N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Analyse
Hollywood na #MeToo De misdragingen van Ezra Miller dreigen Warner Bros. miljoenen te kosten: Miller speelt de hoofdrol in superheldenfilm ‘The Flash’. Worden acteurs een risicofactor voor filmstudio’s?
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data101587627-e4d11c.jpg)
Alleen al in 2022 werd filmster Ezra Miller verdacht van wurging, kinderverwaarlozing, drugsbezit, drugsproductie, grooming, mishandeling, inbraak én het hebben van een messiascomplex. In 2023 speelt-ie toch de hoofdrol in superheldenfilm The Flash, een blockbuster met een budget van meer dan 200 miljoen dollar. Miller lijkt een filmster uit een vervlogen tijd: iemand die privé puin en pijn achterlaat en toch op posters prijkt. Maar met hyperactieve sociale media zijn er geen studiofixers meer die de scherven opruimen. Miller vertegenwoordigt een heel actueel probleem: wat moeten filmstudio’s doen als hun miljoenen- of miljardenprojecten verstoord worden door één mens?
Miller was de perfecte filmster voor een nieuwe generatie. Knap, activistisch, gezegend met een ‘gekwelde acteerstijl’ à la Johnny Depp, en queer. En om hen nog aantrekkelijker te maken voor de internetgeneratie: hen was een outcast.
Miller groeide op in New York, met ouders in de kunsten. Hun Joodse vader was uitgever, hun Nederlands-Duitse moeder een modern danser. Geen lucratieve beroepen, dus moest Miller naar een openbare school, waar „pesten deel van het leven van een queer persoon is”, zei Miller tegen lhbti-tijdschrift Out. Daarbovenop had Miller een nare stotter, die hen probeerde te verhelpen door operazangles te nemen. Tot minder pesten leidde het niet – noem een groter doelwit dan een queer kind dat stotterend opera zingt – maar het leidde wel tot een plek in het Metropolitan Opera Children’s Chorus en een rol in de première van Philip Glass’ White Raven. Veel van diens jeugd spendeerde Miller op zoek naar jongens om te zoenen. Maar diens eerste fysieke relatie verminkte Miller: hun vriendje vond zichzelf opnieuw uit als macho en voegde zich bij de pesters. Op de middelbareschooltijd kijkt Miller bitterzoet terug: „Lange tijd wilde ik mezelf van kant maken. Maar als je het blijft volhouden […] dan kan je alles worden wat je wilt!”
Op diens zestiende verliet Miller de middelbare school om te gaan acteren. Kort daarvoor kwam hun eerste film uit: Afterschool, over een jongen die per ongeluk filmt hoe twee klasgenoten een dodelijke overdosis nemen. Waarna hij, door kosmische ironie, wordt gevraagd een in memoriam-filmpje te maken. De film toonde Millers talent voor het spelen van rauwe, onbegrepen antihelden: Holden Caulfield-types. Zoals een verschoppeling betaamt praat hun personage weinig, maar lees je alles in het gezicht: achter messcherpe jukbeenderen zit een oerpijn die bijna automatisch je emoties manipuleert.
Met The Perks of Being a Wallflower (2012), weer over kampende scholieren, brak Miller echt door. Miller zette een homoseksueel personage neer dat niet alleen snedig en grappig was, maar cool – een rolmodel. In datzelfde jaar kwam hen uit de kast als queer: „Ik identificeer me niet als man. Ik identificeer me niet als vrouw. Ik identificeer me amper als mens.”
In de jaren daarna maakte Miller de overstap van stemmige tieners naar stemmige blockbusterhelden. Door diens rol als superheld The Flash – superkracht: heel snel rennen – in Batman v Superman: Dawn of Justice en Suicide Squad, werd Miller een integraal deel van de miljoenenplannen van filmstudio Warner Bros. Een solofilm werd aangekondigd.
Verbluffende misdragingen
Persoonlijk begon Miller in deze tijd te veranderen. Hun outfits werden extravaganter – op de ene rode loper was hen een genderbendende vampier, op de andere een paradijsvogel. Miller maakte het uit met diens vriendin, omdat een spiritueel adviseur hen had overtuigd dat zij een ‘parasiet was’. Hen startte een poly-amoreuze relatie met, onder andere, de twee andere leden uit diens band Sons of an Illustrious Father. De scheiding van hun ouders in 2019 was het begin van een verbluffende reeks misdragingen. In 2020 was Miller in een video te zien terwijl die twee vreemden keelt in een bar in Reykjavik. Toch ging in 2021 het filmen van The Flash van start, waarna het in 2022 echt misgaat. Miller, in willekeurige volgorde, gooide een stoel naar een vrouw, brak in bij een huis om wijn te jatten, bedreigde een koppel in Hawaii en stal hun paspoorten, en was op een arrestatie-filmpje te zien terwijl hen schreeuwde dat er nazi’s achter hen aanzaten: om die reden had hen een karaoke-zanger in het gezicht gespuugd. Vanaf het begin van het jaar droeg Miller een kogelvrij vest, deels uit mode-overwegingen, deels om zich te beschermen tegen nazi’s en de FBI.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data101587360-193630.jpg)
Verontrustender was Millers gedrag met kinderen. De ouders van Takota Iron-Eyes, een Amerikaans meisje, beweerden dat Miller hun dochter kent sinds ze 12 is, en haar heeft gemanipuleerd om te doen wat Miller wil zodra ze achttien werd. Een moeder van een non-binaire twaalfjarige vroeg een contactverbod aan, omdat Miller haar kind zich ongemakkelijk liet voelen. En midden 2022 viel de politie binnen bij Millers boerderij in Vermont. Waar hen zou samenleven met een gezin van vier. De kinderen zouden kruipen door een zooi van wapens, losliggende kogels, wietplanten. Een éénjarige zou een losse kogel in haar mond hebben gedaan. Miller zou, voor de lol, wietrook in het gezicht van een baby hebben geblazen. Mensen dichtbij Miller zeggen dat hen zich vergeleek met Jezus, dan weer Satan en zich De Messias van inheemse Amerikanen noemt, hoewel hen zelf geen inheems bloed heeft.
Het veroorzaakte een probleem ter waarde van honderden miljoenen voor Warner Bros.: post-#MeToo verwacht men dat studio’s geen podium bieden aan mensen die ook maar één van de vermeende misdaden van Miller op hun kerfstok hebben. Maar nog nooit eerder cancelde een studio een project waar zó veel geld in gestort is. Creatief knippen was ook geen optie: Miller zit in nagenoeg elke scène. En de film viel goed, bleek uit testvertoningen, misschien wel de beste van het matige superheldenuniversum van DC tot nu toe.
Drie scenario’s
De film werd een jaar uitgesteld. Volgens The Hollywood Reporter formuleerde de studio drie scenario’s. Eén: Miller zoekt hulp, de film komt uit, en tijdens een perstoer verklaart hen zijn misdragingen. Twee: Miller zoekt geen hulp maar de film komt toch uit, Millers rol wordt opnieuw gecast voor toekomstige The Flash-projecten en hen ontbreekt bij de promotietoer. Of drie: de controverse rond Miller wordt erger, en de film wordt geschrapt.
De boodschap kwam aan bij Miller. Hen nam intensieve therapie, zei sorry tegen de studiobonzen en tegen het publiek voor hun „complexe mentale problemen”. Michael Keaton, die terugkeert als Batman, staat centraal in de promotie, Miller blijft buiten beeld. Naar verluidt is dit de laatste keer dat Miller The Flash speelt.
Het is een nieuw keerpunt voor een Hollywood ná #MeToo. Andere studio’s zullen nauwgezet kijken naar The Flash: levert het gezeik en gecancel op? En belangrijker: heeft de controverse impact op de recette?
Vooral Marvel zal opletten. Hun toekomstplannen zijn voor een groot deel afhankelijk van Jonathan Majors, de ster van Creed III die Kang, de nieuwe grote slechterik van het Marvel-universum speelt. Er zitten honderden miljoenen in series en films die nog moeten komen. Maar Majors blijkt ook buiten zijn spandex een slechterik: hij wordt beschuldigd van het mishandelen van zijn vriendin en het hebben van een gewelddadige persoonlijkheid.
Miller en Majors staan voor dat ene ding dat grote filmstudio’s nog altijd niet kunnen beheersen: de menselijke factor. En ze dwingen tot het beantwoorden van een oeroude vraag: hoeveel geld mag ethiek kosten?
Als The Flash een succes wordt, kan het een rehabilitatie van een (vermeende) misdadiger betekenen, met een Mel Gibson-esk nasmaakje. Wordt het een flop, dan zullen studio’s wellicht nog veiliger casten: nooit meer een complex acteur, alleen nuchtere, poezelige, aaibare Chrissen (Hemsworth, Evans, Pine, Pratt).
Beide niet zo aanlokkelijk. De studio’s zullen met smart wachten op betere AI. Dan zijn er helemaal geen onvoorspelbare acteurs meer nodig.
