Terwijl de Franse president Emmanuel Macron naarstig probeert de banden met Donald Trump warm te houden om de VS niet nog verder van Europa te verwijderen, wordt elders in politiek Parijs met heftige bewoordingen gesproken over het Amerika van president Trump. De linkse schrijver en Europarlementariër Raphaël Glucksmann (Place Publique) is de afgelopen dagen in een woordentwist beland met het Witte Huis.
Het begon ermee dat Glucksmann afgelopen weekend op een partijcongres zei dat de Amerikanen „de kant van de tirannen” hebben gekozen, onder meer vanwege de beperkingen die door de regering-Trump zijn opgelegd aan wetenschappers. „Tegen hen zeggen we: geef ons het Vrijheidsbeeld terug. We hebben het aan jullie gegeven, maar blijkbaar hebben jullie er geen respect voor. Ze zal het heel goed hebben bij ons.”
Ter context: Frankrijk heeft het Vrijheidsbeeld na de moord op de Amerikaanse president Abraham Lincoln in 1865 als teken van vriendschap aangeboden aan de Verenigde Staten. Het beeld werd in Frankrijk ontworpen en gebouwd, per boot vervoerd en in 1886 tijdens de 100-jarige verjaardag van de Amerikaanse Onafhankelijkheidsverklaring onthuld in New York. Er staan ook meerdere, kleinere Vrijheidsbeelden in Parijs én de VS gaven Frankrijk als bedankje het beeld ‘De Vlam van de Vrijheid’ – een replica van de fakkel van het Vrijheidsbeeld. Dat beeld in hartje Parijs wordt tegenwoordig vooral gebruikt als gedenkplek voor de Britse prinses Diana, die in 1997 in de tunnel onder de vlam omkwam.
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data129615085-bdc995.jpg|https://images.nrc.nl/1hhfAwkBUzw5jYGuaetQ4rMm0dM=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data129615085-bdc995.jpg|https://images.nrc.nl/7VhVfrrbJSj9_ksGAFAJbiTV-qg=/5760x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data129615085-bdc995.jpg)
Witte Huis slaat terug
De woorden van Glucksmann bereikten Washington al gauw. Het Witte Huis reageerde maandag bij monde van woordvoerder Karoline Leavitt door te zeggen dat Trump het Vrijheidsbeeld „absoluut niet” teruggeeft aan Frankrijk. Ze sneerde: „Ik adviseer deze naamloze, laaggeplaatste politicus om niet te vergeten dat het alleen dankzij de Verenigde Staten is dat de Fransen vandaag de dag geen Duits spreken” – doelend op de Amerikaanse bijdrage aan de bevrijding van de nazi’s na de Tweede Wereldoorlog. „Ze zouden ons geweldige land heel dankbaar moeten zijn.”
Hierop reageerde Glucksmann weer als een wesp gestoken. In een (ook in het Engels gepubliceerd) bericht op Instagram schrijft de Fransman dat hij „eeuwig dankbaar” is voor de Amerikaanse steun tijdens de Tweede Wereldoorlog en dat hijzelf „simpelweg niet zou hebben bestaan als er niet honderdduizenden jonge Amerikanen waren geland op onze stranden in Normandië” – Glucksmanns familie van vaderskant is Joods.
Lees ook
Vrijheid van meningsuiting? Alleen als je het eens bent met de regering-Trump
Maar hij schrijft ook dat het een ander Amerika was. „Het Amerika van deze helden vocht tegen tirannen. (…) Het was de vijand van fascisme, niet de vriend van Poetin. Het hielp het verzet, viel niet Zelensky aan. (…) Dit Amerika is zoveel meer waard dan het verraden van Oekraïne en Europa, van xenofobie en duisternis.”
Leavitt heeft nog niet gereageerd. De vraag is of ze nog meer woorden vuil wil maken aan deze „naamloze, laaggeplaatste politicus” aan de andere kant van de oceaan. Glucksmann heeft beloofd dat „niemand het Vrijheidsbeeld komt stelen”.
