„Weet iemand hoe je op het moment kunt communiceren op Mayotte? Ik ben het contact met mijn broertje verloren.” „Hoe kun je doneren?” „Dat Allah u mag beschermen.” „We hebben sinds gisteren 04.00 uur niets gehoord van onze familieleden.” „Het ergste is dat je ’s avonds in het donker zit op een eiland vol plunderaars die gebruik maken van de situatie.”
De wanhoop spat van de reacties onder nieuwsberichten over cycloon Chido die dit weekend over het Franse overzeese eiland Mayotte raasde. De heftigste cycloon die het eiland in negentig jaar heeft geraakt, veroorzaakte vrijdag en zaterdag enorme schade. Officieel ligt het dodental maandagmiddag op twintig, maar volgens de prefect van het eiland zijn in werkelijkheid waarschijnlijk honderden of mogelijk zelfs duizenden doden gevallen.

De verwoesting is enorm: op foto’s en video’s is te zien hoe daken van huizen werden gerukt, horizontaal vallende regen bij huizen naar binnen spoot, bomen massaal afbraken en straten vol kwamen te liggen met omgewaaide vrachtwagens, stellages en golfplaten die als daken dienden. Ook het ziekenhuis en zorginstellingen raakten ernstig beschadigd. Vooral de vele sloppenwijken die het eiland kent zijn hard geraakt. Maandag is er op de meeste plekken nog geen stromend water, elektriciteit, nauwelijks bereik en zijn er berichten over plunderingen. Zo’n honderdduizend mensen hebben geen dak boven hun hoofd.
Het waarschijnlijke dodental is niet alleen zo hoog vanwege de kracht van de storm. Ook speelt mee dat Mayotte, gelegen tussen Madagaskar en Mozambique, door gebrek aan investeringen vanuit Frankrijk geen infrastructuur heeft die een dergelijke storm aankan. Op het eiland wonen tussen de 320.000 en 400.000 mensen, van wie een derde in sloppenwijken. 80 procent van de bevolking leeft in armoede, niet meer dan 30 procent van de volwassen bewoners heeft een baan. Publieke diensten als scholen, ziekenhuizen en wegen zijn ondermaats. „Als je op Mayotte een hartaanval krijgt, ga je dood”, zei politica Hélène Pollozec eerder tegen NRC.



Op het eiland wonen tegen de 400.000 mensen, van wie een derde in sloppenwijken.
Foto’s David Lemor/ABACA Press/ANP
Lees ook
Franse agenten zijn begonnen door geweld geteisterd eiland Mayotte schoon te vegen
‘Valstrik’
Volgens senator Saïd Omar Oili speelt ook mee dat de waarschuwingen voor de cycloon die zijn afgegeven, niet goed opgevolgd zijn, zo zei hij tegen de Franse nieuwszender TF1. Hierbij speelt de jonge leeftijd van de bevolking mee. „60 procent van de Mahorais is onder de twintig, zij hebben geen ervaring met dit soort cyclonen.” Anderen zouden hebben gedacht dat de noodmeldingen „een valstrik” waren. „We hebben een grote clandestiene bevolking en zij waren bang dat de politie hen zouden oppakken als ze naar de geopende schuilplekken zouden komen.” Dit hebben ook andere bronnen getuigd.
Frankrijk gaat sinds vorig jaar de strijd aan met de migranten die op Mayotte verblijven zonder papieren – naar schatting honderdduizend mensen. De meesten zijn afkomstig van de (nog armere) andere eilanden van de archipel Comoren. Zij kwamen naar Mayotte in de hoop op een beter leven op EU-grondgebied. Het maakte dat het inwoneraantal in twintig jaar tijd verdriedubbelde. Die explosieve bevolkingsgroei leidde tot enorme druk op de toch al zwakke publieke diensten. Ook zijn er duizenden minderjarigen alleen op het eiland – vaak achtergelaten door uitgezette ouders. Een gevaarlijke cocktail die leidde tot het ontstaan van straatbendes en een toename van onveiligheid.
Lokale politici luiden de alarmklok: zo wil parlementariër Estelle Youssouffa dat de noodtoestand wordt uitgeroepen, waarschuwt senatrice Salama Ramia dat honger kan uitbreken, en vreest Omar Oili voor epidemieën omdat het zeer warm is op het eiland en lichamen onder het puin snel gaan rotten.
In continentaal Frankrijk is die boodschap aangekomen: sinds zondag zijn onder anderen dokters, verpleegkundigen, militairen en brandweerlieden naar het eiland gereisd. Ook demissionair minister van Binnenlandse Zaken Bruno Retailleau is naar Mayotte gevlogen, premier François Bayrou heeft aangekondigd „alle middelen” in te zetten om de Mahorezen te helpen en president Emmanuel Macron houdt maandagavond een noodberaad.
Het is de vraag of het blijft bij noodhulp of dat deze natuurramp wordt aangegrepen om structurele problemen op te lossen. Duidelijk is in elk geval dat de bevolking in schok achterblijft, zo zei ook Omar Oili, die zelf urenlang geen teken van leven kreeg van zijn familieleden op het eiland. „Ik ben getraumatiseerd, het eiland is getraumatiseerd.”


Foto’s David Lemor/ABACA Press/ANP
Lees ook
Noodhulp in Mayotte komt op gang, autoriteiten vrezen voor honderden doden of meer
