Het is kijken, kijken, niet kopen bij het schap met eieren in de supermarkt in Greencastle, Pennsylvania. Het vak met de goedkoopste dozen, twaalf kleine scharreleieren voor 7,49 dollar (plus btw: 7,60 euro) is leeg. Daarnaast, ietsje duurder voor 8,19 dollar, is een dozijn grote, witte eieren nog wel te krijgen. Maar niemand raakt ze aan. Een oudere vrouw zet haar winkelwagentje stil en buigt voorover naar de prijslabels op de rand van het koelvak. „Mijn hemel, sticker shock”, zegt ze, voordat ze snel doorloopt.
Ook Ben Kennedy (67) spiekt alleen. „Even vergelijken. Ik ben gisteren een paar mijl naar een kippenboer gereden en heb daar vijftien dozen gekocht voor de helft van deze prijs. Dat was het ritje dus wel waard”, zegt hij, met een ondeugende blik in zijn lichtbruine ogen. „Dit is voor heel veel mensen toch niet meer te betalen? Vlees is ook vreselijk duur. De benzineprijs blijft maar stijgen.”
Tot een maand geleden kon hij president Joe Biden daar de schuld van geven, zoals hij vaak en graag deed. Maar nu zit Donald Trump, de man op wie Ben Kennedy en 71 procent van Greencastle stemde, weer in het Witte Huis. „Een maand is nog erg kort, natuurlijk, maar de economische onzekerheid blijft voorlopig, zoveel is duidelijk”, zegt hij. „En dan moeten de importheffingen nog komen.”
Kosten voor levensonderhoud speelden een grote rol in de presidentsverkiezingen afgelopen jaar. Uit een exit-poll bleek dat 96 procent van de stemmers „hoge prijzen voor benzine, boodschappen en andere goederen” meewoog in hun politieke keuze in november. Voor 40 procent was dat het allerbelangrijkste thema. Volgens Trump zelf was het niet immigratie, Bidens aftakeling of het geld van Elon Musk waardoor hij zegevierde. „De prijzen van appels, spek, eieren, gingen in korte tijd twee, drie keer over de kop, daarom heb ik de verkiezingen gewonnen”, zei hij in december in een interview. „We gaan die prijzen ver verlagen.”
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data128259345-63a7ff.jpg|https://images.nrc.nl/0sToTwHVkwjRomPF1hvdrobFGPc=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data128259345-63a7ff.jpg|https://images.nrc.nl/NcSz87oFWzOqcApQ8my6wUg-eI0=/5760x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data128259345-63a7ff.jpg)
Geen van zijn vele decreten die hij in de eerste vier weken uitgevaardigd heeft, lijkt daar aan bij te dragen. Zijn beleid is tot nu toe vooral gericht tegen migranten, transgender personen, diversiteitsbeleid, Oekraïne en ambtenaren. „Per ongeluk” ontsloeg het ministerie van Landbouw ook de medewerkers die zich bezig houden met de landelijke bestrijding van de vogelgriep – de voornaamste reden voor de almaar stijgende eierprijzen.
Lading ontvreemd
Eieren zijn zó waardevol dat in Greencastle begin deze maand honderdduizend stuks werden gestolen. Bij een distributiecentrum voor biologische eieren werd ’s nachts een lading ter waarde van 40.000 dollar uit een koeltruck ontvreemd.
Personeel op het parkeerterrein bij de witte blokkendoos aan de stadsrand heeft de opdracht gekregen niks te zeggen en verwijst naar het hoofdkantoor in de staat New Hampshire.
Een maand is nog erg kort, natuurlijk, maar de economische onzekerheid blijft voorlopig, zoveel is duidelijk
Van de eieren en de dader ontbreekt ieder spoor. Het voornaamste gerucht in het plaatsje van ruim vierduizend inwoners luidt dat het een oud-medewerker moet zijn geweest die precies wist welke vrachtwagen buiten het zicht van de beveiligheidscamera’s stond. Wellicht kende de dief ook een zwarte markt voor eieren.
De vermiste eieren zorgen voor lege schappen in biologische winkels in de verre omtrek. In het hele land hebben supermarkten soms dagenlang geen eieren, of zijn die ’s ochtends vroeg al uitverkocht. Sommige winkels zetten ze op rantsoen: maximaal een doos per klant. De restaurantketen Waffle House, bekend van 24 uur per dag goedkoop ontbijt, rekent sinds deze maand een eiertoeslag van 50 cent. Ook in de lokale diner van Greencastle wordt gasten die een ontbijt met ei bestellen verteld dat ze een halve dollar meer op hun rekening zullen zien dan op de menukaart staat.
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data128259290-20e919.jpg|https://images.nrc.nl/m1PT3d3T1KTaUwb-qtCZeSYBWPM=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data128259290-20e919.jpg|https://images.nrc.nl/ZQK_9JmcgLT3hFJhSqjnGVtDSxc=/5760x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data128259290-20e919.jpg)
Minder gerechten met eieren
Verder is de schaarste in Greencastle te overzien. In het historische centrum, met een opgeknapt stationnetje en een gerestaureerde klokkentoren, zeggen horeca-ondernemers dat ze de prijsstijgingen van de laatste weken nog niet hebben doorberekend. „Maar we maken wel veel minder gerechten, minder baksels met eieren”, zegt Kim Young (65) die een supplementenwinkel en een koffie- en ijszaak runt. „Ik at zelf ook wel twaalf eieren per week, maar dat heb ik gehalveerd.”
Ze gelooft niet dat Trump – op wie ze „hell yeah” gestemd heeft – de prijzen kan doen dalen. „Maar als hij nou flink bezuinigt in Washington en zorgt dat we geen belasting meer hoeven te betalen, hebben we wel meer te besteden.”
De reden dat eieren in Greencastle, centraal in het zuiden van Pennsylvania, nog relatief makkelijk te krijgen zijn, is de nabijgelegen kippenboerderij van de familie Lesher. Daar zijn ze wel „geschrokken van de diefstal”, zegt Donald Lesher (41) in een strak kantoor waar geen kip te zien is. „Maar de vogelgriep is een veel grotere zorg. Als die je boerderij binnenkomt, moeten alle hennen gedood worden.” Sinds 2022 zijn in de VS naar schatting 130 miljoen vogels overleden of geruimd. De Leshers houden er hier tussen de glooiende akkers ruim een half miljoen.
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data128259282-8b1be4.jpg|https://images.nrc.nl/vET_adJFCTCFJ6-l92zW_pdGJFU=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data128259282-8b1be4.jpg|https://images.nrc.nl/uzOgLQP5Td6nm8Y3D6vJdLVOzxM=/5760x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data128259282-8b1be4.jpg)
„Er zijn na de ruimingen simpelweg niet genoeg leghennen om aan de vraag te voldoen”, zegt zijn vader Melvin (78). Donald: „Dat kan geen president oplossen. Ook niet een die zo agressief te werk gaat als de huidige.”
Ben Kennedy, die zelf een kleine boerderij met geiten heeft, eet er geen ei minder om en zal zijn president de kosten niet verwijten. „Het was natuurlijk altijd onrealistisch dat prijzen zouden worden verlaagd. Hooguit schieten ze niet verder omhoog. Ik vind het veel belangrijker dat hij iets doet aan al die transgenders en de oorlog in Oekraïne”, zegt hij in de supermarkt met een doos ontbijtgranen in zijn hand. „Ik zou willen dat hij ook iets doet aan al die pakhuizen die hier zijn neergezet. Ik stemde niet op Trump om de economie, maar omdat ik mijn eigen land niet meer herken.”
