De oorlog door de ogen van jonge Oekraïners

ESPN houdt tijdens het EK de beslissingen van de VAR bij en stelt onder meer vast dat er negen doelpunten zijn afgekeurd, waaronder drie van de Belgische spits Romelu Lukaku (hij heeft nog niet gescoord). Ook werden zes strafschoppen toegekend en eentje teruggedraaid (bij Duitsland-Schotland). En één keer was er sprake van persoonsverwisseling bij een gele kaart: Tijjani Reijnders kreeg in de wedstrijd van Oranje tegen Polen een officiële waarschuwing die bedoeld bleek voor Joey Veerman.

De VAR is zo slecht nog niet, kun je concluderen. Al zullen veel Nederlandse supporters daar wellicht nog altijd anders over denken na het afgekeurde doelpunt van Xavi Simons tegen Frankrijk. Met die uitkomst was volgens ESPN weinig mis; de controverse zat ’m vooral in de tijd die de VAR nodig had om de beslissing van het arbitrale trio op het veld te bevestigen: 2.47 minuten, de langste review bij dit EK.

Delen

Mail de redactie

Wat geeft je een positief gevoel? Waar haal je kracht uit, of hoop? Waar vind je verbinding? Wat betekent de oorlog voor je? En wat voor een beeld zou daar bij kunnen passen? Met deze opdrachten stuurde de Nederlandse fotograaf Karine Zenja Versluis jongeren tussen de 13 en 16 jaar in het West-Oekraïense Choest op pad in hun eigen huis en stad.

Choest ligt in Transkarpatië, een regio die relatief veilig is en waar veel vluchtelingen uit andere delen van Oekraïne naartoe zijn getrokken. „Je hebt er soms een luchtalarm, gevochten wordt er niet”, zegt Versluis. „Maar de oorlog is altijd dichtbij. Vrienden en familie zijn weggetrokken, broers en vaders moeten vechten. Er is onzekerheid: hoe lang gaat dit duren, hoe loopt het af?”

De Oekraïense jongeren volgden een aantal weken de fotografieworkshop Stay Strong Photo Stories, een initiatief van Versluis, in samenwerking met de Nederlandse galerie Framer Framed. Het uitgangspunt: hoe blijf je verbonden met jezelf en anderen in tijden van onzekerheid? De workshop werd voor de eerste keer in Nederland georganiseerd, in 2020 in coronatijd, toen jongeren met fotografie en verhalen op zoek gingen naar lichtpuntjes. Na nog drie edities werkt Stay Strong Photo Stories dit jaar voor de eerste keer in het buitenland, samen met het Oekraïense Molotok, een culturele instelling die in Choest en omgeving activiteiten organiseert voor jongeren op het gebied van film, fotografie, muziek en theater.

Versluis publiceerde vorig jaar het fotoboek Debaltsevo, Where Are You?, waarin ze op zoek gaat naar de roots van haar Oekraïense oma en waarin ze een aantal gevluchte families in de oorlog van nu een tijdje volgt. Het boek stond vorig jaar op de shortlist van de Book Awards van fotofestival Les Rencontres de La Photographie in Arles en werd door NRC gekozen als een van de meest opvallende en originele fotoboeken van 2023.

„Ik wil heel graag iets dóén. Via dit soort projecten kan ik iets voor mensen daar betekenen, en de oorlog hier onder de aandacht blijven brengen. Er is zoveel aan de hand – ons eigen kabinet, Europese verkiezingen, Gaza – dat onze belangstelling voor Oekraïne na ruim twee jaar oorlog op de achtergrond dreigt te raken. Terwijl het voor de mensen daar een dagelijkse realiteit is. In de media zien we nog wel geregeld oorlogsbeelden, maar via dit project kijk je letterlijk door de ogen van jongeren. Wat houdt hen bezig?”

Tijdens de bijeenkomsten ging het niet alleen over fotograferen, maar ook over gedachten en gevoelens, vertelt Versluis. „Als je gaat vragen: wat geeft je hoop, waar haal je kracht uit, dan komen automatisch ook de verhalen over hun situatie ter sprake. Albina van 15 fotografeerde een set sleutels: die waren van haar huis in Sjostka in het noordoosten, waarnaar ze ooit weer terug hoopt te keren. De 13-jarige Halyna vertelt over haar broer die aan het front vecht. Als ze hem belt zegt ie altijd dat het heus wel goed komt. We vinden het belangrijk dat de jongeren dit soort verhalen met elkaar kunnen delen.”

In hun foto’s leggen de jongeren een heel alledaags leven vast. Twee vriendinnen die een vrolijke selfie maken met duckface, in een schuilkelder. Prachtig gelakte gelnagels, met de kleuren van de Oekraïense vlag. Een omhelzing van twee vriendinnen, omdat ze elkaar al zo lang niet gezien hebben. Een sensationele zonsondergang met op de voorgrond een paar flatgebouwen in Kyiv, waarbij we ons afvragen: staan die er nog of zijn ze platgebombardeerd? Zo sluipt in de foto’s van een ogenschijnlijk normaal leven de oorlog toch, soms heel terloops, in beeld.

Delen

Mail de redactie

Natuurgeweld Opnieuw staat Californië in brand. De Amerikaanse staat heeft te maken met de heftigste natuurbranden van het jaar. Het vuur, gevoed door de sterke droge winden, heeft zich de afgelopen dagen verspreid over een gebied van zeker 15.000 hectare. Lokale autoriteiten doen er alles aan om het vuur te bedwingen.