De Tories kiezen een nieuwe leider: gaan ze voor een rechtse uitdager, of wordt de partij gematigder?

Posted on September 3, 2024 by admin

Gaan ze voor een uitdager die de partij verder naar rechts trekt? Of juist voor een gematigde kandidaat?

Na het grootste verlies ooit voor de Conservatieve Partij bij de Lagerhuisverkiezingen begin juli maakte partijleider Rishi Sunak zijn aftreden bekend. Dus nu moeten de Tories een partijleider kiezen die de komende jaren oppositie voor hen gaat voeren. Woensdag is de eerste afvalronde: de fractieleden in het Lagerhuis houden een eerste stemronde waarbij ze het aantal kandidaten terugbrengen van zes naar vijf.

De leiderschapsstrijd is een lang, uitgesmeerd proces waarbij de komende weken elke keer kandidaten afvallen tot er twee over zijn. Eind oktober krijgen de partijleden de mogelijkheid om tussen die laatste twee te kiezen en dan wordt begin november de nieuwe leider bekend. De Conservatieven hebben geen haast: de analyse wat er mis ging moet wroden gemaakt, het grote verlies moet verwerkt.

Die lange interne campagne is voor de nieuwe regering van Labour wel een politiek cadeautje. Het betekent dat de grootste oppositiepartij de komende maanden vooral met zichzelf bezig is, in plaats van gericht weerwoord te bieden aan de Labour-plannen. Vier, vijf of zes mogelijke leiders die allemaal in hun eigen woorden kritiek leveren, is ook voor de Britse media onhandiger dan één rake opmerking van een echte partijleider.

Het lastige voor de zes kandidaten is om overeenstemming te vinden over de oorzaken van hun verlies. En daarmee een antwoord op de vraag welke kant het op moet met de Conservatieve Partij. De Tories verloren in juli electorale steun aan alle kanten van het politieke spectrum: een flink deel van hun achterban vond hen te rechts en koos voor Labour of de Liberaal-Democraten. Een ander deel vond hen juist te gematigd en ging voor Reform UK van Nigel Farage.

Vooralsnog gaat het inhoudelijke debat tussen de zes vooral over immigratie en proberen ze vooral de rechtsere kiezers aan zich te binden, met voorstellen voor maximum aantallen immigranten per jaar en het opzeggen van het Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens. Het lastige is dat de kandidaten twee verschillende groepen moeten zien te overtuigen: eerst de fractie, daarna de partijleden. En de fractie – die van 365 leden na de verkiezingen in 2019 is gekrompen naar 121 leden – is gematigder dan het ledenbestand.

Kemi Badenoch is op het moment licht favoriet en de algemene verwachting is dat Mel Stride na woensdag als eerste eruit ligt. Maar verder hangt veel af van hoe tactisch de kandidaten te werk gaan en wie ze in hun fractie achter zich weten te krijgen.

Kemi Badenoch (44) „Het Verenigd Koninkrijk is het beste land om zwart te zijn”

Kemi Badenoch is één van de kandidaten van de rechterflank van de Conservatieve Partij en min of meer favoriet voor het leiderschap. Maandag zei ze tijdens haar presentatie dat de afgelopen Conservatieve regeringen „rechts praatten, maar links bestuurden”. Al was ze daar zelf sinds 2019 volop onderdeel van, eerst als minister voor Vrouwen en Gelijkheid en later als minister van Handel. Ze heeft nog weinig gezegd over eventueel nieuw beleid onder haar leiderschap, behalve dat ze een duidelijke breuk wil met de vroegere regeringen.

Badenoch werd in Wimbledon geboren, in de Britse hoofdstad Londen, maar bracht haar jeugd door in Nigeria en de Verenigde Staten. Op haar zestiende kwam ze terug naar het VK. Ze werkte bij McDonald’s, later studeerde ze computerprogrammering en rechten. Vorig jaar zei ze dat het VK „het beste land is om zwart te zijn”, maar naar aanleiding van de racistische rellen afgelopen zomer zei ze dat „je niet kunt doen alsof er geen spanningen” in de samenleving bestaan.

Robert Jenrick (42) „Onze partij moet veranderen. Als we dat niet doen, hebben we geen toekomst”

In december vorig jaar stapte Robert Jenrick op als minister van Immigratie uit onvrede met de uitvoering van de Rwanda-deal voor het uitzetten van asielzoekers. In de juridische strijd rond die uitzettingen was de vraag of het VK internationale mensenrechten zou moeten respecteren. Jenrick wilde liever dat het VK dat niet zou doen en was ervoor dat het VK uit het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) zou stappen. Britse media zagen zijn vertrek toen al als teken dat Jenrick ambities voor het leiderschap had en dat hij de Conservatieve Partij naar rechts zou trekken als partijleider.

Robert Jenrick groeide op in Wolverhampton, studeerde geschiedenis in Cambridge. Sinds 2014 zit hij in het Lagerhuis; hij kwam geregeld in opspraak. Tijdens de coronacrisis, toen hij staatssecretaris voor Huisvesting was, bezocht hij tegen de lockdownregels in zijn ouders. Binnen zijn partij stond Jenrick bekend als gematigd, maar de afgelopen maanden is hij verrechtst. Als immigratieminister gaf hij bijvoorbeeld opdracht om op kinderafdelingen in sommige asielzoekerscentra de vrolijke muurschilderingen weg te laten sauzen.

Tom Tugendhat (51) „De enige manier om vertrouwen terug te winnen, is onze Conservatieve principes trouw te blijven en onze beloftes na te komen”

Tom Tugendhat is één van de gematigder kandidaten; hij zou de voorkeur hebben van de One Nation Tories, de sociaal-liberale leden van de fractie. Al heeft Tugendhat bij het bekendmaken van zijn kandidatuur gezegd dat het verlaten van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens, wat gezien wordt als een vrij rechts plan, voor hem een optie is. Hij zou ook een maximum aantal migranten van netto 100.000 per jaar willen toestaan, om „de druk op huisvesting, infrastructuur en diensten te verlichten”.

Tugendhat studeerde theologie in Bristol en islamitische studies in Cambridge, waarbij hij ook Arabisch leerde. Hij ging in dienst en werkte jarenlang mee aan militaire missies in Irak en Afghanistan. In het kabinet van Rishi Sunak was hij staatssecretaris van Veiligheid. Ongemakkelijk voor Tugendhat is dat hij zich in 2022 ook al kandideerde voor het leiderschap. Zodra hij uit de race lag, sprak hij zijn steun uit voor Liz Truss als leider. Die maakte er een chaos van en was binnen anderhalve maand vertrokken als premier.

James Cleverly (55)„Slechte officieren geven hun soldaten de schuld, slechte ministers hun ambtenaren”

De Conservatieven moeten „een paar dingen heel goed doen in plaats van alles slecht”, zei James Cleverly bij zijn presentatie maandag. Cleverly was in vorige regeringen onder meer minister van Onderwijs, Binnenlandse en Buitenlandse Zaken, steeds voor korte periodes. Als partijleider zou Cleverly het uitzetten van asielzoekers naar Rwanda, het plan waar onder de vorige regering niets van kwam, opnieuw willen uitvoeren. Toch is hij niet zo rechts als sommige andere kandidaten; hij presenteert zichzelf als gematigde, centrumrechtse kandidaat die de partij weer kan verenigen.

Cleverly groeide op in Lewisham, in het zuidoosten van Londen. Hij is enig kind omdat zijn ouders geen privéonderwijs voor meerdere kinderen konden betalen, vertelde hij in een interview in 2015. „Dus als Labour-leden in het Lagerhuis over hun moeilijke jeugd beginnen waar de Tories niets van af zouden weten, denk ik bij mezelf, fuck off, je hebt geen idee waar je het over hebt.”

Priti Patel (52) „Conservatisme heeft niet gefaald. Het zijn de politici die tekort gekomen zijn”

Priti Patel is misschien wel de ideologisch meest rechtse en meest populistische van de zes kandidaten. In april 2022 presenteerde zij de afspraken met Rwanda over het uitzetten van asielzoekers, als minister van Binnenlandse Zaken onder toenmalig premier Boris Johnson. Maar nadat Johnson die zomer was opgestapt, verdween ook Patel uit het kabinet. Ze probeert nu een verzoenende toon en benadrukt het belang van eenheid binnen de partij, „om weer wedstrijdfit te worden”.

Patel is in Londen geboren en haar ouders zijn van Oegandees-Indiase afkomst. Ze studeerde economie in Newcastle. Sinds 2010 zit ze in het Lagerhuis. Ze bezorgde haar partij door de jaren heen geregeld ongemakkelijke momenten. In 2017 trad ze af als minister van Internationale Ontwikkeling omdat ze in haar vakantie allerlei Israëlische ambtenaren en politici had ontmoet, tegen de ministeriële regels in. En in 2022 bevond een onafhankelijk adviseur over de ministeriële gedragscode meldingen over pestgedrag van Patel op haar ministerie gegrond – al trad die adviseur af nadat Boris Johnson zijn conclusies van de hand had gewezen en bleef Patel zitten.

Mel Stride (62) „Mensen kiezen niet voor een partij waar iedereen elkaar steeds naar de keel vliegt”

In juli waren mediaoptredens van Mel Stride een terugkerende grap onder journalisten die verslag deden va de verkiezingscampagne. In het Verenigd Koninkrijk geeft vaak één iemand van de grote politieke partijen tijdens het ochtendnieuws interviews aan meerdere radio- en televisiezenders. En tijdens de campagne was dat wel erg vaak Mel Stride, destijds minister van Werkgelegenheid en Pensioenen. Als één van de weinige ministers verdedigde hij de regering nog, terwijl zijn collega’s allang mentaal waren afgehaakt.

Volgens de Britse media maakt Stride weinig kans op het partijleiderschap, misschien juist doordat hij de afgelopen jaren weinig uitgesproken was en vooral loyaal aan anderen. Zelfs in zijn campagne is hij voorzichtig: „Het is heel belangrijk dat we tijdens deze verkiezing geen al te heftige posities innemen, want wie deze strijd ook wint, diegene moet terug naar de fractie.” Al heeft Stride wel de juiste studie gedaan voor de baan: veel Conservatieve partijleiders en oud-premiers studeerden filosofie, politiek en economie aan de Universiteit van Oxford, net als hij.

Trumps ‘massadeportaties’ leiden tot lege schappen of nieuwe inflatie, voorziet tuinbouwstadje Plant City

admin
November 13, 2024
0

Tientallen rijen dik staan de aardbeiplantjes strak in het gelid. Lichtgroen, half-roze of al sappig rood bungelen hun vruchtjes in trosjes op het zwarte landbouwplastic. Een klein legertje plukkers, gehuld in uv-shirts en met hoeden of petjes op, beweegt zich gestaag door het veld om de rijpe exemplaren te oogsten, voordat ze in de novemberzon van Florida wegbranden. Bij de watertap in de laadklep van een pick-up kletsen de landarbeiders opgewekt in rap Mexicaans-Spaans.

Dat de oogst deze herfst van start kon gaan – en Amerikanen met Kerstmis aardbeien met slagroom kunnen eten – is geen vanzelfsprekendheid. In februari 2023 werd SB1718 van kracht in Florida, een van de strengste immigratiewetten van het land. Werkgevers krijgen hogere straffen als ze migranten zonder papieren inhuren en die migranten zelf mogen geen rijbewijs meer bezitten – in de VS veruit de meest gebruikte ID-kaart.

Plant City, een tuinbouwstadje in het hart van de zuidoostelijke staat, liep daarop plotsklaps halfleeg. Migranten zonder papieren trokken naar minder strenge buurstaten. Zeker zij die hier pas kort waren, zonder kinderen of anderszins nog niet zo geworteld, vluchtten naar Georgia of South Carolina om daar te werken. Boeren zagen een deel van hun oogst verpieteren op het land.

Het was een voorafschaduwing van de arbeidstekorten die kunnen ontstaan als de vers gekozen president Donald Trump zijn eindeloos herhaalde campagnebelofte inlost om illegale migranten „met miljoenen” uit te zetten. De VS tellen er naar schatting elf tot twaalf miljoen, naast nog honderdduizenden immigranten met een tijdelijke verblijfsstatus. Velen doen het zware of gevaarlijke werk dat Amerikanen zelf niet willen doen: borden wassen, gras maaien, daken dekken en de oogst binnenhalen.

**Aardbeienplukkers** op de boerderij van Fidel Sánchez.

Gastarbeiders ingevlogen

Fidel Sánchez teelt in Plant City onder meer aardbeien, pompoenen en bosui. In het voorjaar van 2023 verloor de Mexicaan, die zelf 27 jaar geleden naar de VS kwam, tientallen vaste krachten. „De wet pakt erg slecht voor mij uit, erg lelijk. Ik kan minder makkelijk mensen krijgen”, vertelt hij uitkijkend over lange rijen stekjes aardbeiplantjes.

Als gevolg van de door Republikeinen doorgevoerde wet kan Sánchez nog maximaal 24 lokale mensen inhuren. Een ondernemer die 25 of meer lokale mensen in dienst heeft, wordt namelijk gegarandeerd onderworpen aan inspecties van Florida’s ministerie van Arbeid. Sánchez: „Dan komen ze kijken of iedereen wel legaal of niet is. En als dat niet zo is, kunnen ze mij een boete geven of in de gevangenis gooien. Dus ik ga dat niet doen. Ik kan niet zien of iemands papieren echt kloppen.”

**Aardbeienteler Fidel Sánchez** is niet blij met de nieuwe wetten.

Zoals meer boeren in de streek haalt hij nu plukkers op werkvisa uit Mexico, waarmee ze tien maanden mogen werken in de VS. Dit pakt voor Sánchez veel duurder uit. „Ik moet hun gratis onderkomen bieden en vervoer naar de velden verzorgen. En het is heel veel bureaucratie.” En dan betaalt hij over hun minimumloon van 12 dollar ook nog 50 procent bemiddelingskosten aan het bedrijf dat de plukkers rekruteert.

Die extra loonkosten ziet hij op de groothandelsmarkt niet terug in een betere prijs. „De aardbeien zijn in de supermarkt wel duurder geworden, maar daarvan profiteren vooral de handelaren hogerop in de keten. Ik draai nog maar net quitte.”

Nieuwe inflatie dreigt

Een leverancier als Sánchez neemt nu nog zijn verlies. Maar als Trump daadwerkelijk ‘massadeportaties’ gaat uitvoeren, gaan consumenten dat onvermijdelijk terugzien op hun kassabon. Als ze niet wil dat er lege winkelschappen ontstaan, zal de regering-Trump II óf meer gastarbeiders moeten toelaten óf meer voedsel moeten importeren.

Beide opties zouden de prijzen opjagen. Dit terwijl Trump de verkiezingen voor een belangrijk deel won dankzij de brede onvrede over de prijsstijgingen onder de huidige regering-Biden na het aflopen van de pandemie, vanaf 2022. Die door de Republikeinen als Bidenflation gemunte inflatie is dit jaar net tot bedaren gekomen.

De aardbeien zijn in de supermarkt wel duurder geworden, maar daarvan profiteren vooral de handelaren hogerop in de keten.

Fidel Sánchez
Aardbeienteler

Voor Juan Rigoberto Díaz is het werkvisum een uitkomst, zegt de Mexicaan tijdens zijn drinkpauze in een aardbeienveld in Plant City. Dit is de zesde keer dat hij op deze wijze vanuit de arme zuidelijke deelstaat Chiapas naar de VS komt. „Het betaalt veel beter. Hoe meer je plukt, hoe meer je krijgt. Hard werken loont in Amerika tenminste.”

Hij heeft thuis een beter leven kunnen opbouwen voor zijn familie. Een groter huis, een goede auto. „Mijn oudste kan zelfs naar een privéschool.” Het werkvisum kan Mexicanen in hun eigen land houden „We hoeven nu niet meer de gevaarlijke reis naar ‘El Norte’ te ondernemen, maar kunnen gewoon heen en weer. Mijn gezin kan in Mexico blijven.”

Als er bijvoorbeeld een sterfgeval in de familie is, vliegt hij even terug. „En het seizoen loopt altijd begin mei af, zodat iedereen op tijd terug is voor Moederdag.” In Mexico is dat een feestdag die geen zoon of echtgenoot met goed fatsoen kan missen.

Aardbeienplukker **Juan Rigoberto Díaz** heeft een werkvisum.

Eerste benoemingen

Irma Santiago is er na Trumps zege minder gerust op dat ze in de VS kan blijven. Zij kwam begin deze eeuw zonder papieren uit Mexico de grens over en plukte al die jaren aardbeien met haar man. Maar sinds de invoering van Florida’s nieuwe migratiewet is zij hiermee gestopt. Ze hebben vier kinderen en mocht haar man tegen de lamp lopen, dan wil zij er voor hen zijn. „Hij rijdt nog wel auto. Hij moet wel: zijn baas komt hem niet halen.”

Als nieuwe inkomstenbron heeft ze bij een tankstation een houten bord in de berm gezet waarop in rode verf ‘fresh produce’ staat gekalkt. Onder een zeil heeft ze zes formicatafels uitgeklapt waarop fruit en groente zijn uitgestald. Het handeltje loopt niet erg goed. „Er zijn veel minder mensen. Er zijn er zoveel weggetrokken.” Zelf naar een andere staat gaan, vindt Santiago lastig: de kinderen gaan hier naar school. „Maar misschien wordt het toch Michigan.”

Migratierechtadvocaat Ananis Makar uit Plant City heeft veel cliënten zien wegtrekken. „Allemaal naar staten waar ze nog wel een rijbewijs kunnen krijgen.” Zij denkt dat Trump wel degelijk werk gaat maken van de uitzettingen. „Het moet vooral blijken op welke schaal.” Trump wil sowieso de tijdelijke vluchtelingenstatus van Haïtianen en Venezolanen niet verlengen. „Dat zal veel angst in die gemeenschappen zaaien.”

Plukkers brengen de oogst naar een vrachtwagen.

Rotte en onrijpe aardbeien op een plantage in Plant City, in Florida.

Foto’s: Eva Marie Uzcategui

Progressieve steden bieden zich al jaren aan als ‘sanctuary cities’, waar migranten zonder papieren geen arrestatie hoeven te vrezen. Maar deze vluchtsteden vingen de afgelopen jaren al veel immigranten op, onder meer nadat die door zuidelijke Republikeinse gouverneurs op de bus werden gezet. Makar: „Er is daar nooit genoeg plek voor iedereen.”

De legale route via de werkvisa biedt de telers van Plant City nu uitkomst, maar dan moet Trump haar wel laten bestaan. Zijn eerste benoemingen lijken er op te wijzen dat het de inkomende president ernst is met het terugdringen van álle migratie. Tom Homan, een bekende anti-immigratievorser, wordt grenstsaar. Stephen Miller – al jaren Trumps tekstschrijver, bedenker van de ‘travel ban’ voor mensen uit moslimlanden in Trump I en een uitgesproken nativist – wordt adjunct-stafchef. Gouverneur Kristi Noem van South Dakota, een trouwe Trump-lakei zonder enige landelijke ervaring, gaat het ministerie van Binnenlandse Veiligheid leiden.

Naturalisatieronde

Washington wist het onder president Reagan voor het laatst eens te worden over massale naturalisatie van ongedocumenteerden. Sindsdien wordt door beide partijen wel gepraat over de opening van een ‘pad naar burgerschap’, maar het komt er nooit van. Nu zoveel latinokiezers dit jaar op Trump stemden, zou het voor de Republikeinen kunnen lonen er alsnog werk van te maken. Ze kunnen in één klap miljoenen potentiële kiezers naturaliseren. Advocaat Makar is sceptisch: „Trump heeft vorige week laten zien ook zonder hen te kunnen winnen.”

Ze ziet wel andere potentiële voordelen van zijn terugkeer. „Biden heeft de afgelopen jaren niets gedaan. Pas op het allerlaatste moment kwam hij met die asielstop”, zegt zij. Sinds juni werd het daardoor aan de zuidgrens weer rustiger, maar in de anderhalf jaar chaos daarvoor raakte het asielsysteem verder verstopt. „Ik heb cliënten die al zes jaar op een afspraak wachten. Misschien weet Trump onze overbelaste rechters enigszins te ontlasten door de aantallen te laten dalen.”

Aardbeienteler Fidel Sánchez is teleurgesteld in Amerikanen, zegt hij. „Het lijkt alsof ze denken dat deze mensen er niet zijn als ze er niet naar kijken. Maar deze mensen betalen wel gewoon belastingen en oogsten ons eten. Nu moeten ze zich verstoppen en in de schaduw blijven. Alsof die aardbeien uit zichzelf in de supermarkt belanden.”

De aardbeienoogst op de boerderij van Sánchez.

Een rij aardbeienplantjes in Plant City in Florida.

Een vrouw bekijkt de aardbeienoogst.

Foto’s: Eva Marie Uzcategui

Europa wil zelf weer sterk worden in de ruimte, helemaal met Trump en Musk aan de macht

admin
November 12, 2024
0

„We hebben nog drie jaar, om onze zaken op orde te krijgen”, zegt Peter van Uhm, voormalig commandant der strijdkrachten dreigend op de Dutch Satcom Summit, een bijeenkomst in Amsterdam van iedereen die er toe doet in de Nederlandse satellietenwereld. Inclusief flink wat militairen, want de rol van ruimtevaart en satellietcommunicatie in oorlogvoering groeit alleen maar. „En Europa heeft de boot gemist”, zegt Van Uhm.

Het is kort na de verkiezingsoverwinning van Donald Trump, en alle sprekers hameren op het besef dat Europa politiek maar ook militair snel op eigen benen moet staan, vooral ook op ruimtevaartgebied. „Mijn ogen werden geopend toen SpaceX in 2022 de Starlink-verbinding van de Oekraïners afsloot en ze hun aanval met drone-schepen moesten afblazen”, zegt Kees Buijsrogge, directeur van TNO Space, een van de organiserende partijen. „Willen we echt dat onze militaire veiligheid in handen is van Elon Musk?”

SpaceX, een van de bedrijven van Musk, is eigenaar van de enige operationele satellietconstellatie Starlink van ruim zevenduizend satellieten. Starlink biedt wereldwijd breedbandinternet. Omdat de satellieten op enkele honderden kilometers hoogte vliegen, is de latency, de tijd die signalen onderweg zijn, veel lager dan bij de meer traditionele geostationaire communicatiesatellieten op een hoogte van 35.786 kilometer.

Militaire rol

Oekraïne gebruikt Starlink intensief, en ruimtevaart speelt een steeds grotere militaire rol. Satellieten worden niet meer alleen gebruikt om van bovenaf beelden van het slagveld te schieten, maar ook voor veilige communicatie met het slagveld, om drones aan te sturen, en raketlanceringen, explosies en branden te detecteren.

Voorloper Starlink is lang niet meer de enige satellietconstellatie. Het Amerikaanse Amazon werkt aan Project Kuiper, dat 3.236 satellieten moet gaan tellen; de Amerikaanse Space Force, de ruimtevaarttak van de strijdkrachten, heeft al tientallen satellieten gelanceerd van een netwerk van zo’n duizend satellieten, en China bouwt stevig door aan het Duizend Zeilen-netwerk van ruim 14 duizend satellieten.

Maar Europa heeft nog geen eigen constellatie. Het dichtst in de buurt komt het OneWeb-project van de Franse Eutelsat, dat 654 satellieten heeft, maar nog geen internetverbinding kan bieden.

Nederlands satellietennetwerk

Daarom heeft Buijsrogge een wild plan: laten we een puur Nederlandse satellietconstellatie lanceren. „Een netwerk van zo’n tien satellieten die kunnen communiceren met IRIS², waarmee je snel behoeftes van bijvoorbeeld het ministerie van Defensie vervult.”

Zo’n behoefte is bijvoorbeeld de mogelijkheid om satellietfoto’s van conflictgebieden te maken of om te experimenteren met quantumcryptografie. Nederland, dat een sterke quantumtechnologie-sector heeft, werkt daarvoor al samen met Duitsland in een proefstation. Nederlandse bedrijven zijn ook sterk in optica- en lasertechnologie die nodig is voor lasersatellietcommunicatie.

„De kosten weten we nog niet precies, daarvoor zou je eerst een studie opzetten, maar je denkt al snel richting honderden miljoen euro.” Geen klein bedrag, maar het zou de Nederlandse overheid, en hightech- en defensie-industrie flink helpen, zegt Buijsrogge.

Want om eerlijk te zijn trekt ons land wel een beetje aan het korte eind bij de bouw van IRIS². „We zien dat het als klein land niet gemakkelijk is om er tussen te komen. De hoofdaannemers zijn grote Europese bedrijven, en we moeten maar hopen dat Nederlandse bedrijven bij de onderaannemers zitten. Als je nu inzet op een eigen project zit je vooraan bij technologie-ontwikkeling, help je defensie, en kun je later een rol spelen vanuit een sterke onderhandelingspositie.”

In Tripoli wordt politiek opzij geschoven om gevluchte landgenoten op te vangen – ‘Wij steunden Gaza, maar wie steunt ons nu?’

admin
November 12, 2024
0

Tientallen kinderen spelen en rennen rond op het plein van de Baal Mohsen basisschool in Tripoli. Aan de zijkant bij de muur zitten ouders, ooms, tantes en grootouders toe te kijken en te praten. Sommigen roken een shisha .

De volwassen zussen Joumana en Fatmi Hermechly, broer Ahmad Hermechly en hun nicht Ouazeera Haloush kwamen hier eind september na een twee dagen lang durende reis uit Zuid-Libanon aan, op de vlucht voor het Israëlische offensief dat toen begonnen was. „Het hele jaar hoorden we al bombardementen of drone-aanvallen in de buurt. We zeiden wel eens tegen elkaar dat als je naar die en die heuvels ging, je daar misschien niet meer van zou terugkomen”, zegt Joumana. „Maar die dag om 12 uur ’s nachts waren de bombardementen ineens overal.”

Zo’n 250 vluchtelingen verblijven in het schoolgebouw.

Na een nacht op straat in Sidon te hebben geslapen, vertrok de familie naar de noordelijk gelegen stad Tripoli. Sindsdien verblijven ze in een school samen met nog zo’n 250 andere vluchtelingen. „Het gaat nu beter met ons, maar wanneer Israëlische gevechtsvliegtuigen overvliegen zijn we nog steeds doodsbang.”

Vrijwel alle publieke scholen in Tripoli zijn de afgelopen weken omgetoverd tot opvangplekken, zoals dat ook het geval is in hoofdstad Beiroet en in andere Libanese steden. Baal Mohsen is de grootste basisschool in de wijk Jabal Mohsen in de Noord-Libanese havenstad. Normaal gaan hier zo’n 900 kinderen naar school.

Overheid deed niets

Sinds duizenden ontheemden uit Zuid- en Noordoost-Libanon hun weg naar Tripoli vonden, was het onder meer de Alawitisch Islamitische Raad die de taak op zich nam de opvang te organiseren. „De overheid deed niets, dus wij waren een van de eersten die reageerden. We zorgden voor water, eten, elektriciteit. In de school hebben we sommigen toiletten omgebouwd tot douches met warm water”, zegt Basher Youssef Halabi van de Raad en coördinator van de opvangcentra in Jabal Mohsen.

De ontheemden zijn Libanees, het is onze plicht hen te op te vangen en te beschermen

Basher Youssef Halabi
coördinator van de opvangcentra in Jabal Mohsen

Hoewel Tripoli normaliter verder afstaat van de landelijke politiek in Beiroet en van de oorlog tussen Israël en Hezbollah, kent ook deze stad zijn eigen complexiteit en geschiedenis met conflicten. Zo is er het terugkerende conflict tussen militanten van de alawitische wijk Jabal Mohsen [het alawitisme is een afsplitsing van sjiitische islam] en de soennitische wijk Tabbaneh. Tijdens de oorlog in Syrië stonden de groepen weer lijnrecht tegenover elkaar toen sommigen uit Jabal Mohsen samen met Hezbollah met het Syrische regime meevochten, terwijl bewoners uit Tabbaneh de oppositie steunden.

Dat ligt volgens Halabi nu in het verleden. „De ontheemden zijn Libanees, het is onze plicht hen te op te vangen en te beschermen. We schuiven sektarisme en politiek aan de kant en zetten het nationale belang en humanitaire noden voorop. Bovendien is er geen politieke bemoeienis op het moment, omdat er gewoonweg niets te halen valt.”

De alawitische wijk Jabal Mohsen, die in het verleden op gespannen voet stond met de soennitische wijk Tabbaneh.

Verdachte figuren verwijderd

De woorden van Halabi zijn op veel meer plekken in Tripoli te horen: nu is niet de tijd voor politiek, en de vluchtelingen zijn Libanese staatsburgers. Volgens de burgemeester van de overwegend soennitische stad, Riad Yamak, hebben zeker 150.000 mensen onderdak in Tripoli gevonden.

Tegelijkertijd zijn Libanezen bang dat de oorlog de onderlinge spanningen ook weer zou kunnen doen oplaaien, zoals het geval was in de jaren zeventig waarna een lange burgeroorlog woedde.

Hoewel Israël zegt zich alleen op doelen van Hezbollah te richten, is de schade in heel Libanon groot. In Zuid-Libanon worden steeds meer dorpen en steden met de grond gelijk gemaakt. Sinds vorig jaar oktober zijn zo’n 3.200 mensen gedood en raakten er ruim 14.000 gewond. Het overgrote deel van de slachtoffers viel de afgelopen twee maanden. Volgens het Libanese ministerie van Gezondheid gaat het voornamelijk om burgerslachtoffers.

Bovendien voert Israël niet alleen aanvallen uit in Zuid-Libanon, en in delen van de Bekaavallei en Zuid-Beiroet, waar Hezbollah een sterke aanwezigheid heeft. In heel het land worden sjiieten in het bijzonder bedreigd omdat zij het vaakst tot de achterban van het eveneens sjiitische Hezbollah behoren. Zo werden afgelopen weekend vlak bij de stad Byblos nog 23 mensen gedood, waaronder zeven kinderen, bij een Israëlisch bombardement op een huis waar tientallen ontheemden verbleven. Volgens de Libanese krant L’Orient Le Jour kwam een Hezbollah-lid, dat het vermeende doelwit zou zijn geweest, geld brengen.

Kogelgat in boekenkast

Precies op de scheidslijn van de twee voormalige rivaliserende wijken Jabal Mohsen en Tabbaneh, staat het kantoor van Ruwwad. De duizenden kogelgaten in de muren van huizen en flatgebouwen in de buurt herinneren de bewoners dagelijks aan het conflict, hoewel het de afgelopen jaren vrij rustig is.

Ruwwad richtte zich de afgelopen jaren onder meer op verzoeningsprogramma’s om het conflict tussen beide wijken tegen te gaan. „In de piekjaren van het geweld moesten we zelfs een extra ingang maken aan de andere kant van het gebouw, omdat medewerkers uit de ene wijk anders het doelwit zouden worden van snipers van de andere kant”, vertel directeur Sarah Al Charif terwijl ze naar een kogelgat in een boekenkast wijst. „Met deze nieuwe vluchtelingencrisis kunnen we gelukkig bijdragen door te doen wat we eigenlijk al jaren deden.”

Kogelgaten in de alawitische wijk van Tripoli.

Het cateringbedrijf dat de organisatie opzette samen met vrouwen van wie de echtgenoten tijdens het conflict omkwamen of in de gevangenis belandden, maakt nu dagelijks duizenden maaltijden voor vluchtelingen in Tripoli. In een grote keuken liggen bergen met gesneden aardappelen en pannen vol gemarineerde kip. Medewerkers in de ruimte ernaast helpen met het opscheppen van het eten in maaltijdbakjes alvorens deze ’s middags door de stad worden verspreid.

Chefs Micheline Haddad en Ahmad Sarraj vertellen dat de keuken hier elke dag om 7 uur ’s ochtends opengaat. „We houden rekening met de lokale keuken uit het zuiden, en vragen mensen ook veel om feedback.” In anderhalve maand leverden de busjes van Ruwwad ruim 44 duizend maaltijd af in heel de stad.