‘De ouwe Tom Bombadil is een vrolijk kwastje; zijn laarzen zijn geel en knalblauw is zijn jasje.” Dat zong Tom zelf ooit in J.R.R. Tolkiens klassieker In de Ban van de Ring. Knálblauw. Dus waarom is zijn jasje in het nieuwe seizoen van The Rings of Power dan grijs, of op z’n best vaalblauw? En die laarsjes, die lijken potverdingedongdillo wel bruin!
Zo klonk het online, toen de eerste beelden van het tweede seizoen van de Amazonserie online kwamen in mei. Is er eindelijk beeld van cultfiguur Tom Bombadil, die in de eerdere verfilmingen van de boeken van Tolkien niet voorkwam, geven ze hem de verkeerde laarzen! Nee, voor sommige Tolkien-fans kunnen de makers van The Rings of Power het niet snel goed meer doen.
The Rings of Power speelt zich enkele duizenden jaren af voor de avonturen van hobbits Bilbo (in De Hobbit, 1937) en Frodo (in opvolger In de Ban van de Ring, 1954), de door Tolkien verzonnen dwergmensen met enorme, harige voeten en een voorliefde voor comfort, die in zijn fantasiewereld Midden-Aarde leven.
In het eerste seizoen van de serie zagen we – spoilers – hoe de boosaardige Sauron vermomd als ideale schoonzoon terugkeert naar Midden-Aarde, hoe stoere elf Galadriel haar tanden in hem probeert te zetten, hoe een soort proto-Hobbits een troep sektarische griezels van zich afslaat en zien we de verhalen rond figuren als Elrond, Durin en Isildur tot leven komen.
In het nieuwe seizoen, waarvan deze week de eerste drie afleveringen uitkomen, toont Sauron z’n ware gezicht, worden de ringen van macht gemaakt en blijkt er een ‘Ene Ring’ te zijn gemaakt waarmee Sauron Midden-Aarde probeert te onderwerpen. Dé ring, waar alle latere verhalen om draaien en een flinke oorlog om uitgevochten zal worden.
Haatcampagne
Smullen voor Tolkienfans, zou je denken. Na de twee geliefde filmtrilogieën The Lord of the Rings (2001-2003) en The Hobbit (2012-2014) van Peter Jackson is deze serie het eerste nieuwe werk rond die wereld. Maar het ligt ingewikkeld. Seizoen 1, dat in 2022 in première ging, werd goed bekeken, maar kreeg ook te maken met een vurige haatcampagne.
Op reviewsites als Rotten Tomatoes werden massaal slechte recensies geplaatst, en onder trailers en fragmenten op sociale media regende het negatieve reacties. Aan de ene kant waren er mensen die de serie te woke vonden, omdat de mannen in de serie zwakjes afsteken bij de vrouwelijke hoofdrol (dat twitterde Elon Musk beteuterd), en ook de keuze voor dwergen en elfen met donkere huidskleur kreeg veel kritiek. Want dwergen in grootse onderaardse rijken, reusachtige draken, aardmannen en oeroude demonen, magische ringen, gloeiende bomen, tovenaars, kabouters met reuzenvoeten en magische wouden – allemaal prima, maar zwárte dwergen? Dat vonden sommige kijkers niet realistisch.
Lees ook
De ‘Tolkien-taliban’ roert zich al rond nieuwe Lord of the Rings-serie, maar namens wie?
Naast zulk stuitend racisme was er ook serieuze kritiek. Bijvoorbeeld op het tempo, het scenario, de teksten of het acteerwerk. Daar zit best wat in; soms kabbelde de serie te lang, om tegen het einde op het gaspedaal te moeten trappen om de verhaallijnen af te knopen. Ook de soms bonkige dialogen kun je hier en daar door de mangel halen („I’m good!”).
Aan het strengste kritiekpunt van fans, dat het werk van Tolkien niet goed genoeg werd gevolgd, is eigenlijk niet zo veel te doen. Want de makers baseren zich niet op het postuum door zoon Christopher Tolkien samengestelde boek De Silmarillion, vol verhalen van zijn vader over de vroege geschiedenis van Midden-Aarde, maar slechts op de samenvatting van die geschiedenis van 150 pagina’s die Tolkien aan In de Ban van de Ring had toegevoegd, de ‘aanhangels’. Amazon kocht alleen de rechten van De Hobbit en In de Ban van de Ring, inclusief de ‘aanhangels’, met als voorwaarde dat het een echt ander verhaal zou zijn dan de films van Peter Jackson al hadden verteld.
En die aanhangsels zijn niet erg uitgebreid. Veel ruimte wordt ingenomen door stambomen van Hobbits, uitspraken van Elfennamen en uitleg over de Midden-Aardse kalender. Van wat overblijft moet Amazon – dat is het plan – een tv-serie van vijf seizoenen maken. Plotgaten vullen de makers in met nieuwe verhaallijnen, die moeten worden goedgekeurd door de erven Tolkien.
Positievere wind
De verhalen van deze serie zullen daarom altijd afwijken van de heilige geschriften, terwijl ze er wel op gebaseerd zijn. En de meest gelovige tolkienista’s zullen daar nooit helemaal genoegen mee nemen. Als het niet de jas van Bombadil is, dan is het wel de volgorde van het maken van de ringen, of het gebruik van de naam Sauron door Sauron zelf (want was dat geen beledigende bijnaam, bedacht door de elfen?).
En toch lijkt er een wat positievere wind te waaien bij de start van het nieuwe seizoen. Bij de eerste scène die bij de talkshow van Jimmy Fallon te zien was, eerder in augustus, twitterde iemand dat er in die anderhalve minuut „betere bewerking, tempo en setting dan in heel seizoen 1” te zien was. Al waren tegenovergestelde opmerkingen natuurlijk ook te vinden, maar in vergelijking met de reactie op het eerste seizoen, steekt het chagrijn er nu zwakjes bij af.
Misschien moesten fans een beetje wennen aan dit nieuwe verhaal, verteld op een andere manier met bekende figuren van wie het karakter een beetje anders is als jongelingen dan je dacht op basis van de ouwe elven uit de boeken en films. De recensent van Forbes, die seizoen 1 nog „Amazon’s Arrogant Betrayal Of ‘The Lord Of The Rings” had genoemd, omschreef de trailer van het nieuwe seizoen als „verrassend onderhoudend”.
En anders kunnen fans zich altijd nog kwaad maken om de andere Midden-Aarde-producties die eraan komen, zoals de Peter Jackson-productie The Hunt for Gollum en animefilm The War of the Rohirrim, waarvan (vast geen toeval) deze week de eerste trailer online kwam.
Lees ook
een interview met de makers van ‘The Rings of Power’: ‘Je moet Tolkien niet verfilmen als je het niet kunt betalen. Dan wordt het genant’
