Een groot aandeel van nieuwe woningen wordt te dicht bij een drukke weg gebouwd, waardoor bewoners gezondheidsrisico’s lopen. Bijna 40.000 woningen komen of staan te dicht bij een drukke weg, melden onder meer Trouw en De Groene Amsterdammer op basis van een data-onderzoek van journalistiek platform Investico. Dat is ongeveer tien procent van alle (toekomstige) nieuwe woningen.
Gemeenten geven regelmatig toestemming voor de bouw van woningen op plekken waar volgens GGD-richtlijnen de lucht zodanig vervuild is dat kwetsbare groepen gezondheidsschade kunnen oplopen. De GGD heeft minimumafstanden vastgesteld van 25, 50 of 150 meter, afhankelijk van het soort weg. Maar de druk om woningen te bouwen is groot, waardoor gemeenten zich lang niet altijd houden aan de norm, die niet bindend is. Er bestaat wel een wettelijke grenswaarde voor luchtverontreinigingen op basis van een Europese regels, maar die is zo ruim dat ze in vrijwel heel Nederland gehaald worden.
Lees ook
De lucht is een ziekmaker. Hoe kan die schoner worden?
Wat is de gezondheidsschade die bewoners kunnen merken? De invloed van verkeer op luchtkwaliteit en gezondheid is tot op grote afstand merkbaar, maar de GGD heeft met name voor ‘hooggevoelige groepen’ minimale afstanden van woningen tot wegen ingesteld. Die kwetsbare groepen zijn kinderen onder 18 jaar, ouderen van boven 65 jaar en mensen met luchtwegaandoeningen, hart- en vaatziekten of diabetes. Door fijnstof uit de uitlaten van auto’s hebben zij een verhoogde kans op (verergering van) longklachten en hart- en vaatziekten.
Vroegtijdige overlijdens
Luchtvervuiling is een van de grootste milieugevaren voor de menselijke gezondheid, zegt ook de Wereldgezondheidsorganisatie. De laatste jaren hebben wetenschappers de grootte van de resulterende gezondheidsschade beter in kaart gebracht. Naar schatting overlijden jaarlijks zeven miljoen mensen vroegtijdig door luchtvervuiling. Daarmee is de gezondheidsschade vergelijkbaar in grootte met de gevolgen van roken en slechte voeding. Het RIVM berekende in 2015 dat langdurige blootstelling aan fijnstof het leven van de gemiddelde Nederlander met negen maanden korter maakt.
Longartsen uiten hun zorgen over de nieuwbouwplannen. „Als je daar naast woont, adem je dag in dag uit fijnstof en ultrafijnstof in”, zegt longarts Leon van den Toorn van het Erasmus MC tegen EenVandaag. „Probleem daarbij is dat het diep in de luchtwegen kan komen of zelfs wordt opgenomen in het bloed.”
Opvallend is dat twee derde van de nieuwbouwwoningen bij drukke wegen huurwoningen zijn, uit het middensegment in de vrije sector of sociale huur. Dat zou komen doordat de locatie van (sociale) huurwoningen beperkte invloed heeft op de huurprijs. Bij koopwoningen is de locatie wel van belang voor de koopprijs. Van den Toorn: „Door de goedkoopste woningen op de slechtste plekken neer te zetten, gaan er mensen op ongezonde plekken wonen.” Dat zou de gezondheidskloof vergroten.
Lees ook
Op zolder mag je niet slapen, staat in de koopakte – te veel herrie
