinkhorst

Nu, bijna twintig jaar later staat in Groenlo het antwoord op die vraag in de 20.000 vierkante meter loods: een glimmende cilinder van roestvrij staal, vier meter hoog, met allerlei leidingen uit de bovenkant. De vergister heeft drie poten, maar staat voor nu gekanteld op een metalen frame op wielen. Aanvankelijk experimenteerde Zagt in zijn eigen garage en alleen op zijn zij paste de cilinder door zijn garagedeur.

Wat is er nieuw aan de manier van groen gas produceren in de vergister van Zagt? Deze vergister, met de nogal technische naam autogenerative high pressure digestion (AHPD), is op twee manieren bijzonder, zegt Zagt met trots. Tijdens het vergisten voert de druk op binnen de vergister, omdat CO2-gas en methaangas wordt geproduceerd. „In een klassieke groengasvergister laten ingenieurs de gassen vrij om overdruk te voorkomen. In onze vergister kunnen we juist gebruikmaken van de hoge druk.” Waarom? In een vergister zit vloeistof en daarboven ontstaat het gas van CO2 en methaan. Hoe meer methaan, hoe meer energie. En uit natuurkundige wetten volgt dat, simpel gezegd, hoe hoger de druk, hoe hoger het aandeel methaan in het gas uiteindelijk zal zijn.

Om overdruk te voorkomen, gaat een ventiel automatisch open wanneer de druk is opgebouwd tot zo’n 20 bar, dan perst de opgebouwde druk het gas eruit, de leidingen in. „Voordeel daarvan is ook dat je geen compressor nodig hebt die het gas de leidingen in moet pompen, wat veel energie bespaart.

„De bacteriën zetten CO2 dat achterblijft in de vergister om in methaan wanneer we waterstof toevoegen”, het tweede bijzondere aan de nieuwe manier van vergisten. De chemische reactie waarbij waterstof en CO2 samen methaan vormen, kan in principe in alle vergisters, in deze van Zagt maar ook in oudere modellen. „Maar bij 20 bar kweek je specifiek de bacteriën die goed zijn in de waterstofreactie. Op die manier halen we met onze vergister nog meer methaan uit mest.”

Als we de bijmengverplichting steeds een jaar vooruitschuiven, dan schiet het natuurlijk niet op

Kirsten Zagt
ingenieur

Volle stroomnet

Al in 1906 omschreef microbioloog Nicolaas Louis Söhngen van de TU Delft in een wetenschappelijke publicatie hoe waterstof en koolzuur samen methaan vormen. Groot probleem voor wie dit wil toepassen in vergisters zoals die van Zagt is alleen: de groene waterstofindustrie komt nog niet echt van de grond. Elektrolysers waarmee bijvoorbeeld zonne- en windenergie wordt gebruikt om duurzame waterstof te produceren, zijn „op dit moment nog ontzettend duur”, mailt gasexpert René Peters van onderzoeksinstituut TNO.

Als voordeel aan vergisten met waterstof noemt Zagt dat het kan helpen om iets te doen aan de krapte op het stroomnet. Netbeheerders hebben op sommige dagen overschot aan zonne- en windenergie en kunnen dat niet kwijt op het volle stroomnet. „Netbeheerders kunnen dat dan wel kwijt aan de elektrolysers, die vervolgens waterstof produceren voor de vergisters, waarmee gas wordt geproduceerd voor een later moment.” In die zin kunnen de vergisters volgens Zagt een soort batterij vormen. En CO2 die bedrijven uitstoten, willen wij gebruiken voor de vergisters. De een z’n probleem is de ander z’n oplossing, wil hij maar zeggen. „Maar bedrijven denken allemaal nog te veel in hun eigen sector en kijken niet verder.”

Peters van TNO plaatst nog een kanttekening bij het ontwerp van Zagt: „Deze ontwikkelaar heeft ook, net als andere vergisters, veel meer mest of afval nodig om de volumes op te schroeven. Maar feit is dat als de bijmengverplichting doorgaat, we inderdaad heel veel moeten opschalen met groengasproductie. Dat daaraan wordt gewerkt is goed.”

In de ontwikkeling van de nieuwe vergister is ruim 10 miljoen geïnvesteerd. Foto Eric Brinkhorst

Aan de randen

Wijzend naar de onderdelen loopt Zagt door de gigantische loods, rondom zijn vergister. Zagt wil vijftig installaties aan de randen van grote gemeentes bouwen, waar netbeheerders energie-overschotten hebben. „Op die plekken moeten de elektrolysers worden gekoppeld om energie om te zetten in waterstof. Ik heb het niet over een paar vergisters bij boeren. Nee, je moet denken aan vergisters op een schaal als van de grotere rioolwaterzuiveringen.

Maar voor nu staat zijn ontwerp dus nog te wachten in de loods. Om geld in te zamelen om op te kunnen schalen „zijn wij in gesprek met pensioenfondsen, investeerders en beleggers”. Naast meer geld en waterstof, wat is er nog meer nodig om de proefopstelling door heel Nederland te bouwen? Duidelijke wetgeving met tempo, aldus Zagt. „Als we de bijmengverplichting steeds een jaar vooruitschuiven, dan schiet het natuurlijk niet op.”

En de vraag is nog of de bijmengverplichting überhaupt overreind blijft, Hermans wil van wel, maar niemand weet wat het toekomstige kabinet gaat besluiten. Echt zenuwachtig is Zagt daar zelf niet over. „Zowel onder linkse als rechtse partijen is er enthousiasme voor de bijmengverplichting.”

Lees ook

In Alkmaar stroomt groen gas uit aardappelschillen en maiskiemen het gasnet op

Uienschillen, aardappelschillen en andere groenresten kunnen dienen als grondstof voor groen gas.


Tv-recensie | De historische spiegel die ‘Andere Tijden’ over rellen in Nederland voorhoudt, werkt relativerend

Radicalisering? Polarisatie? Vroeger, toen was Nederland pas echt gepolariseerd. Dat laat Andere Tijden zien in de aflevering ‘Radicaal!’ (NPO 2). In 1963 had je bijvoorbeeld een veldslag tussen Drentse boeren en politie bij Hollandscheveld. In de lente van 1980 reden er tanks door de Amsterdamse Vondelstraat om een kraakpand te ontruimen. Als je de rellen zo achter elkaar zet, lijkt het alsof Nederland al zestig jaar in opstand verkeert. Zestig jaar lang schreeuwende en duwende mensen in straten gevuld met rook.

Andere Tijden bestaat 25 jaar en maakt daarom een reeks thema-uitzendingen samengesteld uit eerder gebruikt materiaal. Klinkt een beetje als luie kringloop-tv, passend voor dit herhalingenseizoen. Ze hebben zelfs Hans Goedkoop gerecycled. Bovendien zijn het herhalingen van herhalingen want die eerdere uitzendingen bestonden al goeddeels uit archiefbeelden. Maar in de praktijk blijkt het goed te werken: in plaats van in te zoomen op één onderwerp kan het geschiedenisprogramma zo de langere historische lijnen laten zien.

De beelden rijmen als vanzelf met de huidig sociale onrust. Al kwam gewelddadig activisme vroeger vooral van links. Andere Tijden laat het nog ludiek beginnen in 1966 met antirookmagiër Robert Jasper Grootveld die protesteerde tegen sigaretten en vóór de komst van de verlosser, Sinterklaas („Klaas komt!”). De feministische Dolle Mina’s vielen mannen op straat lastig met cat calls, om de rollen eens om te draaien. De nagefloten mannen reageerden geamuseerd.

In de jaren zeventig en tachtig werd het snel grimmig met de krakersrellen, de aanslagen van de antiracistische RaRa, en als dieptepunt de moord op Pim Fortuyn. Hierna lijken linkse activisten het geweld te hebben afgezworen.

Raadsel

De rechtse radicalen die Andere Tijden laat zien zijn minstens zo interessant, in ieder geval relevanter voor de huidige onrust. Vanuit de boerenopstand op de Drentse veengronden in 1963 kwam boer Koekoek op, met zijn Boerenpartij – een voorloper van Caroline van der Plas en haar BBB. Met één belangrijk verschil: Koekoek streed met kleine boeren tegen de industrialisatie van de landbouw. De BBB verdedigt die juist.

In de jaren zeventig keerde Koekoek zich tegen migranten. Zijn rechtse protestpartij werd begin jaren tachtig opgevolgd door Hans Janmaat en zijn Centrumpartij. De protesten tegen asielzoekers en andere migranten die Andere Tijden laat zien, doen het meest aan nu denken.

De historische spiegel van Andere Tijden werkt relativerend. De onrust kwam op en verdween weer. De aanleidingen, waar iedereen zich toen zo over opwond, zijn goeddeels vergeten. En vroeger werden dus tanks ingezet. Bij het boerenprotest in Drenthe liep de politie met karabijnen rond. Het grote raadsel blijft dat er bij al die rellen zo weinig doden vielen. Afkloppen.


Column | En nu een einde aan Israëls oorlog in Gaza!

Oké, voedsel en andere hulp mogen van de Israëlische autoriteiten de willens en wetens uitgehongerde Gazastrook weer binnen, een beetje althans, en voor de PR graag goed in het zicht. Een absolute schande dat daarvoor groeiende druk van westerse bondgenoten nodig was – het was voornamelijk verbale druk want sancties tegen Israël zijn zelfs onder deze omstandigheden nog veel gevraagd. Óók schandelijk. „Ja maar, Hamas!” Nee, het oorlogsmisdrijf van 7 oktober 2023 is allang geen excuus meer voor wat Israël in de Gazastrook aanricht. Ook de Israëlische mensenrechtenorganisatie B’Tselem spreekt van genocide.

Voorlopig is er niet meer dan een serie kortlopende ‘humanitaire pauzes’ in deelgebieden van de Gazastrook om het hulporganisaties althans enigszins makkelijker te maken de huidige humanitaire ramp het hoofd te bieden. Volgens Israël en Amerika traineert Hamas een staakt-het-vuren, maar aan de andere zijde maakt Netanyahu overduidelijk misschien wel een staakt-het-vuren te willen om gijzelaars vrij te krijgen, maar geen einde aan de oorlog mogelijk te maken tot Hamas is vernietigd. En wanneer is Hamas vernietigd? Is Hamas vernietigbaar? Of houdt het Israëlische geweld juist zijn extreme ideologie en aantrekkingskracht in stand?

Ik vraag me af of die bondgenoten nu hun druk op Netanyahu en zijn regime écht kracht gaan bijzetten om zo snel mogelijk een einde te maken aan de oorlog in de Gazastrook en te gaan herbouwen. Dat hangt met name af van de achterban, van óns. Mindert de belangstelling als de situatie iets verbetert, (nou ja, niet nog slechter wordt) en als de hongerbeelden meer van hetzelfde worden en wij, de media, ander nieuws ontdekken? „De wereld houdt het in de gaten”, verklaarde de Britse Buitenlandminister David Lammy deze week. Dat is zeker niet genoeg.

Ook met hulp en minder honger blijft de toestand verschrikkelijk

Ook mét hulp en minder honger blijft de toestand van de twee miljoen Palestijnen verschrikkelijk, door legergeweld samengeperst in 45 vierkante kilometer van de Gazastrook, aldus VN-cijfers – kleiner nog dan Ameland met zijn 3.800 inwoners. De inwoners zijn zo goed als allemaal ontheemd, én ook in het geval van einde oorlog niet in staat naar hun oude woningen terug te keren. Want die zijn er niet meer. Volgens een satellietanalyse van de Hebrew University in Jeruzalem is ruim 70 procent van alle gebouwen verwoest of ernstig beschadigd. „De inwoners van Gaza hebben niets om naar terug te gaan”, aldus onderzoeker Adi Ben-Nun in de krant Haaretz over de systematische verwoesting van woningen, scholen, ziekenhuizen en ook landbouwgrond. Het begon met luchtaanvallen en wordt nu afgemaakt met bulldozers (waarvan zoals u weet net een nieuwe voorraad is gearriveerd).

In de woorden van Netanyahu: „We vernietigen meer en meer huizen. Ze hebben niets om naar terug te keren. De enige onvermijdelijke uitkomst zal de wens van Gazanen zijn om uit de Strook te emigreren.” Hij zei dat in mei in het parlement. Wat hem betreft was het enige probleem dat zich geen landen meldden om hun nieuw onderdak te bieden. Maar inmiddels hebben Ethiopië, Indonesië en Libië aangegeven te willen meewerken, aldus de website Axios.

Is de ‘humanitaire stad’, een omheind kamp voor 600.000 Gazanen op het puin van Rafah dat minister van Defensie Israel Katz onlangs heeft voorgesteld, bedoeld als overstapstation daarnaartoe? Het idee van zogenaamd vrijwillige massa-emigratie is springlevend in Jeruzalem, om president Trumps Rivièra-idee te realiseren, dan wel het gebied te herkoloniseren. Volgens een peiling in juni wordt dit door 82 procent van de Israëlische bevolking gesteund.

Toch denk ik niet dat het zover komt. Ik kan me zo langzamerhand veel voorstellen, maar niet dat landen meewerken aan een dergelijke etnische zuivering. Maar hoe lang tolereren wij, de buitenwereld, wél dat die twee miljoen Gazanen in hun puin kamperen? Nog een onbepaalde tijd oorlog en dan? Er is nog niet eens een plan.