Een kurkdroge choreografie voor dansers en AI-avatars opent het Holland Festival

Doen ze ’m wel? Want Antwerpen kreeg ’m niet en was daar toch een beetje link over. Superhit ‘The Reflex’ overslaan – dat kán dus niet in een nostalgische feestcomeback als je Duran Duran heet. Maar als ‘Planet Earth’, het nummer dat de Britse new wave band in 1981 lanceerde, is geweest, klinkt ‘The Reflex’ dan toch, met zijn stotterende echo: „Why-y-y-y-y-y don’t you use it? Try-y-y-y not to bruise it. Buy-y-y-y time, don’t lose it.” Het was in 1983 een innovatief remix-staaltje van hitmaker Nile Rodgers met Duran Duran-synthgoeroe Nick Rhodes. Sampling – haast futuristisch vreemd toen nog, maar lekker.

Alleen oei, wat sloeg de stem van zanger Simon Le Bon vaak over. In dit laatste deel ploegde de hese zanger – stemproblemen zijn hem niet vreemd, al eens eerder heeft Duran Duran er een hele tournee om moeten cancellen – zich door de noten. Daar kon geen mal pirouetje wat aan compenseren. Als dat maar goed gaat deze Europese tournee.

Maar eerst de beginpose waarop je kon wachten: de vier mannen van Duran Duran strijdlustig macho-perfect in de houding. Na zeventien jaar terug in Amsterdam, in een uitverkochte Ziggo Dome, met twee zangeressen extra.

Zanger Simon Le Bon was de kapitein met pet en lange jas die de in rood licht mysterieus gedragen ‘Night Boat’ aanstuurde, een wat taaie opening. Maar zodra klassieker ‘Wild Boys’ klonk veerde het publiek op. Vertrouwd lag de arm van Le Bon weer om de schouders van bassist John Taylor, ‘wild boys’ roepend in de microfoon.

Jeugdsentiment

Was horror trouwens altijd al een thema? Mystiek, duister, rebels kon hun muziek/stijltje zijn ja, maar de blauwe, in vlammen gehulde Iron Maiden-achtige brullende zombiecreep die bij ‘Wild Boys’ achter hen op het doek verrees, deed potsierlijk aan. En ook daaropvolgend opengesperde bek van een bloeddorstige wolf in ‘Hungry Like the Wolf’, het bloed nog druipend aan de puntige tanden, was bepaald geen pretje om te zien.

Wat we wél wilden zien: Duran Duran zelf. Zestigers intussen, stijliconen in rockheren-couture. Simon Le Bon is tegenwoordig uit te tekenen in witte outfits met steunkleur fluogeel. Maar er waren geen camera’s voor close-ups, noch schermen voor hun verrichtingen. Dikke pech voor minstens driekwart Ziggo Dome: daar in de verte leken Duran Duran het best naar hun zin te hebben.

Zo’n besparing houdt publiek tammer dan je zou willen, doordat ze hun helden niet van dichtbij kunnen bekijken. Want back to the eighties, dat is voor veel mensen een warme plons in jeugdsentiment.

Tussen de gelikte klanken van synthpop en de rafelige rand van new wave vond Duran Duran begin jaren tachtig zijn plek – en groeide daaruit tot een van de bepalende popfenomenen van het decennium. Ze wisten als geen ander stijl te koppelen aan geluid: dansbare melodieën, gestileerde videoclips en een jongensachtige bravoure die perfect aansloot bij de opkomst van MTV.

Voor Gaza, Israël én Oekraïne

En nu zijn er cheesy synthpopritjes in de retrobus. Hits, hits, hits, voor je loyale, meegegroeide publiek dat de nieuwere songs een beetje uit zit, zoals de volstrekt inwisselbare games-track ‘Invisible’ uit 2021.

„De naam is Bon. Simon Le Bon.” Hij zei het echt, dat vinden de mensen leuk. Maar de James Bond-soundtrack ‘A View To A Kill’, al vroeg in de set met blikkerige synth-accenten, jagende bas en één saxofonist die het hele orkest van toen mocht vertegenwoordigen, legde de band in 1985 bepaald geen windeieren. Het daarop volgende ‘Notorious’ was een nog altijd funky lichtpuntje. En ook de ballad ‘Ordinary World’ „over de realiteit van het leven”, opgedragen aan Gaza, Israël én Oekraïne, raakte een snaar. Al was het aanpoten voor Le Bon die er per se nog een vocale strik omheen wilde leggen met lange gruizige tonen.

Toen zijn stem finaal aan gort was, met feestfinale ‘Rio’ nog in het vooruitzicht, was het zwijmeltijd. Kenden we ‘Save A Prayer’? Zing die maar even zelf! Smeltend dacht publiek terug aan hun schuifelfeestjes. Terug naar toen, daar is eigenlijk niet veel voor nodig.

Delen

Mail de redactie

Het blijft riskant, publieksparticipatie. Want wat als het publiek niet wíl? Pijnlijk. Cyber Subin van de Thaise choreograaf Pichet Klunchun, eindigde dan ook wat ongemakkelijk. In elk geval niet met enthousiast meedenkende, -beslissende en -dansende toeschouwers.

Cyber Subin was woensdag de openingsvoorstelling van het Holland Festival. In aanwezigheid van koning Willem Alexander en koningin Máxima vond de aftrap plaats in het Amsterdamse Muziekgebouw aan ’t IJ. Na speeches van festivaldirecteur Emily Ansenk en associate artist Trajal Harrell werd vanaf de balkons van de foyer een ode gebracht aan de onlangs overleden Pierre Audi, de visionaire regisseur en voormalig directeur van Holland Festival.

Daarna volgde bepaald geen ‘lekkere’ openingsvoorstelling. Aan de basis van de choreografie voor vier dansers en hun avatars ligt een computermodel voor ‘human-AI co-dancing.’ Klunchun vergaarde in eerste instantie roem als sublieme uitvoerder van de Khon, een traditionele Thaise maskerdans, maar ontwikkelde zich tot een vernieuwer van die eeuwenoude kunst. Voor Cyber subin (cyberdroom) zocht hij samenwerking met Pat Pataranutaporn, een jonge wetenschapper van het MIT (Massachusetts Institute of Technology).

In de voorstelling zijn de fasen van hun onderzoeksproject te onderscheiden. In het eerste deel wordt de computer ‘gevoed’ met beelden van de 59 uiterst precies gearticuleerde houdingen van de Khon. Die worden vervolgens aan de hand van zes leidende principes (bijvoorbeeld cirkels en bogen, lichaamsassen en de onderlinge verhouding van ledematen) gedeconstrueerd, gedigitaliseerd en op avatars overgebracht. Daaruit ontstaan nieuwe, onbekende bewegingscombinaties die bovendien met variabele flow en snelheid kunnen worden uitgevoerd. Onduidelijk blijft overigens wat ‘snelheid zestig procent’ betekent. Zestig procent van wat? Daardoor krijgt het model voor de toeschouwer iets willekeurigs.

De avatars voeren intussen alle instructies braaf uit, maar de mens heeft nu eenmaal de beperking van zijn stoffelijke lichaam. Dat is de crux: onderliggend thema is de relatie van de mens met AI. Gaan we volgen en kopiëren of blijven we zelf bepalen en nadenken? In de laatste scène zien we hoe de dansers telkens kiezen of ze de avatars op het scherm volgen of niet.

Hoe interessant op papier ook, als dansvoorstelling blijft het een kurkdroge aangelegenheid. Een nerdy choreografie met dansers die een postmoderne, abstracte choreografie uitvoeren tegen de achtergrond van een geprojecteerd controlescherm vol metertjes, schema’s en grafieken. Meer een wetenschappelijk project dan een artistiek product. Het oogt high-tech, maar William Forsythe deconstrueerde het ballet al in de jaren tachtig (zonder computers) en Merce Cunninghams experimenteerde in de jaren negentig al met digitale Motion Capture.

Verbazingwekkende keuze, deze openingsvoorstelling.

Delen

Mail de redactie