Documentaire âDahomeyâ over roofkunst is winnaar van filmfestival Berlinale

Posted on February 25, 2024 by admin

Voor het tweede jaar op rij heeft een documentaire de Gouden Beer gewonnen van de Berlinale, het filmfestival van Berlijn. Na Sur l’Adamant, over een psychiatrische kliniek in Parijs, won zaterdag Dahomey van Mate Diop. Zij volgt 26 geroofde kunstobjecten terug naar het Afrikaanse Benin, waarvandaan ze in 1892 door het Franse leger als buit waren meegenomen.

Diop laat het beeld van koning Gheze poëtisch commentaar leveren op zijn omzwervingen en toont een geanimeerd debat over roofkunst en kolonialisme in Benin. De één viert de restitutie, de ander doet die af als aalmoes, een derde wijst op de onontkoombaarheid van westerse denkpatronen. Want waarom worden deze beelden in een museum als ‘kunst’ geëxposeerd? Zo zijn ze indertijd niet gesneden. En waarom discussieert iedereen in het Frans?

Weggebonjourd

Dahomey is mooie, bedachtzame kleine documentaire die tegelijk illustreert hoe diep de kloof nu is tussen Berlijn en de oude rivalen Cannes en Venetië. Een Gouden Beer is zelden nog een ‘must see’, dat heeft de weggebonjourde artistieke directeur Carlo Chatrian niet kunnen veranderen. Hij trad aan toen de Berlinale volgens critici toe was aan een ‘ontslakkingskuur’, maar wist – mede door de coronajaren – nooit echt zijn stempel op het festival te drukken.

Zijn laatste competitie bevatte veel bekende ingrediënten; een cerebraal experiment (Architecton), folklorisme (Shambhala), Italiaanse edelkitsch (Gloria!), Eurodrama met het hart op de juiste plek (Langue Étrangère en In Liebe, Eure Hilde) en een film van vervolgde Iraanse regisseurs, dit jaar Maryam Moghaddam en Behtash Sanaeeha, die in het innemende My Favourite Cake wagen te suggereren dat een oudere weduwe een liefdesleven kan wensen.

De reuring kwam eerder van films die de Berlinale deelde met het Amerikaanse Sundance-festival, dat in januari plaatsheeft; op eigen kracht weet de Berlinale weinig topfilms te lokken. Al zag Chatrian er soms ook één over het hoofd: zo liet hij de latere Oscarkandidaat The Quiet Girl in 2022 niet in zijn hoofdcompetitie debuteren, maar in het jeugdprogramma Generation Kplus.

Zijn opvolger Tricia Tuttle mag nu de status van de Berlinale gaan opvijzelen, al zijn de problemen niet existentieel. De Berlinale is een enorm publieksfestival dat kan bogen op een breed filmaanbod en een spannende gastenlijst. De positie van nummer drie in Europa is niet in gevaar.

Teder meanderende film

Resten de prijzen. Festival-veteraan Hong Sangsoo uit Zuid-Korea kreeg de Grote Juryprijs (zilver) voor een van zijn teder meanderende films, A Traveler’s Needs: Isabelle Huppert geeft als aan lager wal geraakte docent Franse les aan Koreaanse dames.

De Juryprijs (brons) was voor de Fransman Bruno Dumont met L´Empire: bizarre sciencefiction over twee buitenaardse beschavingen – 0 en 1 – die botsen in de duinen bij Calais. L’Empire combineert alledaagse lulligheid – de aliens zijn gevaren in badgasten, vissers en boeren op werkpaarden – met grandioze effecten van vliegende kathedralen en paleizen.

De Zilveren Beer voor beste regie ging naar Nelson Carlos de Los Santos Arias van het onnavolgbare Pepe: de geest van een gedode nijlpaard die naar Colombia werd gehaald voor de dierentuin van cokebaron Pablo Escobar vertelt een nogal incoherent verhaal over zijn nieuwe habitat.

De beste (genderneutrale) acteur was Sebastian Stan als Edward/Guy in A Different Man, een door neurofibromatose verminkte man die na een mirakelkuur opeens een knap smoeltje heeft. Beste bijrol ging naar Emily Watson als enge moeder-overste in Small Things Like These.

Er waren troostprijzen voor Duitse en Oostenrijkse films die meer hadden verdiend. Matthias Glasner won de Zilveren Beer voor beste script met Sterben, een drie uur durende, genadeloos Bergmaniaanse afrekening met een liefdeloze familie.

Het duistere, zonder kunstlicht opgenomen Des Teufels Bad (beste camerawerk) is een grimmig, imponerend portret van een vrome, depressieve vrouw die in de 18de eeuw kindermoord pleegt in de hoop op executie. Een uitweg die honderden katholieke vrouwen indertijd kozen: executie bood, anders dan zelfmoord, nog uitzicht op de hemel.

Lees ook
over Love Lies Bleeding en andere sterrenfilms op de Berlinale

Pro-Palestijns protest op Mediapark, omdat NOS ‘Israëlisch frame’ zou overnemen

admin
November 26, 2024
0

Actiegroep XR Justice Now, een tak van klimaatgroep Extinction Rebellion, protesteert dinsdagochtend bij het NOS-gebouw op het Mediapark in Hilversum. Ongeveer twintig demonstranten, sommigen gehuld in witte pakken met afdrukken van rode handen erop, scanderen „NOS, schande, bloed aan je handen”. Ook hebben ze spandoeken aan het gebouw opgehangen met de leuzen „NOS stop legitimatie van genocide” en „Taal is niet neutraal”. Drie aan elkaar vastgeketende actievoerders met gezichtsbedekking liggen voor de ingang.

De actiegroep vindt dat de publieke omroep geweld en genocide „legitimeert”, omdat het „klakkeloos” de „Israëlische framing” zou overnemen, zo is te lezen in een verklaring op de Instagram-pagina van de groep. XR Justice Now geeft in de verklaring geen voorbeelden van de gehekelde berichtgeving.

NOS ontstemt

De demonstranten roepen de NOS op om „haar plicht” na te komen door op een „onbevooroordeelde en waarheidsgetrouwe” manier verslag te doen van de situatie in het Midden-Oosten. Ze vinden dat de woordkeuze van NOS-journalisten „direct invloed” heeft op de werkelijkheid.

De NOS is niet te spreken over de actie. “Over onze journalistieke keuzes of ons woordgebruik gaan we altijd graag met iedereen in gesprek. Dit is alleen niet de manier”, laat Giselle van Cann, hoofdredacteur van NOS Nieuws weten. „Ik vind het onaanvaardbaar dat deze demonstranten de toegang tot onze redactie vanochtend blokkeren, en dat mijn collega’s zich onveilig voelen,” zegt ze.

Politie aanwezig

De politie is aanwezig, maar grijpt vooralsnog niet in, schrijft de NOS. Volgens een woordvoerder van de publieke omroep heeft het protest geen invloed op de programmering.

De subgroep van Extinction Rebellion zegt ook de aandacht te willen vestigen op de „systematische Israëlische aanvallen” op journalisten die volgens de actiegroep als „oorlogsmisdaden” moeten worden bestempeld. XR Justice Now had het protest live uitgezonden op Instagram en trok zo’n twintig kijkers.

Politie op twee gevallen na tevreden over optreden tijdens pro-Palestijnse studentenprotesten UvA

admin
November 26, 2024
0

De politie heeft tijdens de studentenprotesten op campussen van de Universiteit van Amsterdam (UvA) afgelopen voorjaar in twee gevallen buitenproportioneel geweld gebruikt tegen pro-Palestijnse demonstranten. Dat concludeert de politie op basis van een intern onderzoek. In het algemeen zou het geweld „goed toegepast” en „uitlegbaar” zijn geweest, schrijft de politie.

In navolging van grootschalige studentenprotesten op campussen in de Verenigde Staten, organiseerden Nederlandse pro-Palestijnse actiegroepen afgelopen voorjaar ook demonstraties in Amsterdam. Zowel op de Roeterseilandcampus als bij Oudemanhuispoort, twee locaties van de UvA, kwamen honderden demonstranten samen met de intentie om daar te overnachten. Ze zetten tenten op, brachten eten mee en wierpen barricades op om de politie tegen te houden. Op beide locaties gebruikte de politie geweld om de demonstranten uiteindelijk weg te krijgen.

‚Naar de grond gewerkt’

In één geval zou een politiemedewerker zijn uitgescholden voor „vuile kankerlijer”, waarna de agent de persoon „naar de grond werkte”. Dat had niet mogen gebeuren, stelt de politie. In het andere geval zou een agent van de Mobiele Eenheid (ME) meermaals een demonstrant hebben geslagen met de wapenstok terwijl die geen kant op kon en geen gevaar vormde. Ook dit vond niet „binnen het wettelijk kader” plaats, oordeelde de hulpofficier van justitie.

In totaal hebben 59 mensen klachten ingediend vanwege het politieoptreden bij de UvA-protesten. In meer dan de helft van de gevallen kwamen die van mensen die de demonstraties niet zelf hadden bijgewoond maar filmpjes hadden gezien. Met die klachten doet de politie niets. De overige klachten, van mensen die fysieke of emotionele schade zeggen te hebben opgelopen, leidden uiteindelijk tot vier aangiften, die het OM nog moet wegen.

De Amsterdamse politiechef Peter Holla schrijft in een brief naar de veiligheidsdriehoek dat hij het betreurt als mensen nog steeds last hebben van het politiegeweld. Hij vraagt ook om begrip voor de agenten. „Agenten zijn bekogeld met stenen en zwaar vuurwerk, werden met brandblussers in hun gezicht gespoten en werden zelfs aangevallen met ammonia.” Tien agenten zijn gewond geraakt, van wie één blijvende tinnitus heeft opgelopen.

Tv-recensie | Laat quizmarathondeelnemers af en toe even op hun rug liggen en naar de wolken kijken

admin
November 26, 2024
0

„Laat de mensen maar leven, als ze dat willen, en daarna doodgaan, ieder op zijn beurt”, schreef Wisława Szymborska in 2002. „Zij, de wolken, hebben met heel dat vreemde gedoe niets te maken.” De woorden van de Poolse dichteres stonden aan het eind van Even lucht (EO) in de wolken geschreven, als een wijsheid die de korte documentaire in perspectief moest plaatsen. De afgelopen twintig minuten waren gevuld geweest met beelden van mensen die op hun rug in de achtertuin, op een grasveld of naast een kippenhok lagen. Op verzoek van de documentairemakers namen ze daar de tijd om midden op de dag hun blik omhoog te keren. Met hun ogen op de wolken vertelden ze waar hun gedachten nu naartoe gingen.

Bij de jonge deelnemers richtten die gedachten zich vooral op de toekomst en alle angsten en verlangens die daarbij kwamen kijken, terwijl de oudere deelnemers veelal terugblikten op het verleden: soms tevreden, soms met spijt. De thema’s die de wolkenkijkers bezighielden varieerden van behapbaar en concreet tot beangstigend groot. Latrelaties en terminale ziektes, vliegvakanties en klimaatverandering. Ik kwam er niet over uit of ik dat troostrijk of juist beangstigend vond: het idee dat je die dromen en zorgen met zo veel mensen deelt. En dat het de wolken die aan je voorbijtrekken uiteindelijk worst zal wezen hoe veel van je dromen en nachtmerries werkelijkheid worden.

Omdat maandag me wat vroeg leek voor een existentiële crisis ruilde ik de wolken in voor SBS6 (in jargon noemen we dit ook wel een ‘vibe shift’). Daar is sinds vorige week iedere avond Lotto De Quizmarathon (Talpa) te zien – of, in de woorden van presentator Rob Kamphues: „Het grootste quizevenement uit de Nederlandse tv-geschiedenis”, bestaande uit „zo’n 32 uur lang alleen maar quizen, quizen en nog eens quizen, met een selectie van de meest fanatieke quizfanaten .” Die quizfanaten nemen de uitdaging ontroerend serieus en worden behandeld als ware artiesten. Niet alleen kunnen ze backstage gebruikmaken van „speciale faciliteiten”, waaronder een ijsbad, een hometrainer en een doos Trivial Pursuit; ze mochten van tevoren ook een rider (wensenlijst) inleveren met „etenswaar die goed is om supergefocust de 32 uur durende marathon door te komen.” Zo kan het dat ze tussen de quizrondes door met een verhit hoofd de coulissen inlopen terwijl ze dingen zeggen als: „Het is nu tijd voor de hummus.”

Spijtig is het wel dat de marathon is opgeknipt en uitgesmeerd over meerdere weken. Dat geeft je als kijker de gelegenheid om je avond na avond iets slechter te voelen over je groeiende ongeduld. Want geef toe: je kijkt niet voor de triviafeitjes. Je kijkt omdat je wil zien hoe lang het duurt voor de hummus uitwerkt en de eerste uitgeputte quizfanaat van de hometrainer dondert.

Slaaptekort

Misschien dat de bedenkers van het format voorvoelden dat veel kijkers om die reden pas bij de laatste afleveringen aanhaken, als het slaaptekort van de kandidaten het best zichtbaar wordt. Dat dat de reden is voor het extra drama-element dat ze hebben toegevoegd: de kandidaten delen zich steeds op in twee teams, en aan het eind van elke ronde stemt het verliezende team een van de eigen leden weg. Het weggestemde lid mag dan weer zelf een ander teamlid aanwijzen om het tegen op te nemen in een duel. Wie verliest, vertrekt.

Al dat gehannes met messen in ruggen leidde in aflevering één al tot betraande oogjes bij de weggestemde deelnemer. Zo’n deelnemer zou je eigenlijk ook even buiten op zijn rug moeten leggen, vind ik. Voor een beetje perspectief. „Laat de mensen maar quizzen, als ze dat willen”, zou je tegen hem moeten zeggen; „en daarna weggestemd worden, ieder op zijn beurt. Zij, de wolken, hebben met dat hele vreemde gedoe niets te maken.”