De Duitse federale politie verkoopt momenteel grote hoeveelheden bitcoins. Het Bundeskriminalambt kreeg begin dit jaar bijna vijftigduizend bitcoins (huidige waarde meer dan drie miljard euro) als onderdeel van een akkoord met een opgepakte crimineel. Die worden nu geleidelijk omgezet in euro’s via verschillende cryptobeurzen. Dat is zichtbaar op de bitcoin-blockchain, een openbare online database van transacties.
Het gaat om de opbrengst van het runnen van de illegale streamingdienst movie2k.to voor films, waar veel Duitsers zich rond 2012 en 2013 op abonneerden. Ze betaalden daarvoor in cryptovaluta. De man die de het platform – dat een domeinnaam uit Togo had – beheerde, was sinds januari 2013 op de vlucht. Hij werd in mei 2023 in het buitenland opgepakt. Kort daarna gaf hij de 49.857 bitcoins vrijwillig aan het Bundeskriminalambt.
Dat lijkt onderdeel te zijn van een schikking, waardoor de man de rechtszaak tegen hem in vrijheid af mag wachten. Er zijn verder door justitie weinig details over naar buiten gebracht. De aanklacht is inmiddels wel openbaar. De man van inmiddels veertig wordt onder meer een zeer groot aantal auteursrechtenschendingen en witwassen ten laste gelegd.
Toen de crimineel de bitcoins verkreeg, waren ze aanzienlijk minder waard. Een groot deel van 2013 schommelde de koers van de bitcoin rond de honderd dollar. Het Bundeskriminalambt krijgt nu meer dan 60.000 dollar per stuk.
Cryptovaluta’s zijn al sinds hun opkomst populair onder criminelen. Ze kunnen ze gebruiken om transacties te doen buiten banken om. Dat scheelt een hoop controles en dus risico’s om tegen de lamp te lopen. Bovendien zijn transacties op een openbare blockchain, de onderliggende computertechniek, door henzelf te verifiëren en onomkeerbaar. Ook dat biedt criminelen voordelen.
Vijf werkdagen
Voor opsporingsdiensten zijn cryptovaluta’s een uitdaging. Het kan moeilijk zijn ze te vinden en toegang tot een crypto-account te hebben. Bij een inval of huiszoeking moet de politie extra alert zijn op bijvoorbeeld verstopte speciale usb-sticks en op lange combinaties van op het oog willekeurige woorden, die ergens op genoteerd zijn. Die kunnen nodig zijn om een ‘cryptorekening’ te ontgrendelen.
Het is bovendien lastig dat de waarde van cryptovaluta’s sterk fluctueert. Dat kan ertoe leiden dat de waarde van wat van een verdachte in beslag wordt genomen, op het moment van een veroordeling of vrijspraak totaal anders is. De koersschommelingen zijn terug te zien in de beslagnamecijfers van het Nederlandse OM.
Het OM heeft als beleid dat in beslag genomen cryptovaluta zo snel mogelijk, liefst binnen vijf werkdagen, wordt omgezet in euro’s . Dat doet het OM via cryptobeurs Bitonic. Als de verdachte vervolgens niet veroordeeld wordt, krijgt die de verkoopopbrengst terug. Het aantal schadeclaims en klachten over die procedure is volgens een woordvoerder van het OM tot nu toe „op twee handen te tellen”.
