‘Een ontplofte hand? Als plastisch chirurg kan ik alleen een nette stomp maken’

Deze week wordt er weer volop vuurwerk afgestoken. Hoewel sommige regio’s een algeheel vuurwerkverbod hanteren, is siervuurwerk in het merendeel van de gemeenten toegestaan.

Plastisch chirurg Annekatrien van de Kar is voor een vuurwerkverbod in alle regio’s.

Amsterdam mag dan een van de twaalf gemeenten zijn die dit jaar grotendeels vuurwerkvrij moeten zijn, plastisch chirurg Annekatrien van de Kar verwacht ook dit jaar vuurwerkslachtoffers bij het Amsterdamse OLVG.

Na twee coronajaren, waarin de verkoop van vuurwerk was verboden, staat het merendeel van de gemeenten het afsteken van vuurwerk weer toe.

Tot donderdag 22 december telde Nederland al zes ernstige vuurwerkslachtoffers, vertelt Van de Kar. „Dat wordt alleen maar meer naarmate de jaarwisseling nadert. Ik ben dan ook voorstander van een vuurwerkverbod. Als plastisch chirurg zie ik veel letsel bij jonge mensen. Dat heeft heftige gevolgen voor de rest van hun leven.”

„Steek vuurwerk voortaan af op een gecontroleerde manier, zoals bij een vuurwerkshow. Maar particulieren zouden geen vuurwerk mogen afsteken. De grote ‘maar’ is de regulering van zo’n verbod. Het moet heel streng worden nageleefd.

„We zien namelijk ook veel ernstig letsel, veroorzaakt door illegaal vuurwerk. Een verbod neemt dat vuurwerk niet direct weg. Dat zagen we de afgelopen twee jaar bij het landelijke vuurwerkverbod; in het eerste jaar halveerde het aantal slachtoffers, maar het aantal ging niet naar nul.

„We hopen dat het aantal slachtoffers met de jaren afneemt, omdat het voor aankomende generaties niet langer vanzelfsprekend is zelf vuurwerk te mogen afsteken. Hoe minder gewoon het wordt dat iedereen zelf vuurwerk afsteekt, hoe minder normaal het wordt om ook illegaal vuurwerk af te steken.

„Bij vuurwerkverenigingen [waarbij gekocht vuurwerk onder toezicht wordt afgestoken] zie ik veel moeilijkheden. Ik houd het liever bij vuurwerkshows, omdat jongeren bij een vuurwerkvereniging nog steeds in aanraking komen met vuurwerk. Zo blijft het gewoon om zelf vuurwerk af te steken, en kiezen jongeren misschien niet voor de gecontroleerde vereniging, maar voor het particuliere, illegale gebruik.

„Als plastisch chirurg krijg ik er elk jaar weer mee te maken. Zo had ik eens een kind met een ontplofte hand. Die kan ik helaas niet replanteren [terugzetten]. Zo’n hand is niet recht afgesneden, dat is een echte oorlogswond, een ontploffing. Het enig wat een plastisch chirurg kan doen, is een nette stomp maken.

„Ik heb zoveel jonge mensen zien langskomen, dat is echt vreselijk. Een jongen van elf op de eerstehulppost, met een pols die eruit ziet als spaghetti en een hand die ernaast ligt. Dan is zo’n jongen opeens wat minder stoer als het uur ervoor, toen hij het vuurwerk afstak.

„Zo’n ongeluk heeft ook een enorme impact op hun verdere leven. Niet alleen op dat van het kind, maar van het hele gezin. Jongeren kunnen last hebben van psychische problemen, opeens weer gaan bedplassen of angstig zijn in tijden van oud en nieuw.

„Deze jaarwisseling heb ik dienst in het OLVG in Amsterdam. Hoewel er in Amsterdam een vuurwerkverbod geldt, schat ik in dat er genoeg wordt afgestoken dit jaar. Tijdens zo’n dienst kom je altijd voor verrassingen te staan. Het kan ook vandaag al gebeuren. Een keer bleef het tijdens de jaarwisseling rustig, maar moest ik het eerste weekend van januari opeens een hand opereren.

„Ik ben voor voorlichting op scholen. Ik vond de campagnes van vroeger heel goed. ‘Je bent een rund als je met vuurwerk stunt’, bijvoorbeeld. Ze waren ook veel beeldender dan wat er vandaag wordt getoond. Maar beeld heeft echt impact.”

Opgetekend door Gilad Perez