De Russische schaduwoorlog op de zeebodem

Na ruim twee jaar touwtrekken heeft Libanon eindelijk een nieuwe president. Bij een stemming in het parlement, de dertiende in totaal, werd legerleider Joseph Aoun (60) deze donderdag aangewezen als het nieuwe staatshoofd. Hij zal het zeer verdeelde land, dat nog niet bekomen is van de recente oorlog tussen Israël en Hezbollah en al langer met een diepe economische crisis kampt, samen met andere groepen weer overeind moeten proberen te helpen. In zijn dankrede tot het parlement sprak Aoun van „een nieuw tijdperk” en „het moment van de waarheid”.

De verkiezing werd vooraf als een belangrijke graadmeter beschouwd voor de afgebrokkelde machtspositie van Hezbollah, de door Iran gesteunde sjiitische militie die de laatste decennia was uitgegroeid tot de machtigste speler in de Libanese politiek. Vooral afgelopen herfst liep Hezbollah echter zware klappen op door hevige Israëlische luchtaanvallen en een inval van Israëlische grondtroepen in het zuiden van Libanon. Israël billijkte zijn offensief met een verwijzing naar de beschietingen die Hezbollah sinds oktober 2023 op doelen in Noord-Israël uitvoerde uit solidariteit met Hamas en de Palestijnen in de Gazastrook.

Eerder had Hezbollah een voorkeur geuit voor een andere kandidaat dan Aoun en alternatieven geblokkeerd. Maar mede onder Amerikaanse en Saoedische druk haalden ze bakzeil. Volgens analisten besefte Hezbollah dat ze Aoun beter konden accepteren omdat de nieuwe Amerikaanse president Donald Trump na zijn aantreden op 20 januari hen anders wellicht een nog minder welgevallige kandidaat door de strot zou pogen te duwen. Ook Saoedi-Arabië steunde Aoun. Hezbollah kon zich evenmin permitteren de Saoediërs tegen de haren in te strijken omdat die onontbeerlijk zijn voor de bekostiging van de wederopbouw van Zuid-Libanon. In dat nog altijd door Hezbollah beheerste gebied is ook de meeste oorlogsschade aangericht.

Etnisch sterk verdeeld

In het etnisch en religieus sterk verdeelde Libanon wordt het presidentschap vanouds bekleed door een christen, niet zelden een christelijke legeraanvoerder. De premier daarentegen is een soennitische moslim, terwijl de parlementsvoorzitter een sjiiet is.

Aoun, geen familie van de vorige president Michel Aoun, stond sinds 2017 aan het hoofd van het Libanese leger. Militair gezien was dit overigens al jaren de mindere van Hezbollah, dat dankzij Iraanse steun onder meer over een indrukwekkend rakettenarsenaal beschikte. Aoun, die al sinds 1983 deel uitmaakt van de strijdkrachten, hield zijn leger de laatste maanden ook wijselijk buiten de hevige strijd tussen Israël en Hezbollah.

Sinds eind november is er echter een wapenstilstand van kracht tussen Israël en het aangeslagen Hezbollah. De partijen hebben na Amerikaanse bemiddeling afgesproken dat Israël het zuiden van Libanon zal ontruimen maar ook dat Hezbollah zich niet meer ten zuiden van de rivier de Litani mag ophouden. Het Libanese leger moet hierop in samenwerking met de VN-troepenmacht Unifil toezien. Voor Aoun zal vooral dit laatste een vuurproef worden.

Strikt genomen hebben Hezbollah en de Libanese regering zich eind november zelfs verplicht om – op grond van een oude resolutie van de Veiligheidsraad van de VN alle milities, Hezbollah incluis – te ontwapenen. Tijdens zijn toespraak tot het parlement beloofde Aoun dan ook hard te zullen werken aan een geweldsmonopolie voor de staat.

Hoewel Aoun zich doorgaans op de achtergrond hield, uitte hij in 2021 stevige kritiek op de politieke leiding van het land

De president moet ook proberen het economische tij in Libanon te keren. Al zes jaar lang heerst er een diepe crisis, waardoor veel Libanezen amper meer kunnen rondkomen. Vaak is er slechts enkele uren per dag stroom beschikbaar. Ook de wijd verbreide corruptie is debet aan de economische problemen van het land. Hoewel Aoun zich doorgaans op de achtergrond hield, uitte hij in 2021 stevige kritiek op de politieke leiding van het land. Hij wees erop dat ook militairen soms honger leden door de crisis. ,,Wat zijn jullie van plan te doen”, wierp hij de politieke leiding toen voor de voeten.

Een andere factor die Aoun en zijn land parten kan spelen is de val van het onderdrukkende regime van de Syrische president Assad, tot voor kort eveneens een bondgenoot van Hezbollah. Het kleine Libanon herbergt nu nog meer dan een miljoen Syrische vluchtelingen. Slechts een fractie is daarvan inmiddels naar Syrië teruggekeerd, terwijl de laatste weken juist veel Assad-getrouwen naar Libanon zijn gevlucht.

Delen

Mail de redactie