Het Openbaar Ministerie heeft dinsdag een taakstraf van tweehonderd uur geëist tegen FVD-Kamerlid Gideon van Meijeren voor twee gevallen van opruiing. De zaak draait om twee uitspraken, waarin hij volgens het OM heeft opgeroepen tot geweld tegen de overheid. Zo zei hij 2 juli 2022 tijdens een boerenmanifestatie in het Gelderse Tuil „dat het niet altijd gezond is, als er een taboe rust op het gebruik van geweld”. Op de Belgische website Compleetdenkers zei het Kamerlid op 13 november 2022 dat hij hoopte op „een revolutionaire beweging die bij wijze van spreken zou optrekken naar het parlement”.
Van Meijeren vindt dat zijn uitspraken uit hun verband worden gerukt en benadrukt dat hij altijd toevoegde dat hij „hoopt op vreedzaam verzet”. Van Meijeren noemt de rechtzaak tegen hem een „politiek proces”, net als velen van zijn medestanders die zich dinsdag bij de rechtbank in Den Haag verzamelen.
Erik Herrelé, in een trui met ‘nooit meer lockdown’ erop, en Joland Knolle staan dinsdagochtend al vroeg voor de deur van de rechtbank in Den Haag. Ze hebben hun oordeel over het proces paraat en staan met een spandoek met de tekst ‘justitie = theater’ voor de deur. Ze staan er als „bezorgde burgers”, zeggen ze en spreken van een politiek proces. Ze hebben weinig vertrouwen in de onafhankelijkheid van de rechtspraak noch in de meeste media. „U mag toch niet alles opschrijven wat u wil”, zeggen ze overtuigd.
‘Free Gideon’
Ze zijn niet de enigen die Van Meijeren komen steunen. Een kwartier voor de rechtszaak begint staat er een lange rij voor de poortjes, met onder anderen FVD-prominenten als EU-lijsttrekker Ralph Dekker en Kamerleden Thierry Baudet en Pepijn van Houwelingen – alsof er een FVD-campagnebijeenkomst gaat beginnen.
„Free Gideon” klinkt het bij binnenkomst uit de mond van Max van den Berg, gehuld in een Nederlandse vlag. Van den Berg werd in 2022 nog veroordeeld voor het bedreigen van Sigrid Kaag met een fakkel, een voorval waar de officier van justitie later naar verwijst.
Het OM vindt dat de uitspraken van Van Meijeren moeten worden gezien in de context van het „verhitte sentiment” en de „maatschappelijke onrust” rond de boerenprotesten. De officier van justitie laat als illustratie filmpjes van Van den Berg zien, waarin die zegt zich in zijn acties gesterkt te voelen door Van Meijeren. Ook reacties op sociale media laten wat het OM betreft zien dat mensen de uitspraken van Van Meijeren hebben opgevat als een aanzet tot geweld.
En dat is waar het volgens het OM om draait: „De verdachte speelt in op gevoelens van wantrouwen tegenover de overheid ten tijde van een verhoogde temperatuur in de maatschappij.” Hij wijst daarbij op wegblokkades en (doods)bedreigingen aan het adres van politici, zoals minister Christianne van der Wal (Natuur en Stikstof, VVD). „Het kan niet anders dan dat de verdachte van die omstandigheden wist, dus moeten de uitspraken in die context worden bezien.’’
Het is voor opruiing „niet vereist dat (de uitspraken) tot een strafbaar feit (hebben) geleid”, benadrukt hij. Het gaat erom dat ze tot geweld kúnnen leiden. „De verdachte richt zich ook nog tot een publiek dat zich al in zijn bestaan bedreigd voelt”, zei hij, doelend op de boeren, „en weet dat hij invloed heeft”.
‘Fluwelen revolutie’
In zijn verweer beriep Van Meijeren zich vaak op de toevoegingen bij zijn uitspraken die het OM volgens hem doelbewust had weggelaten. „Mijn boodschap was en is altijd en overal overduidelijk geweest: verzet moet vreedzaam en geweldloos zijn.” Zo zou hij met een revolutie een „geweldloze, fluwelen revolutie” hebben bedoeld, en met zijn uitspraak dat het „niet altijd goed is als er een taboe op het gebruik van geweld rust”, dat er niet moet worden ontkend „dat burgers een fundamenteel recht op zelfverdediging hebben als ultiem redmiddel tegen een „tirannieke overheid”.
In zijn betoog haalde hij zelfs het Amerikaanse second amendment aan, het recht om wapens te dragen, zodat burgermilities zich kunnen verzetten tegen een eventuele tirannieke overheid. Hij zou onvrede bij burgers juist willen „kanaliseren”, om geweld te voorkomen. Volgens het OM nemen zulke ‘mitigerende uitspraken’ de opruiende waarde van zijn eerdere woorden echter niet weg.
Van Meijeren benadrukte aan het begin van de dag dat hij liever zo snel mogelijk naar de Tweede Kamer zou willen, omdat zijn uitspraken „daar thuishoren”. De timing van de rechtszaak, negen dagen voor de Europese verkiezingen, droeg hij aan als een van de argumenten aan waarom het proces „politiek gemotiveerd” zou zijn.
Lees ook
Na nieuwe rel rond FVD klinkt de roep om strengere regels
Een van zijn aanhangers is Steve Tjin (64), die met zijn ‘Trump 2024’-pet en trui met een verwijzing naar complotdenker David Icke een opvallende verschijning is op de publieke tribune dinsdag. Ook hij is ervan overtuigd dat hij naar een „politiek proces” aan het kijken is. „De waarheid wordt verdraaid.” Door wie? „Belanghebbenden. „Gideon heeft het duidelijk niet gewelddadig bedoeld.”
Correctie (28 mei 2024): in een eerdere versie stond een verkeerde voornaam vermeld bij Max van den Berg. Dat is hierboven aangepast.
