Helienne Lindvall, voorzitter van de European Composer and Songwriter Alliance (ECSA), lacht breed op het Zoomscherm: „Heb je gezien wat er loskwam? Zo veel bijval, alle kranten hadden dinsdag dezelfde voorpagina met daarop uitsluitend de woorden ‘Make It Fair’. Het was voor het eerst in Engeland dat redacties zo eensgezind waren.”
De kranten keerden zich tegen een nieuw Britse wetsvoorstel over auteursrecht en AI. Juist op dinsdag, omdat het de laatste dag was van de ‘consultation’, de periode waarin het publiek via een vragenlijst met vijftig vragen zijn mening mag geven voordat de Britse overheid een wetsvoorstel indient over het gebruik van ‘cultureel eigendom’ door AI-bedrijven. Vooral de creatieve sector uitte deze dag zijn ongenoegen; schrijvers, kunstenaars, producenten, filmmakers, fotografen. De grootste verrassing was de lancering van het album Is This What We Want?, waarop in twaalf nummers slechts achtergrondgeluiden van lege opnamestudio’s te horen is. Het album is een initiatief van zo’n duizend Britse artiesten, waaronder Kate Bush, Damon Albarn, Sam Fender en Annie Lennox, die hiermee laten horen wat het gevolg kan zijn van de AI-plannen van de Britse regering: stilte.
Inzet van de wet en van het protest, is de voorgenomen switch van ‘opt in’, naar ‘opt out’. Wanneer AI-bedrijven hun modellen willen trainen op tekst, beeld of muziek – materiaal waar auteursrecht op ligt – geven de rechthebbenden van tevoren toestemming, dat is ‘opt in’. Bij ‘opt out’ moeten betrokkenen zelf in de gaten houden of hun werk wordt gebruikt en zullen ze zelf een overeenkomst voor vergoeding moeten sluiten.
Nauwelijks werkbaar
Helienne Lindvall, die als belangenbehartiger van muzikanten haar tijd verdeelt tussen Brussel en Londen, is een van die duizend en droeg bij aan de organisatie van het protest. „Het was een spannende tijd, we moesten natuurlijk onze mond houden. Maar het is een succes geworden. Dankzij al die kranten, en door steun van mensen als Elton John en Paul McCartney, dat maakt indruk.”
De voorgenomen wet is in praktijk nauwelijks werkbaar, zegt Lindvall. „De meeste muzikanten zijn zelfstandig ondernemers, het is ondoenlijk om al die verschillende AI-bedrijven te benaderen.”
De voorgenomen wetswijziging hangt samen met het ambitieuze AI-plan dat de regering van premier Keir Starmer afgelopen januari lanceerde om Engeland tot wereldleider te maken op het gebied van kunstmatige intelligentie. Dit zou de economie een impuls van 470 miljard pond (bijna 570 miljard euro) moeten geven in de komende tien jaar.
„De Britse regering wil van Engeland een AI-paradijs maken, met de grootste datacentra, de beste softwareontwikkelaars en modernste voorzieningen. Daarbij wordt auteursrecht gezien als een belemmering: toestemming vragen aan muzikanten, journalisten, filmmakers kost tijd. Ze betalen voor software-ingeneurs, datacentra, energie, maar ze willen niet betalen voor de inhoud.” Ze wijst naar de piano en gitaar tegen de muur achter haar. „Hun modellen worden getraind op onze muziek, maar wij krijgen geen inspraak.”
Individuele rechtszaken
Voorbeeld voor de Engelse regering bij de wetswijziging is de situatie in de EU, waar creatieve auteurs zelf in de gaten moeten houden of hun werk wordt benut voor modeltraining. „De wet beschermt de Europese muzikanten niet voldoende. Daarom worden er individuele rechtszaken gevoerd, bijvoorbeeld door de Duitse vereniging van songschrijvers tegen Suno, het muziek-AI-programma.” Ze maakt zich extra zorgen door de ‘situatie in de wereld de afgelopen maand’. „Iedereen weet dat AI een politiek onderwerp is geworden. Zeker als je denkt aan de invloed van de op een na machtigste man van Amerika dit moment: Elon Musk, maar ook mensen als Mark Zuckerberg. De Europese Unie en Engeland zijn bang om te strikte regels in te voeren, omdat ze deze kopstukken te vriend willen houden. We hebben te maken met een techlobby die ongelooflijk rijk is en heel bekwaam in het lobbyen bij wetgevers.”
Toch is ze enthousiast over de gebeurtenissen op dinsdag, waardoor ook het grote publiek ‘wakker werd’. „Of we succes hebben, moeten we afwachten maar de steun was overweldigend. Ik hoorde ook dat enkele politici ons steunen.” En de regering? „Vanachter de schermen hoorden we positieve geluiden.”
Maar ondertussen is het ‘schrapen’ van informatie al bezig. „Natuurlijk, het is naïef om te denken dat Google niet allang YouTube heeft leeggehaald. Het intellectueel eigendom van de artiesten die nu protesteren, is heus al gebruikt. Dat valt niet terug te draaien. Maar voor de toekomst moet de auteurswet worden veiliggesteld. En we willen worden betaald voor wat er al gebruikt is.”
