Festivalgangers in de woestijn dachten eerst nog dat ze vuurwerk hoorden

De zon komt net op boven het festivalterrein als de beats overgaan in schoten, het dansen verandert in rennen, de uitgelaten feestsfeer omslaat in blinde paniek. Als strijdgroep Hamas zaterdagochtend vroeg haar verrassingsaanval lanceert, is de Supernova Sukkot Gathering een van haar eerste en dodelijkste doelwitten. Op het muziekfestival nabij de Gazastrook vermoorden militanten uiteindelijk circa 260 bezoekers, soms na ze eerst aangerand of mishandeld te hebben.

Zeker een deel van de Hamas-strijders maakt zijn entree door met gemotoriseerde paragliders het Israëlische luchtruim binnen te dringen en nabij het festival te landen. Op filmpjes die vanuit het danspubliek worden gemaakt is te zien hoe aan de horizon paragliders verschijnen. Aanvankelijk als vage stipjes, totdat ze steeds dichterbij komen, landen en het vuur openen. Rond dezelfde tijd vliegen vanuit Gaza de eerste barrages aan raketten en mortieren over.

Het feest is de avond ervoor al begonnen, maar de dansende menigte telt rond half zeven ’s ochtends naar schatting nog circa drieduizend personen. Sommigen denken aanvankelijk dat ze vuurwerk horen, vertellen overlevenden. Waarschijnlijker is dat dit de eerste geweerschoten waren of het Israëlische luchtafweersysteem Iron Dome dat in actie schoot tegen een salvo Hamas-raketten.

Als eenmaal duidelijk wordt dat schutters het op hen voorzien hebben, rennen de bezoekers naar hun auto’s of proberen ze zich anderszins in veiligheid te brengen. Overlevenden verhalen over de klopjacht die de Hamas-militanten beginnen op deze vluchtende mensen. Sommigen zouden zijn samengedreven op een open vlakte. Tientallen anderen worden op motorfietsen gezet of in pick-uptrucks geladen en ontvoerd naar de Gazastrook. Zondag troffen hulpdiensten een kerkhof van met kogels doorzeefde, uitgebrande auto’s aan.

Rave-cultuur

Onder de slachtoffers en ontvoerden is ook een onbekend aantal buitenlanders. Israël is internationaal geliefd om zijn bloeiende rave-cultuur, waarbij de klok rond gefeest kan worden op afgelegen locaties in de woestijn. Het aangevallen dance-evenement was de Israëlische editie van Universo Paralello, een van oorsprong Braziliaans festival bekend van zijn opzwepende, elektronische psychedelische trance-muziek.

Lees ook: Nieuw veiligheidstrauma zal beleid van Israël ten aanzien van Palestijnen sterk bepalen

Festival-organisator Tribe of Nova had het terrein in de Negev-woestijn, op circa vijf kilometer van de Gazastrook, slechts enkele dagen eerder geboekt nadat een andere locatie was afgevallen. Het affiche nodigt „jullie allemaal uit om samen met ons in deze tribale reis te duiken, waar de essentie van eenheid en liefde de krachten bundelt met de beste muziek”. Op het programma stonden producenten en dj’s uit Israël, maar ook dj Shove uit Mexico, Aladin uit Frankrijk, het Zwitserse Jumpstreet, Man With No Name uit het Verenigd Koninkrijk, het Duitse Protanica, het Japanse Spectra Sonics en de Braziliaanse dj Swarup.

Deze laatste artiest is Juarez Petrillo, een van de oprichters van Universo Paralello in zijn geboorteland. Hij was uitgenodigd op te treden, maar had geen rol in de organisatie. Tijdens de aanval plaatste Petrillo een filmpje op Instagram met rookwolken boven het festivalterrein, dat later weer werd verwijderd. „Ik ben nog steeds in shock”, zei hij. „En de bommen blijven exploderen.” Volgens het Amerikaanse muziekmagazine Billboard wist Petrillo in een auto te ontkomen, samen met onder anderen een artiestenmanager.

Wisselgeld

Andere buitenlanders hadden minder geluk en vielen in handen van Hamas, dat hen nu vasthoudt in de Gazastrook. De strijdgroep zal proberen hen in te zetten als wisselgeld voor in Israël gedetineerde Palestijnen. Hun aanwezigheid vormt daarnaast een extra complicatie bij de luchtaanvallen die Israël op dit moment uitvoert en bij het grotere grondoffensief dat het voor later deze week lijkt voor te bereiden. Maandag meldde een Hamas-functionaris al dat „vier Israëlische vijandige gevangenen” zouden zijn gedood bij een bombardement door Israël.

Ook een menselijk schild van westerse gijzelaars zal Israël er niet van weerhouden terug te slaan, maar kan wel leiden tot diplomatieke druk om enige terughoudendheid te betrachten. Het festival geeft zo een extra, internationale dimensie aan deze nieuwe geweldsronde tussen Israël en de Palestijnen.

Lees ook: Hoe Turkije, Saoedi-Arabië en Iran tegenover het Israëlisch-Palestijns conflict staan

Die blijkt ook uit de grote aantallen dode en vermiste staatsburgers over wie buitenlandse regeringen en media maandag informatie begonnen vrij te geven. Onder de vermiste festivalgangers zouden volgens CNN onder meer elf Thaise burgers, twee Mexicanen, drie Brazilianen, een student uit Nepal en een Brit zijn. Volgens Reuters zijn bij de aanvallen zeker tien Britten dood of vermist en de Franse parlementariër Meyer Habib schreef op sociale media dat zeker negen Fransen worden vermist of zijn gegijzeld door Hamas. Onbekend is of zij op het dancefestival aanwezig waren.

De Mexicaanse minister van Buitenlandse Zaken zei zondag dat twee landgenoten, een man en een vrouw, vermoedelijk zijn gegijzeld door Hamas. Het Duitse ministerie van Buitenlandse Zaken gaat ervan uit dat er ook Duitse burgers onder de gegijzelden zijn.

Een woordvoerder van de Amerikaanse Nationale Veiligheidsraad bevestigde maandag dat er zeker negen Amerikanen zijn omgekomen bij de aanval op Israël. De Israëlische ambassadeur in de VS, Michael Herzog, zei zondag tegen CBS dat hij de indruk heeft dat er ook Amerikaanse burgers zijn onder de gijzelaars van Hamas, maar hij gaf geen details.