Europese leiders in Kyiv, derde jaar sinds de Russische invasie

In de Oekraïense hoofdstad Kyiv heeft president Volodymyr Zelensky maandagochtend een dozijn Europese leiders verwelkomd op het treinstation voor een ‘Steuntop voor Oekraïne’. Deze maandag markeert dat het drie jaar geleden is sinds de Russische invasie, die miljoenen Oekraïners op de vlucht joeg. De politici arriveerden per trein omdat nog steeds geen commerciële vluchten mogelijk zijn naar Oekraïne. Rusland voert dagelijks luchtaanvallen uit.

„In deze strijd voor overleving staat niet alleen het lot van Oekraïne op het spel. Het is het lot van Europa”, schreef Europese Commissievoorzitter Ursula Von der Leyen op sociale media. Ze kondigde ook een steunbetaling aan van 3,5 miljard euro die in maart aan Oekraïne wordt overgemaakt. Dat bedrag lijkt niet geheel nieuw, maar een onderdeel van een vorig jaar toegezegd bedrag van 50 miljard euro ter ondersteuning van de Oekraïense staat.

Europa nam een zestiende sanctiepakket aan tegen Rusland. Ze zijn gericht tegen de Russische economie, die de oorlogsindustrie draaiende houdt. Doelwit zijn onder meer de Russische schaduwvloot en aluminiumimport. Het Kremlin heeft volgens persbureau Reuters maandag verbolgen gereageerd: “De Europese aanpak contrasteert met onze vredesinspanningen met de Amerikanen”.

Onzeker

De steunbetuiging van bondgenoten is op deze dag extra belangrijk voor Oekraïne. Nu de Verenigde Staten lijken aan te sturen op een vlug staakt-het-vuren met Rusland, terwijl Europa of Oekraïne aan de zijlijn staan in de gesprekken, staat het belaagde land er onzeker voor. Kyiv wil niets liever dan vrede – maar wel een duurzame vrede met stevige veiligheidsgaranties om een heropvlamming van de Russische agressie te voorkomen.

Achter de schermen wordt in Kyiv met de Amerikanen overlegd over wat de ‘mineralendeal’ is gaan heten – een overeenkomst die de VS recht geven op Oekraïense staatsinkomsten uit natuurlijke hulpbronnen en logistiek. Trumps team ziet dit als genoegdoening voor eventuele steun die het aan Oekraïne belooft. Over de precieze voorwaarden wordt nog onderhandeld.

In de nacht van zondag op maandag stuurde Rusland volgens de Oekraïense strijdkrachten 185 kamikazedrones naar Oekraïne – 184 drones bereikten hun doelen niet. Tientallen drones bleken dummy’s zonder explosieve lading, 113 werden neergeschoten, zo schrijven de Oekraïense luchtafweertroepen.

Wagneriaans

Nu probeert hij dus Superman nieuw leven in te blazen. Maar is het wel zo’n geschikt moment? Het bioscooppubliek lijkt klaar met superhelden, alleen films die ze op de hak nemen scoren nog. Gunn gaat dan ook wijselijk voor humor, heel anders dan zijn voorganger Zack Snyder, onder wie DC in statig Wagneriaans gebral verviel. Snyders Superman (Henry Cavill) was in Man of Steel (2012) een onbegrepen emo die in een vervolgfilm stierf na een broederstrijd met zuurpruim Batman om weer een film later messiaans uit zijn graf te herrijzen. Met die van Christopher Nolan afgekeken gravitas hoopte DC zich te onderscheiden van de luchtige aanpak van rivaal Marvel.

Die eenzame Superman was wel erg ver verwijderd van de zonnige alien Kar-El van planeet Krypton die als baby in Smallville, Kansas landt en op een boerderij tot een solide Amerikaan wordt opgevoed die als reporter Clark Kent zijn superkrachten inzet om levens te redden. De Superman van de stripboekjes is sinds 1938 al goedhartig, optimistisch en ongecompliceerd, en zo speelde acteur Christopher Reeve hem vanaf 1976 ook in een viertal iconische superheldenfilms.

Bij James Gunn hervindt Superman zijn onschuld. „In David Corenswet zocht en vond ik een acteur met veel komisch talent”, zegt hij. „Hij kan snelle dialogen leveren in de trant van David Mamet, Aaron Sorkin of oude films als His Girl Friday waaraan ik een voorbeeld nam. Met Christopher Reeve’s Superman deelt mijn versie een zekere speelsheid. Hij zit goed in zijn vel en vindt het heerlijk om een kitten uit de boom te redden en aan een klein meisje terug te geven.

„Het grote verschil met Reeve zit ’m volgens mij in Lois Lane [de liefde van Superman, red]. Zij is nu veel agressiever… of nee, laat ik zeggen: assertiever. Lois jaagt enorm vasthoudend op de waarheid en brengt Superman daarmee vaak in de verdediging. Reeve was dat nooit omdat zijn Lois Lane meer ingetogen was.”

Zo drijft ze Superman in de hoek als ze hem in een ‘proefinterview’ ondervraagt over zijn waarden en drijfveren. Superman staat dan met zijn mond vol tanden: hij is aandoenlijk naïef, bepaald geen denker. Gunn: „Wij willen allemaal wel Superman zijn: vliegen, wolkenkrabbers optillen en laserstralen uit onze ogen schieten. Maar hij wil niets liever zijn dan een mens die liefheeft en geliefd is. Superman wil erbij horen.”

James Gunn gebruikt in zijn verfilming veel humor.

Krypton

Gunn veronderstelt Supermans ‘origin story’ als bekend en valt met de deur in huis, met een Superman die bloedend neerstort. Dat beeld van een bloedende Superman triggerde hem, zegt Gunn. „Dat is vrij uniek, je beseft dan dat er echt iets op het spel staat.” Het lost ook een oud probleem van Superman deels op: zijn oppermacht en onkwetsbaarheid ondergraven de spanning. Daar helpt ook zijn vaste achilleshiel bij, het groene goedje kryptoniet dat ook Gunn op zeker moment tevoorschijn tovert.

Waarom zo’n abrupt begin, middenin het verhaal? Gunn: „Ik kan u een bullshitverhaal geven, maar ik test voor het schrijven allerlei concepten uit om het zwaartepunt van het script te vinden. Dit voelde als een geweldige kickstart, al bleek het best een worsteling te zijn tijdens de montage.”

Gunn negeert Supermans oorsprongsverhaal niet om origineel te doen, benadrukt hij. „De strips die ik als jongen las, gingen niet over zijn jeugd in Kansas maar over een universum bevolkt door bevriende superhelden en superschurken, door robots, reuzenmonsters, vliegende honden, heksen en wetenschap die eigenlijk ook hekserij is. Die wereld wilde ik tot leven wekken. En dat Superman tussen de explosies en actie door een kritische blik op zichzelf werpt.”

Gunn ontkent dat hij met zijn wat cartooneske Superman de notie van een ‘gedeeld cinematisch universum’ ten grave draagt. Ofwel: de oude succesformule van rivaal Marvel waarin speelfilms in een herkenbare huisstijl elkaar opvolgen als episodes van een tv-serie. DC’s nieuwe superheldenfilms spelen zich af in verschillende werelden: de Gotham-noir van de grimmige Batman (Robert Pattinson) laat zich lastig mengen met Supermans vrolijke circuswereld. Gunn: „DC Studios kent inderdaad geen huisstijl en produceert niet één soort film. We maken na Superman straks Peacemaker, met heel harde humor in een realistische setting. En Supergirl, een galactische fantasie, en ook Clayface, een 17-plus-horrorfilm. Ze zijn met elkaar verbonden als stripboeken van DC Comic, waar tekenaars en schrijvers hun eigen stijl in kwijt kunnen. En elk verhaal is weer anders.”

Superheldenfilm

Superman. Regie: James Gunn. Met: David Corenswet, Rachel Brosnahan, Nicolas Hoult. Lengte: 2 uur.

James Gunn heeft lef. Zijn Superman stort al direct neer in Antartica, bloedend en piepend door de vele ribben die bruut Ultraman, alias ‘De Hamer van Borovia’, zojuist bij hem brak. Het is zijn eerste nederlaag, buiten beeld; het koddige superhondje Krypto – een labrador retriever met een rood manteltje – redt hem. Waarna de opgelapte Superman direct weer de aanval zoekt – en nog een pak slaag krijgt.

De loopbaan van Superman en zijn alter ego Clark Kent – die zijn eerste voorpaginastuk scoort bij The Daily Planet – is dan al even op gang, zo blijkt. Collega Lois Lane en hij kussen als hongerige tieners wanneer niemand kijkt. Zij weet al dat hij Superman is.

Deze Superman is vintage-James Gunn, dus: stijlvol design in felle kleuren, ironisch gebruik van oudje hitjes, snelle dialogen, stripboekfiguren met grote, kinderachtige emoties en actiescènes die soms in slow motion gaan om de choreografie goed te kunnen bewonderen. De ‘gunnificatie’ van Superman strekt zich ook uit in de gezellige, wat melige toon – Gunn recycled soms grappen uit Guardians of the Galaxy – en de nadruk op teamwerk. Zijn Superman is kwetsbaar, een oen die zichzelf continu in de nesten werkt. Dan snelt hondje Krypto te hulp, of Lois Lane, of de bevriende superhelden van de ‘Justice Gang’. In zijn eentje speelt hij bar weinig klaar, zelfs in de apocalyptische finale. Terwijl de cerebrale Mr. Terrific dan het voortouw neemt opdat Metropolis niet in een zwart gat verdwijnt, wordt Superman vooral afgeleid door het redden van peuters, bejaarden, kinderwagens of zelf eekhoorntjes. Soms lijkt hij wel een sidekick.

Zijn nemesis is eens te meer het kwaadaardige genie Lex Luthor, hier een machtige, hysterische tech bro met een gevolg van IT-nerds en een – schijnbaar stupide – selfies schietende infuencer als vriendin. Dat Superman een invasie van Borovia (zeg maar Rusland) in een weerloos buurland doorkruist, brengt hem op ramkoers met Luthor, die Superman te lijf gaat met een quantumgevangenis en super-antihelden, maar vooral met mediacampagnes: het draait om reputatie en populariteit. Daar is Superman niet zo mee bezig, al is ook hij geschokt als informatie opduikt dat zijn biologische ouders hem naar aarde stuurden zodat hij daar als een Dzjengis Khan met harem het kryptonitische ras zou voortzetten. Gelukkig is Superman opgevoed door brave maïsboeren; halverwege is er een oprecht mooi, sentimenteel bezoek aan Kansas.

Dit cartooneske avontuur voelt dus best nieuw en verfrissend, net als de relatieperikelen met Lois Lane, die zich als cynische punkchick afvraagt of de naïeve goedzak Superman wel een match voor haar is. Maar al die speelsheid levert ook een wat springerige, stuurloze film tjokvol plotgaten, zijpaden en lollige personages. Een geinig rommelpotje, maar of het DC vleugels gaat geven in deze superheldmijdende tijden?

Onzeker

Related Posts

Jarenlange celstraffen voor Tunesische oppositie bij massaproces

‘Superman’-regisseur James Gunn: ‘Deze Superman is niet mal, maar wel grappig’

Wagneriaans

Krypton

Spaanse politie: verongelukte Liverpool-aanvaller Diogo Jota reed waarschijnlijk te hard