Of de verslaggever ook een boterham wil? Ze hadden alleen nog maar ontbeten en nu, een uur of drie in de middag, begint de honger toe te slaan. Ze gaan zo nog naar de verjaardag van haar moeder en ook al „zal daar wel taart zijn”, wil zij toch echt nog even wat eten. Hij smeert de boterhammen. „Pindakaas?”
Zij en hij, dat zijn zangeres Simone Simons en gitarist Mark Jansen van Epica. Ze speelden onlangs nog voor 30.000 mensen verdeeld over twee concerten in Mexico waar ze – net als in de rest van Latijns-Amerika – nauwelijks over straat kunnen. Ze verkochten een miljoen albums wereldwijd en staan op het punt hun tiende album Aspiral uit te brengen. Dan gaan ze weer de halve wereld over: eerst de Verenigde Staten, de grote festivals in Europa, Turkije, en dan weer door heel Zuid-Amerika. In het Limburgse Reuver doet Jansens vader open en loopt zijn moeder met een emmertje sop rond. „Epica is nog altijd een familiebedrijf”, zegt Jansen (junior). „Mijn vader doet bijvoorbeeld onze boekhouding. Niet iedereen kan goed overweg met zijn familie, maar als je dat wel kan, zijn dat toch degenen die je het meest vertrouwt met geldkwesties.”
Epica-museum
Reuver is waar het allemaal begon voor Epica. Het is een rustig dorp tussen Venlo en Roermond, ingeklemd tussen de Maas en de snelweg A73. Carnaval is net een dag eerder voorbij, extra rustig dus. Jansen is in dit huis geboren en groeide er op. Toen hij en Simons lang geleden eventjes een relatie hadden, woonde zij hier ook. Op de kast in de woonkamer staan alle platen van Epica uitgestald, en in de kelder is nog altijd de oefenruimte waar de band de eerste jaren samenkwam – nog steeds de plek waar hij met zijn andere band Mayan oefent. Het ziet er vooral uit als een Epica-museum, vol vlaggen uit alle hoeken van de wereld met hun logo of gezichten erop getekend. Jansen leidt trots rond: „We missen eigenlijk alleen de Israëlische vlag. Dat is nu ingewikkeld.”
Gitarist en grunter Mark Jansen (1978) begon in 2002 een nieuwe band nadat hij met ruzie uit After Forever (met zangeres Floor Jansen, geen familie) was gezet. De Noorse zangeres die hij op het oog had voor het project klikte niet met de rest, waarna mezzosopraan Simone Simons (1985) werd aangetrokken. In 2003 kwam het eerste Epica-album uit, The Phantom Agony. De shirts en cd’s verkochten ze zelf, vanuit diezelfde kelder van dit huis.
Hun muziek: symfonische metal. Operateske, theatrale zang gecombineerd met death metal-elementen en vet aangezet met koor en orkest. Bombastisch, meeslepend en episch. Negen albums volgden, telkens met een net iets grootsere sound dan op het vorige. Er is geëxperimenteerd, samengewerkt met anderen, en ook al is de hoes van het nieuwe album a-typisch met een heel ander soort artwork – een beeld van kunstenaar Hedi Xandt, en niet zoals sinds 2009 werk van Stefan Heilemann – toch is Aspiral zonder meer een echte Epica-plaat: metal waar je op kunt headbangen, maar ook bij kunt wegdromen.
Lees ook
In symfonische metal zijn ‘over-the-top’, ‘bombastisch’ en ‘nerdy’ geen vieze woorden, maar complimenten
Het is bijzonder dat ze hier allebei zitten. Jansen woont met zijn vriendin op Sicilië. Simons is getrouwd met de toetsenist van de Duitse band Kamelot, en woont in Stuttgart. Jansen: „Als we dan weer eens in Nederland bij elkaar zijn, plannen we zoveel mogelijk werkzaamheden op één dag. We hebben een video opgenomen, een unboxing van het nieuwe album met onze eerste reactie, kaarten gesigneerd, gitaar gesigneerd, nu een interview, van alles. En dan gaan we straks nog even samen naar de verjaardag van Simones moeder.” Gefeliciteerd. Simons: „Dankjewel. Ziet die ons ook weer eens een keer hè.”
Het Nederlandse examen
Door hun jaren in het buitenland, moeten ze altijd weer even inkomen in het Nederlands, zegt de in Hoensbroek geboren Simons, net als Jansen met een lichte, maar onmiskenbaar Limburgse tongval: „Vooral aankondigingen op het podium voelen hier raar. Ik zeg dan altijd: ‘Ik zing beter dan dat ik praat, hier is het volgende liedje!’”
Dit komt ook omdat de lat als ze hier spelen wat hoger ligt, denken ze. Jansen: „Hier is het altijd alsof je een examen moet afleggen. In het buitenland ben je veel sneller de gevierde band, in Nederland willen ze weleens zien of je het allemaal waar kan maken.”
Dat examen lijken ze na 22 jaar wel te hebben gehaald. Epica heeft de wind mee: na twee succesvolle shows vorig jaar in de Afas Live in Amsterdam spelen ze begin volgend jaar voor het eerst in de nog veel grotere Ziggo Dome. Terwijl nog niet zo lang geleden zelfs Paradiso geen interesse had. Jansen: „We wilden daar graag een dvd opnemen, maar tot onze teleurstelling zeiden ze: ‘Nee, dat soort muziek doet het hier niet’. Toen zei ons label: ‘Nou, dan huren we die zaal zelf wel af!’ Dat kon, maar de enige mogelijkheid die ze ons boden was op 4 mei, natuurlijk omdat niemand wilde spelen die avond. We hebben het tóch gedaan, en uitverkocht.”
Onderschat
Het is een heerlijke anekdote, maar de kern is serieus: onderschatting in eigen land. In 2018 zei Nightwish-zangeres Floor Jansen in NRC dat ze Nederland een ‘kloteland’ vond, omdat radio- en televisiezenders zo weinig aandacht hadden voor een van de grootste exportproducten van ons land, symfonische metal. Dat interview maakte wat los: ze werd uitgenodigd voor tv-programma De Beste Zangers en won een jaar later prompt de prestigieuze Popprijs. Maar Mark Jansen was het eigenlijk niet eens met zijn zingende Nightwish-collega. „Ik zie vanaf Sicilië wat er allemaal voor ons is gedaan in Nederland. Op Sicilië krijgen bands echt helemaal niets. Geen subsidies, geen prachtige jeugdhonken, geen speciale potjes, geen infrastructuur. Wij als bands kunnen ons geluk niet op dat we in Nederland geboren zijn. Een gespreid bedje.”
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data130527578-949d8c.jpg|https://images.nrc.nl/P2toTlHSxhm-1MRCJ0QavN44jD8=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data130527578-949d8c.jpg|https://images.nrc.nl/90Ky7A0ML--DCDHBHYTjRGJea0M=/5760x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data130527578-949d8c.jpg)
Dat zij nu in de Ziggo Dome staan, ziet Jansen als bewijs van die goede basis. „Natuurlijk, de ene keer heb je een regering die meer voor cultuur doet dan de andere, en voor ons is het beter als er eentje zit die voor cultuur opkomt uiteraard, maar om het dan een kloteland te noemen, gaat me wat ver. Ik weet waar we vandaan komen en wat we daar aan hebben gehad.”
Lees ook
Charlotte Wessels maakt elke maand een liedje (en viel zo niet in een zwart gat)
Passie
Hoe het kan dat ze eerder zo goed aansloegen in het buitenland, vooral Zuid-Amerika? Simons: „Tja, we zijn er vanaf het begin naartoe gereisd, toen nog niet zo heel veel metalbands daarheen gingen. Ik denk dat de passie in onze muziek matcht met de passie van de mensen daar.”
Jansen: „En dat werkt twee kanten op, want als je iets verkeerd doet in hun ogen, komen de sabels tevoorschijn. Op de nieuwe plaat staat bijvoorbeeld het Epica-logo niet op. Ik heb al behoorlijk wat berichten gekregen: ‘What the fuck are you doing??’. Als de plaat twee weken uit is, zijn ze eraan gewend hoor, dan is het goed. Maar die eerste reactie is altijd heftig.”
Intussen hebben ze ook bodyguards bij zich, om de fans een beetje uit de buurt te houden. „Ik weet nog dat we eens in Brazilië aankwamen en door een haag van mensen moesten om bij onze busjes te komen. Stoppen voor een foto kon niet, want dan was je de sjaak. Ad [oud-gitarist Ad Sluijter] brak door die haag en bereikte het busje, en hij zei: ‘Godsamme, er zit zelfs een vrouw in het busje!’ Dus hij gooit boos die vrouw naar buiten en gaat zitten, met Simone naast zich.” Lachend: „Bleek dat busje van die vrouw te zijn.” Simons: „We waren wel een beetje getraumatiseerd, want er kwamen honderden mensen, en er was geen beveiliging, niets. Dat hebben we nu wel. Soms staan ze van ’s avonds tot ’s ochtends bij je hotel. En ze zijn ook wel eens tot aan mijn hoteldeur gekomen, midden in de nacht. Wil je net onder de douche gaan, sta je daar in je blote billen. Dat zijn enge situaties.”
Lees ook
Within Temptation: ‘Het was een onverwacht sprookje dat uitkwam’
Metallica
Het was juist heel fijn om te spelen met Metallica, nog zo’n recent hoogtepunt in hun carrière. Na het uitvallen van een voorprogramma in 2023 mocht Floor Jansen voor ze openen in de Arena in Amsterdam. Maar voor de volgende drie shows met de grootste metalband van de wereld in Parijs, en Hamburg werd Epica ineens gebeld.
Het scheelde niets, vertelt Jansen: „Ik was aan het wielrennen en toen ik stopte om een foto te maken, zag ik dat ik gemiste oproepen van de manager had. Normaal bel ik die nooit terug als ik aan het wielrennen ben, maar ik dacht: zoveel oproepen, misschien is het belangrijk. Dus ik belde en toen zei hij dat we waren gevraagd voor Metallica en dat ik de laatste was die een go moest geven. Ik zei: ‘Het maakt me niet uit wanneer het is, ik kan!’ Blijkbaar waren we toen nét nog voor Gojira, die ook waren gepolst. Stel je voor dat dit door mij niet door was gegaan, ik zou het mezelf nooit vergeven hebben.”
Dan blijft eigenlijk de Arena nog over, na de Ziggo Dome, of is dat te hoog gegrepen? Simons: „Ach, zeg nooit nooit. Ik denk dat we met deze plaat weer een volgende stap zetten in onze groei, en we brengen ook de liveshows weer verder. De aankleding, de lichten, het decor: het moet allemaal next level.” Jansen: „Het is nu de grap die iedereen maakt: de volgende stap is de Arena! Maar dat zie ik als buiten ons bereik hoor.” Hij lacht, is even stil, en zegt met twinkeling in z’n ogen: „Maar ja… we lachten vroeger ook om de Ziggo Dome.”
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data130913014-c64d5b.jpg|https://images.nrc.nl/SshbGMPVIAzALCJFC8ebXfe8sGM=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data130913014-c64d5b.jpg|https://images.nrc.nl/xfantqF-x00-s-lqNL75CQnouEQ=/5760x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data130913014-c64d5b.jpg)
