‘Feelgooddocumentaire’ over de swingendste sectie van het Concertgebouworkest

Goh, een ouderwets academisch relletje. Martin Bosma, PVV-intellectueel en Kamervoorzitter, zag zijn proefschrift ten tweede male afgekeurd, berichtte het tv-programma Argos. Bosma begon alweer jaren geleden bij politicoloog en collega-stokebrand Meindert Fennema (1946-2023) aan een dissertatie over Zuid-Afrika, een bewerking van zijn eerdere, polemische boek Minderheid in eigen land (2015).

De ambitie van Bosma, die geen goed woord over heeft voor de ‘linkse universiteiten’, leverde toen al ophef op. Afgaande op de commentaren op zijn boek, een oefening in koloniaal revisionisme, was er wetenschappelijk ook nog wel wat te verhapstukken. Volgens Fennema’s opvolger, hoogleraar Jean Tillie, had Bosma in de tweede ronde een „verdedigbaar” werkstuk ingeleverd – maar blijkbaar dacht de rest er anders over. Bosma kán formeel verder, met een andere commissie – kleine kans.

Als eeuwige doctorandus (‘hij die nooit een proefschrift heeft gemaakt’), vraag je je intussen af: waaróm wil de Kamervoorzitter die graad zo graag halen? Vast weer een populistische provocatie, speculeerden stamgasten op sociale media, waar het leedvermaak over Bosma’s afgang dik van de ruiten droop. Een vals opzetje, zeg maar een soort academische false flag operatie – om de universiteit in opspraak te brengen. Zou het?

Natuurlijk niet. De anti-linkse stokebrand Bosma (60) wordt vermoedelijk gedreven door de zucht naar erkenning en status die menig promovendus op leeftijd op de been houdt tijdens een lange mars door de voetnoten. Hij wilde cultuurmarxistisch oprukken in de bovenbouw. Elites hekelen – of het ANC – gaat net iets beter met die twee gezaghebbende letters voor je naam.

Om het leedvermaak wat te dempen, de kwestie treft ook de universiteit, aldus Argos. Ja, die krijgt geld voor een buitenpromovendus, en had dus baat bij een goede afronding.

De Kamervoorzitter plaatst zich niettemin alsnog in een respectabele academische traditie: promotie-ophef. Drie jaar geleden een rel rond een Tilburgse promotie die op de valreep werd afgekeurd. In 2017 gehannes over de biografie van Jan Wolkers waar Onno Blom op zou promoveren, in 2011 een rimpeling rond de dissertatie van Paul Scheffer toen hoogleraar Leo Lucassen uit protest de commissie verliet.

Maar voor de meest spectaculaire rel rond een proefschrift moeten we toch terug naar 1978, toen filosoof Eldert Willems promoveerde op een mijmering over zijn eigen gedichten, onder de titel ARPH. Een beetje alsof Bosma zou promoveren op een exegese van de moties die hij als Kamerlid indiende. Hoogleraar metafysica Otto Duintjer, zelf niet vies van een potje meditatie, stapte verontwaardigd uit de commissie.

Wel pijnlijk voor de Kamervoorzitter: al deze betrokkenen promoveerden alsnog.

Sjoerd de Jong schrijft elke donderdag op deze plek een column.

Delen

Mail de redactie

Ik volg het nieuws over de in opspraak geraakte WNL-hoofdredacteur Bert Huisjes op de voet sinds de eerste publicaties in maart. Niet alleen omdat ik soms te gast ben bij onder meer Goedemorgen Nederland, maar ook omdat het thema verbindend leiderschap mijn aandacht heeft in mijn werk als headhunter. Grensoverschrijdend gedrag speelt op veel plekken. Niet alleen mannen, ook vrouwen liggen onder vuur, zoals recent de internationaal bekende choreografe Anne Teresa de Keersmaeker (van danstheater Rosas). Naar aanleiding van anonieme meldingen van ex-medewerkers werd zij beschuldigd van ‘psychologisch geweld’. Haar recente openlijke excuses verschenen in diverse media, tot aan The New York Times toe.

Er is nog een reden voor mijn bovengemiddelde interesse. Ik ben zelf vrouw en lange tijd werknemer geweest. Rond mijn vijfendertigste hield het me nogal bezig wat voor mijn werkgever het minst onhandige moment zou zijn om zwanger te raken. Dat moment kon ik maar niet vinden. Tijdens vergaderingen spraken mijn collegamanagers over vrouwen in de ‘baarbare’ leeftijd. In alle masculiene omgevingen waar ik gewerkt heb, werd de meerwaarde van meer vrouwen op de werkvloer weliswaar beleden, maar die zwangerschappen, dat vond men toch maar lastig.

Uiteindelijk kwam dat goede moment natuurlijk nooit en werd ik op mijn achtendertigste zwanger bij een werkgever waar ik nog maar kort werkte. Onhandig. Ondanks complicaties aan het einde van mijn zwangerschap bleef ik zo lang mogelijk doorwerken. Thuis zitten gaf me meer stress en ik wilde zo min mogelijk afwezig zijn. Ik kreeg een gezonde baby, maar tijdens mijn zwangerschapsverlof begon ik alweer met werken.

Niemand is 100 procent goed, of 100 procent fout, ook Huisjes niet

Waarvoor ik bang was, gebeurde toch: de aandeelhouders wilden stoppen met mij als directeur. Ik zou als ‘last minute-mama’ snel voor een tweede en misschien zelfs derde kind gaan, was de angst, die zelfs openlijk tegen mij werd uitgesproken. Ik stond perplex dat mij zoiets overkwam. In de kwestie-WNL snap ik andere (zwangere) vrouwen die zich onheus bejegend voelen maar al te goed. Niet goed behandeld worden in zo’n kwetsbare fase in je leven, moet goed opgelost worden. Daar moeten WNL en Huisjes dus alles aan doen.

Wat ik niet volg in alle commotie is het schandpalen. Gedupeerden en tegenstanders van Huisjes zouden de media niet zo intensief moeten gebruiken om hun punt te maken. Als de kwestie was aangepakt zoals bij een ‘normaal’ bedrijf (dus buiten de publiciteit), denk ik dat de kans groot was dat er inmiddels een voor alle partijen aanvaardbare oplossing was. Er zijn bij WNL inmiddels stevige maatregelen genomen om de organisatie professioneler in te richten (verdeling van macht met oog voor gedragsregels), er worden bijvoorbeeld een HR-manager, een OR en een vertrouwenspersoon aangesteld. Er vinden ook gesprekken plaats met medewerkers over wat er is gebeurd. Nieuwe werkculturen creëer je met elkaar.

Maar als bevindingen van (ex-)presentatoren in tv-programma’s als Jinek en Renze en ook in kranten en radioprogramma’s uitgebreid van commentaar voorzien worden door recensenten als Angela de Jong, die bij mijn weten geen ervaring heeft met zulke kwesties, wordt het vinden van een oplossing wel heel lastig. Niemand is 100 procent fout of 100 procent goed, (zoals ik eerder in columns over Matthijs van Nieuwkerk en Tom Egbers ook al stelde), ook Bert Huisjes niet. Maar de beoordeling van zijn gedrag en positie hoort bij mensen te liggen die daarover weloverwogen beslissingen kunnen nemen, niet bij tv-recensenten en andere commentatoren.

Natuurlijk dient een publiek gefinancierde organisatie verantwoording af te leggen. Dat betekent dat je open bent over de besluitvorming en de onderbouwing daarvan. Die besluitvorming dient zo evenwichtig mogelijk te zijn, iets wat ontbreekt in de publieke afrekening die momenteel plaatsvindt. Daarvan mogen de media zich veel bewuster zijn.

Aylin Bilic is headhunter en publicist.

Delen

Mail de redactie

Mogelijk toch terrorisme, kopte mijn AD Rotterdams Dagblad zaterdag op de voorpagina over de aanslag in Rotterdam waarbij donderdagavond ene Ayoub M. op voorbijgangers inhakte en een dode viel. Of verwarde man? Maar omstanders hoorden de dader ‘Allahoe akbar’ roepen, God is groot, en dan hebben vandaag de dag meteen de jihadisten van Islamitische Staat, IS, het gedaan.

Rukken IS en andere jihadisten weer op? Tel Rotterdam op bij het annuleren van drie concerten van Taylor Swift in Wenen in augustus wegens aanslagplannen in dienst van IS. En een paar dagen later, op 23 augustus, de terreuraanval in Solingen waarbij drie mensen werden doodgestoken door een afgewezen Syrische asielzoeker. De Duitse regering nam geen risico, en breidde de grenscontroles uit; in het Europa van het vrije verkeer van personen nota bene. Volgens de minister van Binnenlandse Zaken was het de bedoeling om „via een harde lijn” tegen illegale migratie islamitisch extremisme en internationale criminaliteit in het algemeen aan te pakken. Met in het achterhoofd de zojuist gerealiseerde en vooral ook toekomstige verkiezingswinst van de rechtsextremistische AfD die niks moet hebben van migranten, al dan niet illegaal.

PVV-leider Wilders vond het vanzelfsprekend een heel prima idee om ook hier grenscontroles opnieuw in te voeren, „hoe eerder hoe beter”, zei hij. Ikzelf denk dan aan dagenlange files met al die vrachtwagens met kalfjes op weg naar vetmesting in het buitenland, dus eigenlijk niet zo’n goed idee.

Des te minder omdat het de vraag is of fysieke grenscontroles zin hebben tegen terrorisme; de extremistische ophitsing vliegt ongehinderd de virtuele grenzen van het internet over. En je hoeft geen afgewezen Syriër te zijn om je achter je scherm tot een terreurdaad te laten inspireren. In elke keuken ligt een vleesmes klaar.

Terrorisme. Ik herinner me in de jaren zeventig en tachtig het Palestijns (Arafat, Abu Nidal) en ander terrorisme, om particuliere redenen betaald en beschermd door diverse Arabische leiders. Geen messteken maar vliegtuigkapingen, bomaanslagen en ontvoeringen, met name om de eigen Zaak aan de orde te stellen. Libanon was een belangrijk strijdtoneel, met ook de Israëlische Mossad als dader; lees Ronan Bergmans Rise and Kill First. Vanaf 1990 kwam het transnationaal islamitisch terrorisme op van Osama bin Ladens Al-Qaida, gevolgd door Islamitische Staat.

Al-Qaida is er nog wel, maar geen schim van pre-9/11, zoals Islamitische Staat zijn kalifaat met een internationale oorlog en zware verliezen heeft bekocht. Maar IS keert inderdaad langzaam maar zeker terug, op zijn Iraakse en Syrische geboortegrond, in Afghanistan en in Afrika; waar maar zijn islamitische heilsboodschap aanspreekt en de autoriteiten of juist een gebrek daaraan de mogelijkheid bieden. Het Central Command van het Amerikaanse leger waarschuwde in juli dat IS op weg was om „het aantal aanslagen dat ze in 2023 in Syrië en Irak opeisten meer dan te verdubbelen”. Tussen januari en juli telden de Amerikanen er 153 aanslagen maar dat zou volgens specialisten een schijntje zijn van het werkelijke aantal.

De cijfers voor Europa zijn van een totaal andere orde; zie Europol, European Union Terrorism Situation and Trend Report 2023 met 28 uitgevoerde, mislukte en verijdelde aanslagen in 2022, waarvan zes jihadistisch. Maar inmiddels is het dreigingsniveau verhoogd uit angst dat de Israëlische oorlog in Gaza wraakacties inspireert. De kans op een aanslag is reëel, waarschuwde hier de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid in juli.

Ter vergelijking: vorig jaar ontplofte in Nederland 1.057 keer iets explosiefs bij een woning of bedrijf en dit jaar tot juni al bijna 500 keer, las ik in het Het Parool. Maar zolang daarbij niet Allahoe akbar wordt geroepen, hoeven we ons daarover geen zorgen te maken.

Carolien Roelants is Midden-Oostenexpert.

Delen

Mail de redactie