Met liefst vier Golden Globes, de juryprijs in Cannes, vijf European Film Awards en elf BAFTA- nominaties op zak lijkt Netflix’ Emilia Pérez dé film van het jaar te worden. Vorige week sleepte het werk van Jacques Audiard ook nog eens dertien Oscarnominaties binnen, onder meer voor beste film, regie en actrice. Slechts één nominatie minder dan de veertien van Oscargiganten als Titanic, La La Land en All about Eve. Maar in Mexico, het land waar Emilia Pérez zich afspeelt, stuit de film vooral op scherpe kritiek.
De ‘gangstermusical’ van de Franse regisseur Audiard vertelt het verhaal van een fictieve Mexicaanse kartelbaas die het misdaadleven achter zich laat door vrouw te worden om dan als activiste op zoek te gaan naar de duizenden verdwenen mensen in Mexico. De hoofdrol is voor actrice Karla Sofía Gascón, de eerste openlijke trans acteur genomineerd voor de Oscar voor beste actrice. En dit een week nadat president Donald Trump bekendmaakte dat de Amerikaanse overheid voortaan nog maar twee genders erkent: man en vrouw. Het grote aantal Oscarnominaties voor deze niet-Engelstalige film lijkt ook een reactie op dat soort beleidsvoornemens.
Lees ook
Jacques Audiard over Emilia Pérez: ‘Mijn film is in de kern buitenissig’
Lege bioscopen
Toch bleven de bioscopen in buurland Mexico leeg: de film trok vorige week op zijn premièredag slechts 20.000 bezoekers. Sociale media-gebruikers postten beelden van lege zalen. Een van de grote bioscoopketens in Mexico, Cinépolis, werd in de eerste dagen dat de film werd vertoond, overspoeld door vragen van bezoekers over de ‘Cinépolis Garantie’, waarbij klanten in de eerste dertig minuten van een filmvertoning hun geld terugkrijgen als ze niet tevreden zijn over de film.
Waar komt die onvrede vandaan? Mexicaanse critici zijn vooral boos over de representatie van hun land. Op het Golden Globes-succes van Emilia Pérez volgde al een stortvloed aan Mexicaanse kritiek op sociale media. In een bericht dat 2,7 miljoen keer is bekeken, noemt de Mexicaanse scenarioschrijver Héctor Guillén de film een racistische en eurocentrische bespotting. „Bijna 500.000 [drugs-] doden en Frankrijk besluit een musical te maken. Mexico haat Emilia Pérez”, schreef hij. Tegen de BBC zegt Guillén dat hij Audiard een „geweldige filmmaker” vindt, maar dat zijn film veel Mexicanen pijnigt. „We zijn nog steeds ondergedompeld in geweld in sommige gebieden.” Audiard zou met die tragedie „spelen”.
Geen Mexicanen
Daarnaast zijn er nauwelijks Mexicanen bij de film betrokken en werd de film in studio’s nabij Parijs opgenomen. Slechts één Mexicaanse actrice, Adriana Paz, heeft een (kleine) rol. Hoofdrolspeelster Karla Sofía Gascón is Spaans, Zoe Saldaña heeft Dominicaanse ouders en Selena Gomez is Amerikaans.
Met name Gomez’ optreden leidde tot gefronste wenkbrauwen onder kijkers. Spaans is niet haar moedertaal. Hoewel ze van Mexicaanse afkomst is, moest ze de taal voor de film leren. „Elke keer als ze haar mond opent zeiden we: wat is dit?” Haar gemankeerde Spaans is niet goed te praten, aldus acteur Eugenio Derbez. Ook de Mexicaanse accenten en het algehele taalgebruik zouden uitermate zwak zijn. „Emilia Pérez schrijft geschiedenis als de eerste winnaar van de beste niet-Engelstalige film geschreven met Google Translate”, schreef een gebruiker op X.
Het roept bij veel Mexicanen de vraag op waarom zo weinig Mexicanen werden geraadpleegd en gecast. Guillén noemt Carla Hool, de in Mexico geboren castingdirecteur, die zegt dat ze in Latijns-Amerika en Mexico zocht naar acteurs, maar uiteindelijk de besten had uitgekozen. „Erg pijnlijk.”
Audiard kan wel op bijval rekenen van Mexico’s bekende regisseur, Guillermo Del Toro. Hij prees het gebruik van licht in de film en raadde iedereen aan Emilia Pérez in de bioscoop te zien. „Niemand zegt ‘cinema’ zoals de Fransen, het is heel mooi.” Del Toro’s bijval kwam hem op kritiek te staan. „Vandaag ben ik mijn held verloren”, aldus een fan over Del Toro. „Ik denk dat hij het vanwege een contract moest zeggen”, klaagde een andere bewonderaar.
Ironische responsmusical
Een groep Mexicanen reageerde deze week op Emilia Pérez door een korte film te maken met de titel Johanne Sacrebleu, een Franse film zonder Franse cast of crew. Het idee om een ironische responsmusical vol Franse stereotypen te maken, begon als een online grap, maar werd uiteindelijk door de Mexicaanse trans vrouw Camila Aurora via crowdfunding gemaakt. De parodie vol baretten, stokbroden, slechte Franse accenten, mimespelers en dunne snorretjes, is al meer dan 750.000 keer bekeken.
En hoe reageerde de Franse regisseur Jacques Audiard op alle ophef in Mexico over Emilia Pérez? Volgens hem waren de straten van Mexico „te alledaags, te echt”, voor wat hij van plan was met zijn film. Daarom werd de productie naar Parijs gebracht. „En ook, misschien een beetje pretentieus van me, maar moest Shakespeare helemaal naar Verona gaan om een verhaal over die plek te schrijven?”
Lees ook
Wil Hollywood een politiek statement tegen Trump maken met deze Oscarnominaties?