PSV-middenvelder Joey Veerman zakt bij het eindsignaal door zijn knieën en stopt zijn hoofd weg in zijn shirt. De belangrijkste speler van vorig seizoen, laat zich achterover vallen op het gras. Een striemend fluitconcert klinkt, zaterdagavond in het Philips Stadion na de 1-1 tegen Willem II. Het symboliseert de implosie van PSV: na anderhalf jaar ongekende dominantie, nu in krap anderhalve maand plots de weg kwijt.
Irritaties en chagrijn zijn niet eerder zo duidelijk te zien en te horen – bij spelers, coach, achterban. Negen punten verloor PSV in de laatste vijf Eredivisie-duels, met onder meer een nederlaag tegen PEC Zwolle. Ajax, dat zondagmiddag won bij Fortuna Sittard (2-0) en nog een inhaalduel te gaan heeft, is voor het eerst in 827 dagen weer koploper. Het staat in punten nog gelijk met PSV – en kan dus uitlopen met een extra duel te gaan.
Met nog twaalf reguliere speelrondes op het programma, wacht een interessante, spannende titelstrijd. Een die tot voor kort niet werd verwacht – zo veel sterker was PSV lange tijd. Voor het eerst sinds zijn aantreden in juli 2023, heeft coach Peter Bosz met serieuze tegenslag te maken. De belangrijkste dilemma’s van Bosz uitgelicht.
1. Gebrekkige dynamiek
Nog na-dampend van het duel tegen Willem II, noemt aanvoerder Luuk de Jong bij ESPN misschien het grootste probleem. Ze heersen wel, komen via een fraaie volley van Noa Lang op voorsprong en hebben meer balbezit en doelpogingen. Maar het spel is niet dominant genoeg. „Het is allemaal net een tempootje te laag”, zegt De Jong. „Er komen niet echt hele grote kansen uit.”
De speelwijze van Bosz, met veel druk naar voren, luistert nauw. Als alles klopt, kunnen tegenstanders overrompeld worden door snel, dynamisch spel. Maar het is niet zonder risico. Zodra de passing onzuiver is, ontstaan er achterin ‘gaten’: grote ruimtes die de tegenstander kan aanvallen.
Het duel tegen Willem II is exemplarisch voor afgelopen weken. Verschillende PSV’ers, onder wie aanvaller Guus Til, zijn bijzonder slordig. PSV vindt zaterdag nooit zijn ritme, is aanvallend te voorspelbaar en komt door de minimale voorsprong in de slotfase onder druk te staan. Net als tegen NEC vorige week (3-3), wordt een zege uit handen gegeven.
Tekenend is dat PSV in vrijwel alle belangrijke statistieken achteruit is gegaan ten opzichte van vorig seizoen, blijkt uit data die NRC opvroeg bij Opta. Het schiet minder, scoort minder, heeft minder balveroveringen in het meest aanvallende deel van het veld en minder balcontacten in het vijandelijk strafschopgebied.
De expected goals, een voor coaches belangrijke waarde die het verwachte aantal doelpunten op basis van verschillende statistieken voorspelt, is aanzienlijk afgenomen van gemiddeld bijna 3 naar 2,3 per wedstrijd. Tegelijkertijd krijgt PSV meer schoten en doelpunten tegen.
2. Gemakzucht
Vanaf het begin van het seizoen hangt het als een schaduw boven dit PSV: is de selectie wel even gretig als vorig seizoen waarin het de landstitel won? Een bekend effect in de topsport is dat na een piek in de prestatie de motivatie (tijdelijk) terug kan vallen.
Eerder benoemden Bosz en aanvoerder De Jong die gemakzucht. Dat die erin is geslopen, is onmiskenbaar. Veerman vertelde dat hij het soms moeilijk vindt om zich te motiveren voor ‘kleine’ wedstrijden. Na een 7-1 zege op Almere City zei hij „een stuk uitdaging” te missen. Hij was teleurgesteld dat hij afgelopen zomer geen transfer naar het buitenland maakte.
Er zijn meer spelers waar een terugval te zien is. Aanvaller Johan Bakayoko deed tegen een reserve-elftal van Liverpool FC in de Champions League kort aan gallery play, maar gaf vervolgens niet thuis in de Eredivisie. Verdediger Olivier Boscagli, die een transfer naar Engeland zag afketsen, maakt regelmatig fouten. En Jerdy Schouten, vorig seizoen met Veerman de schakel in de as, is niet meer feilloos.
Grootste winstpunt van de transferzomer was dat bepalende spelers bleven. Maar het is twijfelachtig of dat de ‘honger’ in de selectie goed heeft gedaan.
3. Onderbezette posities
Zeven minuten voor tijd, laat linksbuiten Noa Lang zijn directe tegenstander weglopen: rechtsback Mickaël Tirpan. De Willem II-verdediger gaat diep op de flank, daar ligt veel ruimte. De 18-jarige Wessel Kuhn moet hem overnemen. Kuhn is net ingevallen bij PSV, bij zijn Eredivisiedebuut. Kuhn ‘hapt’, Tirpan schudt hem af en maakt de 1-1.
Het illustreert de defensieve problemen van PSV. Die linie is deze winter wel versterkt met Manchester United-huurling Tyrell Malacia en in de zomer met verdedigers Adamo Nagalo, Ryan Flamingo en Rick Karsdorp. Maar dat kan niet voorkomen dat Bosz in een cruciale fase van het duel de onervaren Kuhn moet inbrengen – mede een gevolg van de langdurige blessure bij Sergino Dest.
Voorin speelt eenzelfde soort probleem. De Amerikaanse reservespits Ricardo Pepi is tot het einde van het seizoen uitgeschakeld met een knieblessure. Bosz wilde er een spits bij als achtervang voor De Jong, maar het lukte technisch directeur Earnest Stewart niet om een vervanger aan te trekken. Waar Peppi vaak belangrijk was in slotfases, kon Bosz tegen Willem II niemand inbrengen. Wat ook niet helpt, is dat aanvallende middenvelder Malik Tillman voorlopig aan de kant staat met een enkelblessure.
4. Geen wisselwerking
Noa Lang legt uitdagend zijn vinger op de mond richting fans – zijn eigen fans – na de 1-0. En later nog een keer, als hij een hoekschop moet weggeven. Daar waar Guus Til ‘wat nou!’ lijkt te roepen, als hij kort voor tijd een bal over schiet.
PSV-spelers missen de „wisselwerking” met hun supporters, zegt Lang bij ESPN. Hij vindt dat spelers „heel negatief” worden benaderd en dat ze „meer krediet verdienen”. Bosz vindt het onzinnig om naar de fans te wijzen, de „zere plek” is het spel van de ploeg. Maar hij heeft er, door de ophef over, wel een extra zorg bij.
