De vader nam zijn volwassen zoons mee naar het huis van zijn ex. Toen werd het vechten

De zaak

Een familieaangelegenheid in de rechtbank van Lelystad. Een vader van 58 en zijn twee zoons van 22 en 24 staan terecht voor verschillende geweldplegingen in 2023. Het eerste incident gebeurde op een motorcrossevenement. Daar zou Tom ten H. (24) een oudere man hebben toegetakeld. De rechter leest voor uit de verklaring van het slachtoffer. „Tom pakte mij vast en bewoog zijn vuist met kracht in mijn richting. Mijn bril vloog van hoofd. Ik kreeg hevige bonkende pijn. Ik viel achterover met hoofd tegen nooduitgang. Tom raakte me nog met zijn been.”

Tom, die op het evenement aan het werk was als monteur, wil nuanceren wat er is gebeurd. „Het was meer een duw-klap-idee.”

Volgens de rechter bagatelliseert Tom wat hij heeft gedaan– een getuige beschreef het als „een bewuste aanslag”.

De geweldplegingen van de gezinsleden hebben veel levens beïnvloed. Het slachtoffer dat op het motorcrossevenement werd gemaakt, laat zijn advocaat een verklaring voorlezen. „Ik wil stem geven aan de pijn en het leed dat me is aangedaan. Simpele dingen die vanzelfsprekend waren, zijn nu een bron van angst en onzekerheid. In ons dorp voel ik me niet safe.”

Het tweede geweldsincident draait om de drie gezinsleden. Ook hierin is de lezing van de rechter anders dan die van de verdachten.

Volgens vader Henty begon het zo: die dag was hij met zijn ex-partner meegeweest naar het ziekenhuis. Zij moest een chemokuur ondergaan. In de auto terug hadden ze een „woordenwisseling” – Henty gaat niet in op de details. Hij zet zijn ex aan het einde van de dag bij haar huis af en gaat later op de avond nog poolshoogte nemen. Henty beschrijft hoe hij dan achter het raam zijn zoontje van elf dat hij met zijn ex heeft, ziet wegduiken. De deur blijft dicht. „Toen heb ik door de brievenbus geroepen: ‘Doe even open, ik ben het’. Net toen ik weg wilde gaan kwam er een groepje jongens aan, ook de oudste zoon van mijn ex. Die begonnen te schreeuwen en te schelden. Ik zei: ‘Ik kom niet om te vechten maar om te kijken hoe het met je moeder gaat.’” Henty vertrekt, maar gaat opnieuw naar het huis, uit „bezorgdheid” om zijn zoon van elf. Hij neemt zijn volwassen zoons mee.

Waarom, wil de rechter weten.

Henty: „Weet ik niet eigenlijk.”

Rechter: „Dacht u: misschien wordt het wel vechten?”

Henty schudt van nee.

Het loopt uit op een confrontatie in de nieuwbouwwijk. Henty, Tom en Hendrik ten H. gaan achter de jongens aan. Het jongste slachtoffer is vijftien. Iemand loopt een schedelbreuk op, een andere een gekneusde kaak en een gekneusde rug.

Een moeder vertelt over de gevolgen voor haar zoon, die werd toegetakeld, en nu een groot deel van de dag in bed ligt en bang is.

De gezinsleden stellen zich enigszins schuldbewust op

De drie verdachte gezinsleden hebben met elkaar gemeen dat ze zich enigszins schuldbewust opstellen. Ze reageren beleefd op vragen. Ze vinden het in de woorden van Tom „helemaal niet leuk” en „echt heel erg” wat er is gebeurd. Anderzijds menen ze dat de rechter het voor een deel bij het verkeerde eind heeft: zo erg als de getuigen het schetsen, was het niet.

Als Hendrik wordt ondervraagd over een derde geweldsincident – hij mishandelde de nieuwe vriend van zijn ex op een feestje, zegt hij dat er „zeker niet” zo hard aan toe is gegaan als een getuige omschreef. In het publiek zorgt die houding voor ergernis en tranen. Het verhaal van Henty over de aanleiding van de grote vechtpartij in de nieuwbouwwijk roept veel vragen op die niet worden beantwoord. „Waarom dook zijn zoontje nou weg toen hij aankwam”, zegt iemand.

Het oordeel

In de rechtbank draait het niet om wie begon. Wel over wie de wet heeft overtreden. Vader Henty, die al eens is veroordeeld voor een geweldsmisdrijf, heeft zich volgens de rechter schuldig gemaakt aan openlijke geweldpleging. „Van hem had als oudste volwassen man verstand en zelfbeheersing verwacht mogen worden, maar hij heeft juist zijn zoons bij het door hem aangegane conflict betrokken en heeft zich afgereageerd op nog erg jonge slachtoffers.” Hij krijgt een gevangenisstraf van 150 dagen, met aftrek van voorarrest. Hiervan worden 101 dagen voorwaardelijk opgelegd, die pas hoeven te worden uitgezeten als hij opnieuw een strafbaar feit pleegt. Hij krijgt ook een taakstraf van 80 uur.

Hendrik heeft zich volgens de rechtbank schuldig gemaakt aan openlijke geweldpleging en aan een mishandeling. Bij de twee feiten gaat het om zinloos geweld, zegt de rechter. Hendrik heeft geen geschiedenis van geweldsmisdrijven. Hij krijgt een taakstraf van 200 uur.

Tom wordt het zwaarst gestraft, vanwege de ernst van het geweld dat hij pleegde. Hij heeft zich naast openlijke geweldpleging en mishandeling ook schuldig gemaakt aan poging tot doodslag. Hij krijgt 18 maanden waarvan zes maanden voorwaardelijk. Dat is veel minder dan de eis van 4,5 jaar. „De verdachte is vanaf mei 2023 hard met zichzelf aan de slag is gegaan”, constateert de rechter. „Verdachte is sinds die tijd ook niet meer de fout ingegaan.”