EU breidt sancties tegen Rusland uit, op moment dat VS zinspelen op verlichting voor het Kremlin

Dan doen we het zelf wel, moeten de Europese diplomaten gedacht hebben. De Europese Unie breidt zijn sancties tegen Rusland uit, net nu de Verenigde Staten zinspelen op het verlichten of zelfs beëindigen van zijn sancties om een einde aan de oorlog in Oekraïne te bespoedigen.

Dinsdag had Marco Rubio, de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, geopperd dat het opheffen van sancties inzet zal zijn van de onderhandelingen met Rusland. Hij stelde ook de Europese landen niet eeuwig aan hun sancties kunnen vasthouden. „De Europese Unie zal op enig moment aan tafel moeten komen want ook door hen zijn sancties opgelegd”, aldus Rubio na afloop van de eerste besprekingen met de Russische regering in Saoedi-Arabië.

Vooralsnog klinkt andere taal vanuit Brussel. De Europese leiders mogen het dan oneens zijn over het sturen van soldaten op een eventuele vredesmissie en het verbouwen van hun begroting om meer wapensteun te bieden, over één middel worden ze het doorgaans eens: sancties. Woensdag werd door ambassadeurs van alle 27 EU-landen overeenstemming bereikt over een nieuw sanctiepakket, het zestiende sinds de Rusissche invasie van Oekraïne in 2022.

„We zijn vastbesloten de druk op het Kremlin hoog te houden”, zei Ursula von der Leyen, de voorzitter van de Europese Commissie, het dagelijks bestuur van de EU.

„We sluiten de achterdeurtjes waarmee de Russische oorlogsmachine in stand wordt gehouden”, aldus Kaja Kallas, de EU-buitenlandchef. Een dag eerder had Kallas nog gewaarschuwd om niet in een „Russische val” te lopen en verdeeld te raken, een boodschap die evenzeer bedoeld leek voor de Amerikanen als voor de Europese toehoorders.

Aluminium en olieschepen

De nieuwe sancties zijn bedoeld om de Russische oorlogsindustrie te raken, de economie verder in het nauw te brengen en bedrijven aan te pakken die eerdere sancties omzeilden. Zo wordt het importeren van aluminium uit Rusland verboden, melden diplomatieke bronnen tegen NRC. Dat voorstel lag al eerder op tafel, maar ging toen nog te ver voor een aantal landen dat sterk van Russisch aluminium afhankelijk is.

Daarnaast zet de EU nog eens 73 schepen van de Russische schaduwvloot op een zwarte lijst, een verdubbeling van het eerdere aantal. Via deze schaduwvloot van oude, onverzekerde schepen probeert Rusland de sancties op de uitvoer van olie en gas te omzeilen. Door ze op de zwarte lijst te zetten, kan de EU hen de toegang tot Europese havens en diensten ontzeggen. Ook dertien Russische banken en acht Russische mediabedrijven met een licentie om in de EU uit te zenden worden aangepakt in het nieuwe pakket.

De uitbreiding van de sancties neemt niet weg dat er grote zorgen zijn onder Europese diplomaten over de effectiviteit. Tot nu toe werden de meeste sancties gecoördineerd met de VS en andere landen, vaak via de G7. Dat hielp bij het effectief handhaven van de sancties.

Zo werd bijvoorbeeld de invoer, uitvoer en doorvoer van Russische diamanten eind 2023 door de gehele G7 aan banden gelegd. De landen zetten tegelijkertijd druk op India, waar veel Russische diamanten geslepen worden, om zulke diamanten te registreren en te voorkomen dat ze via een sluiproute alsnog op de westerse markt zouden belanden.

Intussen ondervindt de Russische olie- en gasindustrie volgens recente berichten forse gevolgen van een grote Amerikaanse sanctieronde tegen Russische olieschepen van begin dit jaar. De olieproductie is daardoor noodgedwongen teruggeschroefd. Die sancties behoorden tot het laatste pakket van Joe Biden, voordat hij het presidentschap overdroeg aan Donald Trump.


Lees ook

Poetin bereid om met Zelensky te praten over vrede in Oekraïne

De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Marco Rubio (tweede van links) zit in Riad tegenover zijn Russische collega Sergej Lavrov.  Foto Evelyn Hockstein/Pool Photo via AP