De Europese Centrale Bank (ECB) heeft donderdag aangekondigd voor de derde keer op rij het belangrijkste rentetarief in de eurozone te verlagen. Nadat de zogeheten depositorente – voor banken die geld parkeren bij de ECB – in juni en september al werd verlaagd, wordt deze nu opnieuw met 0,25 procentpunt verminderd naar 3,25 procent.
Economen en beleggers hadden deze stap vooraf al zien aankomen. Het inflatiecijfer ligt met 1,7 procent op jaarbasis in september immers onder de Europese doelstelling van 2 procent. Door de rente te verlagen zal de inflatie de komende maanden weer wat toenemen, verwacht de ECB.
Draaien aan de ‘renteknop’ is voor centrale bankiers het middel bij uitstek om prijsstabiliteit te bewaren. Renteverhoging maakt het voor bedrijven en burgers minder aantrekkelijk om uitgaven te doen; sparen wordt immers lucratiever en een lening afsluiten – voor, zeg, een auto of huis – juist duurder. Dit remt de consumptie, en daarmee ook de prijsstijging. Andersom betekenen lagere rentes – zoals de ECB nu invoert – meer economische activiteit en dus stijgende prijzen.
Wat Nederland daarvan gaat merken, zal de komende maanden moeten blijken. Met 3,3 procent ligt het Nederlandse inflatiecijfer een stuk hoger dan het Europese gemiddelde. De hoogste prijsstijging zit in de dienstensector, wat je als consument kunt merken zodra de loodgieter of monteur een factuur stuurt.
Maar dat de renteverlaging hier verandering in gaat brengen, is hoogst onwaarschijnlijk. „Dit is geen gamechanger”, zegt Carsten Brzeski, hoofd macro-economie bij de onderzoeksafdeling van ING. Omdat het om een relatief lichte vermindering gaat en omdat veel financiële spelers de verlaging al hadden ‘ingeprijsd’, ziet Brzeski weinig reden om ervan uit te gaan dat bijvoorbeeld de hypotheekrente zal dalen.
Spook verdwenen
Wel meent Brzeski in de verlaging van de rente een impliciete boodschap van de ECB te ontwaren, namelijk dat het inflatiespook waar Europa de afgelopen jaren door werd geteisterd verdwenen lijkt te zijn. Brzeski: „De zorg lijkt nu meer te gaan richting de groeiproblemen van de Europese economie.” Lagarde deed in haar persconferentie donderdag – in het kielzog van Mario Draghi’s rapport over de problemen van de Europese economie – een oproep aan overheden om structurele en fiscale maatregelen te nemen om de competitiviteit te waarborgen.
Sinds de nasleep van de pandemie en de Russische inval van Oekraïne, kampte Europa met forse prijsstijgingen. Dit kwam oktober 2022 tot een hoogtepunt, toen prijzen 10,5 procent hoger lagen dan een jaar eerder. De ECB verhoogde hierop de rentes, van minus 0,5 procent in juli 2022 naar een recordhoogte van 4 procent in september 2023, een niveau dat gold tot juni 2024 toen de rente voor het eerst weer (lichtelijk) daalde.
