Eerlijk voor je eigen energie betalen, dat kostte de fotograaf zijn kasteel

Posted on by admin

N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.

Rechtspraak Jarenlang woonde Thijs Heslenfeld op zijn droomplek: het uit de 17de eeuw stammende kasteel Oldenaller. Tot hij er door zijn medebewoners via de rechter uit werd gezet omdat hij niet meer wilde meebetalen aan hun stookkosten. „De instantie die mij moest beschermen, heeft zich om de tuin laten leiden.”






Thijs Heslenfeld bij kasteel Oldenaller, waar hij tot voor kort medehuurder was.
Thijs Heslenfeld bij kasteel Oldenaller, waar hij tot voor kort medehuurder was.

Al sinds de wandelingen in zijn jeugd over de landgoederen in ’s-Graveland droomt Thijs Heslenfeld van wonen in een 17de-eeuws kasteel in de natuur. Lange tijd is een appartement aan het marktterrein in hartje Hilversum zijn thuis, maar de drukte gaat hem tegenstaan. Als na de kredietcrisis, meer dan tien jaar geleden nu, zijn appartement minder waard dreigt te worden dan de hypotheekschuld erop, neemt hij de vlucht naar voren en verkoopt hij de boel. „Ik dacht: straks moet ik een boete betalen om te vertrekken van een plek waar ik niet wil zijn.”

Hij bezoekt kastelen door het hele land en laat er briefjes achter, tevergeefs. Tot een zakelijke afspraak hem in de buurt van Putten en kasteel Oldenaller uit 1655 brengt. Een bolwerk met slotgracht, opgetrokken in baksteen in de stijl van het Hollands classicisme en waarschijnlijk ontworpen door Jacob van Campen, de architect van het Paleis op de Dam. Sinds 1975 is het kasteel in handen van Natuurmonumenten, dat het verhuurt aan een vereniging die de vijf afzonderlijke appartementen in het kasteel doorverhuurt. En laat die vereniging, Allen Older, in 2012 net op zoek zijn naar een nieuwe huurder. Vier ballotagegesprekken verder neemt Heslenfeld zijn intrek in een appartement van honderd vierkante meter in het kasteel.

Heslenfeld (58), natuurliefhebber en reisfotograaf van beroep, voelt zich er de koning te rijk. Met een twinkeling in zijn ogen vertelt hij over wakker worden met de aanblik van een ijsvogel in de slotgracht, over de hinnikende roep van de groene specht. Het contact met zijn medebewoners is aanvankelijk goed, Heslenfeld wordt zelfs verkozen tot voorzitter van de vereniging. In die hoedanigheid neemt hij het initiatief om het energieverbruik terug te dringen. Er wordt fors geïnvesteerd in isolatie en hij krijgt de medebewoners achter zijn plan om meters te installeren in alle vijf appartementen. Tot dan toe worden alle energiekosten namelijk op één hoop gegooid en door vijven gedeeld. Vanaf 2017 zullen de bewoners opdraaien voor de energie die ze in hun eigen appartement verbruiken. De energiekosten van gezamenlijke ruimtes worden nog steeds samen betaald.

Als de bewoners het jaar daarop hun individuele eindafrekeningen ontvangen, slaat de stemming om. Heslenfeld, die als voorzitter inmiddels is teruggetreden, verkeert vaak in het buitenland voor zijn werk en blijkt slechts 7,5 procent van de energie te verbruiken. De nieuwe preses en secretaris daarentegen zijn grootverbruikers en nemen samen liefst 60 procent van de energie af. Zij zijn per persoon zo’n 160 euro per maand kwijt aan stookkosten terwijl Heslenfeld op 50 euro uitkomt. „Ze waren verbijsterd”, memoreert Heslenfeld. „Toen zeiden ze: die individuele energiemeters zijn belachelijk, dat moeten we niet willen.”

De twee krijgen een meerderheid van de vereniging zo ver om de meters te verwijderen én het besluit tot individuele energieafrekening te schrappen met terugwerkende kracht.

Heslenfeld droomde ervan in een 17de-eeuws kasteel in de natuur te wonen.
Foto Bram Petraeus

Samenleven als een gezin

Het blijkt het startsein van een jarenlange juridische strijd, die volgens Heslenfeld laat zien dat de kwaliteit van de rechtspraak is aangetast. Heslenfeld, meester in de rechten, legt zich niet zomaar neer bij dat verenigingsbesluit over de energiemeters. „Iedere jurist snapt dat je zo’n besluit niet met terugwerkende kracht kunt nemen.”

Hij vindt het onredelijk en principieel onjuist dat de bewoners niet voor hun eigen stookkosten opdraaien. Bovendien blijkt volgens hem uit de Warmtewet dat bewoners recht hebben op een individuele energieafrekening. Voormalig CDA-Kamerlid Jan ten Hoopen, een van de initiatiefnemers van die wet, bevestigt hem dat desgevraagd zelfs schriftelijk.

Omdat de vereniging voet bij stuk houdt, legt Heslenfeld de zaak aan de rechter voor. Maar die schiet zijn claim af om de energiekosten – volgens afspraak – individueel te berekenen. De vereniging betoogt voor de rechter in Apeldoorn dat zij een woongroep is. De kantonrechter gaat daarin mee en oordeelt eind 2019 dat de Warmtewet niet voor woongroepen geldt. Ook zou de gezamenlijke afrekening niet in strijd zijn met de redelijkheid en billijkheid.

„De advocaat van de vereniging creëerde voor de rechter een beeld van een woongroep waar de bewoners samenleven als een gezin, maar de werkelijkheid was totaal anders”, memoreert Heslenfeld. Gezamenlijk eten en in de tuin werken? Dat gebeurde nauwelijks. En er zijn weliswaar gezamenlijke ruimtes, zoals een biljartkamer, maar de appartementen in het kasteel hebben gewoon een eigen huisnummer, badkamer en keuken en ontvangen jaarlijks een eigen WOZ-beschikking, zegt Heslenfeld. „Als zelfs een studentenhuis geen woongroep is, hoe konden wij dat dan wel zijn?”

Als zelfs een studentenhuis geen woongroep is, hoe konden wij dat dan wel zijn?

De fotograaf maakt zich dan ook geen zorgen over het hoger beroep bij het gerechtshof in Arnhem. Ten onrechte. Warmtewet-initiatiefnemer Ten Hoopen mag dan van mening zijn dat Heslenfeld recht op individuele energiekostenberekening heeft, het gerechtshof meent in juni 2021 van niet. De vereniging is volgens het hof een woongroep waarbij het vanuit een ‘solidariteitsgedachte’ gebruikelijk is dat alle kosten op een hoop gegooid worden. Als Heslenfeld op een andere manier de energiekosten berekend wil hebben, moet hij daarvoor maar een meerderheid van de bewoners achter zich krijgen.

Royement

Schoorvoetend legt Heslenfeld zich bij de uitspraak neer. De juridische strijd heeft hem zeker 10.000 euro gekost aan advocaten, griffierechten en betaling van proceskosten van de tegenpartij. Nog los van de 15.000 euro die hij in de loop der jaren naar schatting heeft betaald voor de stookkosten van zijn buren.

Maar de inkt van de uitspraak van het gerechtshof over de meters is nog niet droog of de vereniging stapt zelf naar de rechter – om Heslenfeld op straat te zetten.

Hangende het hoger beroep dat hij aantekende, is Heslenfeld door de vereniging geschorst en vervolgens ontzet: een vorm van royement. Statutair ligt de lat voor ontzetting hoog: dat kan onder meer alleen als een lid de vereniging op onredelijke wijze benadeelt. En precies dat heeft Heslenfeld volgens Allen Older gedaan: door de vereniging op kosten te jagen. Advocatenkosten om precies te zijn, want voor de rechtszaken over de energiemeters werd juridische ondersteuning ingeschakeld.

Heslenfeld weigert zijn woning te verlaten. Hem treft geen blaam, vindt hij. Een conflict waar ze onderling niet uitkwamen, wilde hij laten beslechten door de instantie die daarvoor bestemd is. „Het kan toch niet zo zijn dat ik op straat kom te staan omdat ik een geschil aan de rechter heb voorgelegd?”

Volgens de fotograaf was de vereniging al vroeg in het energiemeterconflict uit op escalatie met het doel hem op straat te kunnen zetten. Als de banden al duurzaam zijn ontwricht, zoals de vereniging betoogt, dan is dat volgens hem aan de andere leden te wijten. Als bewijs toont hij de rechter een interne mail uit 2019 van de advocaat van de vereniging. Daaruit blijkt dat het bestuur Heslenfeld al bij aanvang van het juridische conflict over de energiekosten het huis uit wil zetten. Maar juridisch gezien kan dat niet, legt de advocaat in de mail uitvoerig uit. Dat Heslenfeld naar de rechter stapte, is niet genoeg reden, want de onafhankelijke rechter is er juist om dergelijke diepgaande meningsverschillen te beslechten. De advocaat noemt het dossier nog „te dun” en stelt dat Heslenfeld een huurcontract en dus huurbescherming toekomt. Ook stuurt Heslenfeld volgens de advocaat op dat moment juist aan op verbetering van de verhoudingen.

Het honderden pagina’s dikke juridische dossier van het conflict tussen Heslenfeld en de vereniging – waar NRC inzage in had – bevat e-mails, brieven, WhatsApp-gesprekken en notulen waaruit ook blijkt dat Heslenfeld toenadering zoekt en dit door (leden van) de vereniging wordt afgewezen.

Heslenfeld met op de achtergrond het kasteel Oldenaller uit 1655.
Foto Bram Petraeus

Hartaanval

De situatie valt de kasteelbewoner zwaar. De sfeer op Oldenaller is om te snijden. Verschillende bewoners groeten hem of zijn bezoek niet terug. Fotografiebijeenkomsten die hij jarenlang in een gemeenschappelijke ruimte had gehouden, heeft de vereniging verboden. Heslenfeld slaapt slecht. Dag en nacht is hij bezig met het conflict. De gedetailleerde juridische stukken schrijft hij, mede om advocatenkosten te besparen, voor een groot deel zelf. Kort voor de rechtszaak over zijn uithuiszetting stort hij in: een hartaanval.

„Wat er is gebeurd, heeft me meer geraakt dan ik had beseft”, vertelt Heslenfeld de kantonrechter maanden later, in april 2022, bij de uitgestelde zitting, zo blijkt uit een bandopname. Een van de oudere kasteelbewoners zegt het kwalijk te vinden dat Heslenfeld steeds schermt met de brief van de advocaat waaruit blijkt dat de vereniging hem in 2019, bij aanvang van het conflict over de warmtemeters, al op straat wilde zetten. „Die brief had helemaal nooit naar hem moeten gaan.”

Heslenfeld krijgt steun van een 83-jarige medebewoonster die vertelt dat de sfeer binnen de vereniging historisch altijd slecht is geweest en dat dit niet in zijn schoenen geschoven moet worden. De fotograaf klinkt opgetogen, geen moment lijkt hij zich te realiseren dat de kantonrechter enkele weken later de grond onder zijn voeten zal wegslaan.

In de uitspraak stelt de rechtbank Gelderland namelijk dat Heslenfeld geen huurbescherming toekomt omdat sprake is van een woongroep. En nu hij door de vereniging is ontzet, moet hij ook zijn woning verlaten. Van de vereniging kan niet verwacht worden de „ernstig verstoorde relatie” met de fotograaf te laten voortduren. Mede doordat Heslenfeld naar de rechter stapte om de energiemeterkwestie te beslechten, is de sfeer „gespannen en ellendig” geworden. Ook is de ontzetting niet in strijd met de redelijkheid en billijkheid, oordeelt de rechter.

Tot overmaat van ramp verklaart de rechter het vonnis uitvoerbaar bij voorraad. Heslenfeld mag de uitkomst van een eventueel hoger beroep niet afwachten en moet binnen twee weken zijn huis uit. Voor de fotograaf komt dat als complete verrassing: tijdens de zitting heeft de rechter niet gevraagd naar waar hij terecht kan als hij dakloos wordt of naar de impact daarvan op zijn gezondheid.

De vereniging legt hem daarop een contract voor. Heslenfeld mag enkele maanden langer in Olden Aller blijven wonen – en komt dus niet binnen veertien dagen op straat te staan – als hij belooft geen hoger beroep aan te tekenen. „Dat heb ik gedaan. Ik was gesloopt, de hele lijdensweg had me veel geld gekost en mijn gezondheid leed er onder.”

Verrassende advertentie

Heslenfeld is ook bijna een jaar na dato vol ongeloof over wat hem is overkomen. „Vrijwel al mijn argumenten en beschrijvingen van de feiten zijn door de rechter niet gewogen en weerlegd, maar simpelweg genegeerd.” Het vonnis beschrijft bijvoorbeeld wel dat er een gezamenlijke keuken is, maar niet dat de appartementen ook een eigen keuken, ingang en badkamer hebben en dat de bewoners individueel WOZ-belasting betalen.

„Mijn leven is compleet ontwricht omdat ik mij tot de rechter heb gewend met een begrijpelijke vraag: of ik mijn eigen energiekosten mocht betalen.” De pijn zit voor hem niet bij zijn buren – onredelijke mensen bestaan nu eenmaal – maar bij de rechter. „Juist de instantie die er is om de burger te beschermen als hem onrecht wordt aangedaan, heeft het bij mij compleet laten afweten.”


Lees ook: De rechter ligt er wakker van: het lukt niet meer om op tijd én goed te vonnissen

De fotograaf woont tegenwoordig in Driebergen aan een doorgaande weg, in een huurflat half zo groot als zijn kasteelappartement. Onder vrienden en familie zag hij de nodige scepsis over wat hem overkwam. Die redeneren: „Thijs, de rechter zet niet zomaar iemand uit huis. Er is natuurlijk wel meer aan de hand.” Die reflex, erkent hij, had hij zelf in eerste instantie ook toen hij voor het eerst iets hoorde over de Toeslagenaffaire.

De reden dat hij zijn verhaal met de krant wil delen, is dat dit volgens hem meer is dan een incident op microniveau. Hij verwijst naar een groot NRC-artikel uit januari, waarin rechters uit alle arrondissementen de noodklok luiden over de extreem hoge werkdruk, lange ‘doorlooptijden’ en de risico’s daarvan voor de kwaliteit van de rechtspraak. Volgens Heslenfeld is die kwaliteit nu al aangetast. „Je kunt denk ik niet redelijkerwijs van rechters verwachten dat ze hun eigen fouten en falen breed zullen uitmeten. Terwijl het in de omstandigheden die zij wél uitgebreid schetsen, onvermijdelijk is dat een heleboel zaken al lang fout gaan. En dat er dus vonnissen worden gewezen die om allerlei redenen niet deugen.”

Waarom hij daar zo overtuigd van is? Omdat de verschillende rechters zich zo makkelijk om de tuin lieten leiden en meegingen in het ‘woongroep’- argument van de vereniging. Heslenfeld pakt de advertentie, met een statige foto van kasteel Oldenaller, waarmee een nieuwe bewoner voor zijn vacante appartement werd geworven. Hij wijst op een zin halverwege: „De bewoners vormen geen woongroep.”

Een versie van
dit artikel
verscheen ook in

de krant
van 8 maart 2023

Related Posts

Ik ga dood en ik laat na: eeuwig dwalende data

  • admin
  • November 29, 2024
  • 0

Bloemen verwelken, schepen vergaan, maar je digitale data blijven altijd bestaan. Wat wil jij dat er na je dood met die gegevens gebeurt?

Dát is nou een gezellig gespreksonderwerp voor de kerstdagen, dachten ze bij de Alliantie Digitaal Samenleven. Digitale nalatenschap is het thema van een nieuwe campagne die in december van start gaat. De aanleiding: 70 procent van de Nederlanders heeft nooit nagedacht over wat ze achterlaten aan gegevens, terwijl iedereen ermee te maken krijgt.

Als conversation starter is een ‘happertje’ ontworpen; een 3D-gevouwen papiertje dat confronterende vragen voorschotelt. Zoals: wie krijgt toegang tot je wachtwoorden en je socialemedia-accounts? Wil je je first love na je dood verrassen met je second love? Welke Spotify-lijst laat je achter voor je uitvaart?

Het is een onderwerp dat me aan het hart gaat, twee jaar geleden schreef ik erover na het overlijden van m’n zus. Haar telefoon beheert nog altijd de familie-appgroep en mijn werkkamer is inmiddels een klein computermausoleum met pc’s en laptops van dierbaren. Het is te vroeg om hun zielenroerselen bij de milieustraat te dumpen.

Een uitvaartverzorger reageerde destijds op het stuk. In de opleiding tot uitvaartverzorger kwam digitale nalatenschap even aan bod. „Maar het werd de deelnemers snel duidelijk dat hier de helft van de studie-uren aan besteed moest worden.”

Pake op Twitter

Je kunt maar beter bij leven bepalen wat er van je bewaard blijft en wat weg mag. Tijdens een themadag in Beeld & Geluid in Hilversum delen drie (ervarings-)deskundigen hun eigen aanpak. Zoals Renate Dijkema, die zes jaar geleden onverwacht haar vader verloor en meer dan een jaar bezig was om al zijn accounts goed af te sluiten. Toch kwam haar kleindochter jaren later nog een verdwaald Twitter-account tegen waarop een foto van ‘Pake’ stond – Fries voor opa.

Als erfgenaam kun je bij instanties als telecombedrijven en banken vrij eenvoudig accounts opzeggen, en ook bij Apple en Google is nalatenschap goed te regelen. Microsoft geeft, zij het nog moeizaam, erfgenamen toegang tot accounts, na een uitspraak van de rechter. Meta belooft erfgenamen dat ze Facebook- en Instagram-accounts op standje ‘herdenking’ kunnen zetten, zodat ook Henk Krol geen felicitaties meer stuurt op de verjaardag van een overledene.

Maar er is veel meer te regelen, tel je wachtwoorden maar na. Volgens schattingen heeft de gemiddelde internetgebruiker meer dan tweehonderd online accounts. Soms zijn ze waardevol (denk aan YouTube-video’s die na iemands dood nog advertentiegeld opleveren) of bevatten ze gevoelige data. Dat merkte de Amerikaanse vrouw die moest betalen voor dure spullen die criminelen kochten met de creditcard van haar overleden man, gevonden in een vergeten Home Depot-account.

Een andere schadepost: het milieu. Als accounts van overledenen nooit worden gedeletet, blijven datacenters tot in de eeuwigheid energie verbruiken om ongebruikte gegevens te bewaren. Het loopt op: volgens een nattevingersommetje van databedrijf Edge Delta zou een gemiddelde internetgebruiker (5,3 miljard wereldwijd) per dag 15 terabyte aan data creëren. En weggooien ho maar, terwijl je een hoop CO2-uitstoot kunt besparen als iedereen nutteloze data wist.

Papa zonder mama

Renate Dijkema was de eerste in haar vriendengroep die een van haar ouders verloor. Het onderwerp leeft niet echt, merkte ze. „Als er een baby’tje wordt geboren of iemand gaat trouwen, dan is het allemaal halleluja en leuk, als iemand overlijdt wordt het ingewikkeld.”

Ze is haar digitale nalatenschap zelf gaan regelen: een papieren boekje met wachtwoorden voor haar online accounts, dat haar man kan inzien als het zover is. En op zijn beurt heeft haar man een Spotify-lijst met muziek voor zijn uitvaart. „Verborgen, want ik wil niet dat de liedjes nu al die betekenis krijgen voor mij.”

Femke Hammer van de Alliantie Digitaal Samenleven heeft het hoofdwachtwoord van haar wachtwoordkluis gedeeld met haar vriend. „Nu maar hopen dat hij het onthoudt, want volgens mij heeft hij het niet opgeschreven.” Haar organisatie maakte een checklist voor digitale nalatenschap: vier A4’tjes, best overzichtelijk.

Regel het, is de boodschap van Sander van der Meer van Digital Life Legacy. Zijn bedrijf helpt nabestaanden toegang te krijgen tot telefoons en tablets van overledenen, om bij online accounts te komen of inzicht te krijgen in de motivatie van mensen die zelf uit het leven stapten. Hij ervaart bijna dagelijks hoe pijnlijk het kan zijn als er niets geregeld is. „Dan komen onverwacht foto’s bovendrijven van papa zonder mama, in een hotel. Of blijkt iemand enorme gokschulden te hebben.”

Zelf zet hij de bestanden en media waar zijn „ziel en zaligheid” in zitten op een externe harde schijf, om te bewaren. „En de rest mag in rook opgaan.”

Je telefoon is ‘goud’, zegt Van der Meer. Als je ergens inlogt, gebruik je dat apparaat vaak voor een extra verificatie. Je moet dus ook niet meteen het telefoonabonnement van de overledene opzeggen, want dan verlies je de sleutel voor diensten waar je sms’jes en telefoonnummers voor nodig hebt.

Post-mortem privacy

Met al die rondzwervende data is het voor nabestaanden lastig om de privacy van de overledene te beschermen. De Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) geldt namelijk niet meer zodra je je laatste adem uitblaast. Dat is een schrijnend probleem, bijvoorbeeld bij beelden van ernstige verkeersongevallen. De privacy van zwaargewonden is beschermd, die van overleden slachtoffers niet.

„Gegevens van overleden familieleden kunt u niet laten verwijderen [door de dienst die ze beheert]”, aldus de Autoriteit Persoonsgegevens, „tenzij de persoonsgegevens van uw familielid ook betrekking hebben op u.”

Het is tijd om de wet aan te passen. Woensdag zal Aleid Wolfsen, voorzitter van de Autoriteit Persoonsgegevens, tijdens een rondetafelgesprek in de Tweede Kamer benadrukken dat Nederland dit moet regelen in de Verzamelwet gegevensbescherming, als extraatje boven op de AVG.

De ‘post-mortem privacy protection’ is er wel in Hongarije, waar erfgenamen tot vijf jaar na iemands overlijden zijn of haar gegevens mogen beschermen. Zo kunnen ze ook protesteren tegen ongewenste AI-klonen of deepfakes.

Dat is er trouwens nog eentje voor de checklist. Wil je herinnerd worden als onsterfelijke kloon, met bewegend beeld, realistische stem en je karaktertrekken? In China is het big business, zo’n bidprentje 2.0.

Ik zit er niet op te wachten om vereeuwigd te worden. En het nageslacht? Aan de ontbijttafel antwoordde mijn dochter dat ze een leuke foto van haar vader wel genoeg vindt. „Voor op het nachtkastje.” Goed plan.


Tv-recensie | Met Sytse is ‘Onderweg naar liefde’ een klassiek datingshowpersonage rijker: de ouwe boef

  • admin
  • November 29, 2024
  • 0

Sytse (65, registeraccountant), mag nog niet in het busje slapen, en dat is oké – hij is een geduldige man – maar oh… wat wíl hij het graag. Je ziet het verlangen in zijn ogen wanneer Marion (64, buseigenaar) ’s ochtends de deur van haar witte busje opent om hem een goede morgen te wensen. Zelf is hij voor de derde ochtend op een rij wakker geworden in een zwart tentje in Midden-Spanje, net groot genoeg voor één persoon, een meter of anderhalf van Marions busje verwijderd. Zo dichtbij. Zo ver weg.

Bij Marion voelt Sytse zich op zijn gemak. Plezier hebben ze ook. „Never a dull moment”, zegt Sytse. Marion vindt hem op haar beurt een leuke vent; ze is voorlopig niet van plan om hem retour te sturen naar Nederland. Maar door de nachtelijke scheiding lijkt Sytse daar nog niet zo zeker van. „Sytse heeft me vannacht berichtjes gestuurd”, vertrouwt Marion de kijker toe. „Hij is bang dat hij misschien vandaag of morgen terug naar huis moet. Hij heeft me alvast bedankt voor de hele fijne tijd; dat hij het heel bijzonder vindt…” En verder? Wat stond er verder in de berichtjes? „’Welterusten”’, vertelt Sytse tijdens zijn één-op-éénmomentje met de camera. Hij houdt zijn handen op zijn rug en glimlacht quasi-onschuldig. „En misschien nog een kusje erachteraan. Dat zou kunnen.”

Met Sytse is Onderweg naar liefde (KRONCRV) een klassiek datingshowpersonage rijker: de ouwe boef. De ouwe boef is doorgaans een man, vaak 65+, altijd zeer volhardend in zijn zoektocht naar (fysiek) contact en bovendien een absoluut feest om naar te kijken. Cruciaal aan de ouwe boef is dat hij tijdens zijn queeste nooit echt over de schreef gaat: zijn toenaderingspogingen beperken zich over het algemeen tot een handje op een rug, een onhandig compliment, of – in zijn meer vindingrijke episodes – nachtelijke appjes met verborgen boodschappen. Later vertelt hij dan met pretoogjes voor de camera over de vooruitgang die hij heeft geboekt, of die hij nog vurig hóópt te boeken. Want de ouwe boef is snel verliefd en moeilijk klein te krijgen.

Vooral van dat laatste aspect van de ouwe boef is Sytse het toonbeeld. Vóór Onderweg naar liefde deed hij namelijk al aan vijf andere datingshows mee, zo meldde RTL Boulevard. Eerder was Sytse te zien in Lang leve de liefde (Talpa), First dates (BNNVARA), Love for the campsite (ONS) en Date smakelijk (Talpa). En bij de Duitse versie van First dates (Ein Tisch für zwei), toen het in Nederland maar niet wilde lukken. Maar in Duitsland sloeg de vlam blijkbaar ook niet over, dus is Sytse nu naar Spanje uitgeweken, waar hij Marion hoopvol blijft vragen of hij allicht ook eens in haar busje kan slapen. Donderdag zat het er nog niet in. Wel mocht hij wat aarde van haar achterwerk vegen bij een uitje in het bos. „Ik zou me wel kunnen voorstellen dat Marion en ik… ja… toch in een relatie gaan stappen”, dacht Sytse aan het eind van hun vierde dag samen. Houd moed!

Gilles de la Tourette

In Nederland werd ondertussen ook in voertuigen overnacht, alleen was de reden daarvoor een stuk grimmiger. In de indrukwekkende docuserie Thuiszoekers (HUMAN) worden zes jongeren gevolgd die geen vaste woonplek hebben. Bij hun ouders kunnen ze om uiteenlopende redenen niet terecht, en op de woningmarkt wil het ook niet lukken. Sommigen verloren eerder hun werk door ziekte, waarna ze ook hun onderkomen niet meer konden betalen. Hulp krijgen ze lang niet altijd: je bent ‘zelfredzaam’, dus red jezelf maar. Voor sommige jongeren betekent dat dat ze bij vrienden op de bank slapen, of in een nachtopvang, of simpelweg op straat.

Of in een auto, zoals William (31) al zeven maanden deed. Zijn Gilles de la Tourette kostte hem zijn baan als judoleraar. Al zijn aandacht was nu gericht op een potentiële woning, maar de vrouw die hem het doorslaggevende woord moest geven belde hem maar niet terug. De stille scènes vanuit zijn auto voelden troosteloos. De eindeloze onzekerheid, de lege pakken ijskoffie, zijn rode ogen gericht op het stuur. Alles waar William om vroeg was een bed om in te slapen. Een écht onderkomen. Het deed zeer om te zien hoe lang hij daar al op wachtte.


Column | Ondergangsoptimisme

  • admin
  • November 29, 2024
  • 0

‘I’m out,” schreef klimaatwetenschapster Valérie Trouet afgelopen week. Ze heeft genoeg gewaarschuwd voor de totale ontwrichting die op ons afkomt. Ze heeft genoeg gezien dat met die waarschuwingen niets gedaan wordt. „Het zijn uw kinderen, bescherm ze zelf”, schreef ze. De COP29 liep intussen op een klucht uit. Klimaatfinanciering stond centraal, dus lieten rijke landen, altijd al verantwoordelijk voor de grootste uitstoot, de arme landen in de stront zakken. Om die stemming erin te houden, keek ik naar Buy Now!, de nieuwe Netflixdocumentaire. Die laat zien hoe Amazon, Apple en in hun kielzog alle multinationale webwinkelduivels en telefoon- en modefabrikanten, uitsluitend geven om groeiende verkoop. Daarom streven ze naar producten die zo kort mogelijk meegaan. Hoe hoger de verkoopcijfers, hoe hoger de afvalhoop. Verbrand, in zee of op een berg, het kan de groeigoeroes niet schelen waar hun zooi terechtkomt, als die maar langs de kassa gaat voor die vervuiling wordt.

„Met zonnepanelen en recycling gaan we dit niet oplossen”, zei een andere klimaatwetenschapper. „Recycling is bijna altijd een wassen neus”, zei de plasticexpert.

Vroeger had dit alles mij hopeloos verdrietig gemaakt. Nog steeds wel, maar het verdriet is niet langer uitzichtloos. Extreme hitte, zeespiegelstijging en vernietiging van ecosystemen zal in haar vaart ook deze consumptiemaatschappij meenemen. Onze winkelcentra, vleesindustrieën en raffinaderijen: een paar goeie tornado’s of overstromingen en weg zijn ze. Hoe sneller onze predatorenbeschaving eraf ligt, hoe sneller de overgebleven natuur kan herstellen. Extreme weerfenomenen zijn zo bezien niet de vijand, maar de remedie.

Mijn enthousiasme over dit uitsterfoptimisme zorgt dat ik, na jaren aan de grond, vliegreizen weer overweeg. Terugvallen naar zuivel en dieren eten zal ik niet, omdat ik niet wil dat dieren door mijn toedoen lijden. Maar vliegen? Fast fashion? Een nieuwe telefoon – al doet de oude het uitstekend? Hoe sneller we de pijp uitgaan hoe beter. Ik prop nog net geen plastic in de papiercontainer om bij te dragen aan de versnelling, maar ik kan niet garanderen dat ik de verleiding blijf weerstaan de nabijgelegen kledingcontainer in de gracht te kiepen. In hyperconsumistisch Nederland zou dat, zij het voor even en zeer kleinschalig, zichtbaar maken wat we Afrika flikken.

Het lukt me in het ondergangsoptimisme nog niet een term te vinden waarmee ik verwante zielen kan zoeken. Doomerism is al geclaimd door mensen die de ondergang als onafwendbaar zien, al verwelkomen doomers die ondergang niet. Met zoektermen als ‘positief’ en ‘klimaatverandering’, kom ik uit bij mafklappers die denken dat dit nog goedkomt met hennepgympen, kartonnen wegwerpbekers en elektrische auto’s waarmee ze dan in de Black Friday-file staan. Toch moeten ze er zijn, die friends of extinction, extinctieknuffelaars of klimaatveranderingfans. Die individuen die elke keer dat de mensheid een opdoffer van klimaatverandering krijgt, stilletjes juichen.

Carolina Trujillo is schrijfster.