De hongersnood in Gaza treft vooral kinderen

Tegen de tijd dat u dit leest is Dorian Bindels in de hemel. Of misschien is hij nog onderweg – Wendy van Dijk vertelde alleen dat Jezus per wolk naar zijn eindbestemming was vertrokken; ze deed geen uitspraken over de precieze afstand die moest worden afgelegd of het aantal kilometers per uur dat de desbetreffende wolk kon maken. Maar Jezus’ hemelvaart was donderdag in elk geval begonnen, en aangezien Bindels dit jaar Jezus was, zal de musicalacteur inmiddels ver boven ons uit zijn gestegen.

The Passion: Hemelvaart (KRO-NCRV) krijgt in vergelijking met The Passion niet heel veel media-aandacht. In de regel is het origineel dan ook beter dan het vervolg (en het boek beter dan de verfilming). Maar in het geval van The Passion is het toch echt belangrijk om dat vervolg te kijken: anders krijg je niet mee hoe Bindels zijn unfinished business afrondt op aarde nadat hij op Goede Vrijdag voor ons allen is gestorven aan het kruis. Ook mis je dan hoe Richard Groenendijk, ook wel bekend als Pontius Pilatus, ontsteld in zijn telefoon roept: „Het graf van Jézus is léég?!” En dat is gewoon zonde, om maar even in Bijbelse termen te blijven.

Bindels was niet van plan nog veel tijd op aarde door te brengen. Net als de Jezussen die hem in The Passion zijn voorgegaan had hij ook een te bovenmenselijk goeiig aura om zich al te lang tussen doorsnee stervelingen te begeven. Bovendien kan ik me voorstellen dat als je eenmaal bent gemarteld en gekruisigd en uit de dood bent opgestaan, je daarna denkt: dit gaan we niet nog een keer doen. Tijd om in mijn opgevoerde wolk te stappen. Maar Bindels zou Bindels niet zijn als hij niet eerst een tussenstop zou maken bij zijn discipelen om een laatste Jaap Reesema-cover met ze te zingen.

Hij had goed ingeschat dat ze zo’n afsluitend bezoekje nodig hadden. „We raken allemaal een keer de bodem”, zei verteller Van Dijk toen Bindels het witte licht in was gestapt. „Het is niet de vraag wanneer, maar eerder hoe vaak. En hoe vind je de kracht dan om door te gaan? Opnieuw te beginnen? Petrus, Maria, Thomas en Maria Magdalena – ze moesten allemaal op hun eigen manier opstaan. Over hun twijfel, angst en verdriet heen stappen en overeind komen. Het weerzien met Jezus gaf ze daar de hoop en de moed voor.”

Op rootsreis

Zo’n muzikale deus ex machina komt helaas niet vaak voor buiten het Passion-universum. Daar kan het hard werken zijn om angsten, twijfels en verlies te boven te komen, en garantie dat het lukt is er niet. In De afhaalchinees: thuisbezorgd (Omroep Zwart) waagt programmamaker Kelly-Qian van Binsbergen, die als dreumes door een Nederlands echtpaar werd geadopteerd vanuit China, toch een poging. Het is niet de eerste keer dat ze in het thema adoptie duikt: in 2023 verscheen al De afhaalchinees, waarin ze haar eigen adoptievader interviewde en het Nederlandse adoptiesysteem onder de loep legde. En ook dit vervolg is een uitzondering op de regel, want het is minstens zo onthullend en creatief gemaakt als het eerste deel.

Van Binsbergen gaat dit keer op rootsreis naar China in de hoop meer te weten te komen over haar eigen adoptie en, in het beste scenario, haar biologische familie te vinden. Beelden van die zoektocht worden afgewisseld met gesprekken met andere geadopteerden, met therapeuten en advocaten die hen bijstaan en meer betrokkenen. Telkens is voelbaar hoe de volwassenen die op jonge leeftijd naar Nederland werden gehaald, blijven worstelen met emoties en vragen die lang niet werden gezien en gehoord. Die nog steeds onvoldoende worden gezien en gehoord. Van Binsbergen richt de camera nu op die verhalen en vindt bijzonder veel geadopteerden bereid om openlijk te vertellen over (onder meer) seksueel misbruik, hechtingsproblemen en moeite met het vinden en omarmen van je identiteit.

Want hoe leer je jezelf kennen als je niet beschikt over informatie die voor anderen heel vanzelfsprekend lijkt? Het adoptiedossier van Van Binsbergen blijkt niet op orde, wat de zoektocht naar haar roots nog verder bemoeilijkt. Zelfs over haar geboortedag bestaat twijfel. En daarin is ze lang niet de enige. In de laatste aflevering volgt ze bijvoorbeeld Dilani Butink, die onrechtmatig werd geadopteerd uit Sri Lanka en door misstanden en fouten in haar dossier niet kan achterhalen wie haar biologische ouders zijn. Ze klaagde in 2018 zowel de staat aan als het adoptiebureau en won in hoger beroep, maar daar legde de staat zich niet bij neer. Die ging in cassatie, waardoor de zaak zich nog steeds voortsleept. Zo wordt het wel heel moeilijk om je gevoelens van verlies – van je biologische familie, van je eigen geschiedenis – te boven te komen.

Dat moet anders kunnen. Van Binsbergen sloot de laatste aflevering van De Afhaalchinees: Thuisbezorgd donderdag af met een oproep aan premier Schoof. „Met de kennis van nu kunt u iets nieuws beginnen”, zei ze. „Sluit het oude boek. Open een nieuw hoofdstuk – voor herstel.” Amen.

Delen

Mail de redactie

Ik zet weer een hoed op, een zwarte hoed, en trek zwarte kousen bij een zwarte rok aan, want deze keer ga ik naar de kerk in Katwijk aan Zee, de Adullamkerk van de Gereformeerde Gemeente, afgelopen zondag. Katwijkers, vertelde mijn vader me ooit, waren van oudsher vissers, en vissers waren in geloofszaken zwaar op de hand, zwaarder dan boeren, die voor hun broodwinning hun leven niet hoefden te wagen. „Op zaterdagavond na een week op zee”, zei hij, „goten ze zich vol jenever en op zondag smeekten ze God om hen de komende week ook weer te bewaren.” Hij kon het weten, mijn vader. Zijn vader was een visserman uit Spakenburg, zijn moeder een boerendochter uit Bunschoten. Voor wie die dorpen niet kent: denk Urk.

In de Adullamkerk in Waarde op Zuid-Beveland, zondagavond 4 mei, was ik de enige die zo gekleed was, de enige van de vrouwen, want ja, allemaal landbouwers en fruittelers daar, ondernemers, exporteurs. Op zondag zijn alleen de ouderlingen en de dominee in het zwart. In Katwijk: iedereen. Zwart, zwart, zwart, met hier en daar een crèmekleurig hoedje, een donkerblauwe jas. De Adullamkerk aan de Remisestraat is klein en sober, het valt nauwelijks op tussen de woonhuizen, en tegen tienen zitten er op de harde houten banken honderd, honderdtwintig gelovigen, meest veertigers en vijftigers, sommigen met hun kleine kinderen. De koster heeft me, na een allerhartelijkst welkom, een plaats achterin gewezen en me een bijbel gegeven, de Statenvertaling van 1637. Geen vragen over wie ik ben of wat ik kom doen, al zal hij na de dienst wel tegen me zeggen dat hij meteen toen hij me zag, dacht: een journalist.

De rellen in Katwijk aan Zee, twee weken geleden, daarom ben ik hier. In de Nieuwe Kerk, verderop, vierde de organisatie Christenen voor Israël het 77-jarig bestaan van de staat Israël en buiten stonden vijftien pro-Palestijnse activisten te protesteren. Het liep uit de hand toen driehonderd mensen, meest jonge mannen, hen begonnen te bekogelen met stenen en bierflessen. „Opkankeren.” Sommige jonge mannen, zie ik op YouTube, zwaaiden met de Nederlandse vlag. Maar in de Adullamkerk, afgelopen zondag, zie ik ze niet. Of ik herken ze niet.

In Waarde op Zuid-Beveland bad de dominee voor Israël, het Beloofde Land, en hij bad om regen. „Regen voor de aarde die zo droog is”. En in Katwijk? „O, Heere”, bidt de dominee, „verzenging van de aarde dreigde, maar het heeft U behaagd een milde regen te doen neerdalen.” En terwijl de gelovigen hun hoofden nog wat dieper buigen zegt hij dat het uit Gods genade was, niet omdat we het verdienen. „Mensen hebben geen enkele waardigheid of verdienste.”

Hij bidt niet voor Israël, maar zijn preek gaat wel over oorlog, de oorlog van Achab, koning van Israël, tegen Syrië, in de negende eeuw voor de geboorte van Christus. Hij vertelt hoe Achab zijn zwager Josafat, koning van Juda, op listige wijze overhaalt om samen met hem ten strijde te trekken en ondertussen kijk ik naar de landkaart voor in mijn bijbel: het rijk van koning David rond het jaar duizend voor Christus. Eerst waren het twee gebieden ten noorden en ten zuiden van Jeruzalem, later zou het veel groter zijn geweest dan Israël nu, met Libanon erbij, delen van Syrië, Jordanië, en ja, de Gazastrook. Historici zeggen dat het niet waar is, maar orthodoxe christenen geloven dat David al dat land veroverd had.

Drieduizend jaar geleden en de dominee in de Adullamkerk in Katwijk aan Zee preekt over Achabs oorlog alsof die gisteren was. Achab handelde tegen Gods wil en sneuvelde, maar Davids veroveringen waren in Gods opdracht en dus rechtvaardig. Bij het verlaten van de kerk, bijna twee uur later, denk ik: hoe kun je daar in vredesnaam tegenop?

Jannetje Koelewijn vervangt vandaag Sheila Kamerman

Delen

Mail de redactie

De Nederlandse krijgsmacht staat aan het begin van een groeispurt. De oorlog in Oekraïne heeft ervoor gezorgd dat NAVO-landen hun investeringen in defensie flink gaan opschroeven. Minister Ruben Brekelmans (Defensie, VVD) schreef deze maand aan de Tweede Kamer dat de verdragsorganisatie graag ziet dat Nederland jaarlijks tussen de 16 en 19 miljard euro meer gaat besteden aan zijn krijgsmacht. Voorlopig geeft Nederland in 2025 hieraan 22 miljard euro uit, en het kabinet heeft afgesproken om minimaal 2 procent van het bbp aan defensiedoelen te spenderen. Dit zal leiden tot een aanzienlijke groei van het aantal militairen.

Deze mensen moeten straks allemaal ergens worden opgeleid en getraind. Ook het nieuwe materieel dat Nederland gaat aanschaffen moet een plekje krijgen. Vorige week vrijdag presenteerde het kabinet daarom zijn plannen voor de huisvesting van de krijgsmacht. Defensie heeft tientallen plekken op het oog waar het een nieuwe kazerne, munitiedepots, landingsbanen en oefenplaatsen wil laten aanleggen, en waar uitbreidingen van bestaande locaties moeten komen. De claim van defensie op de beschikbare ruimte groeit hiermee van de huidige 35.000 hectare naar ruwweg 37.000 hectare in 2035.

Ruimte is schaars in Nederland. Waar de krijgsmacht huist, is geen plek voor woningen, bedrijvigheid, natuur of recreatie. Het is daarom goed dat het ministerie van Defensie de afgelopen maanden uitgebreid contact heeft gehad met provincies en gemeentes om te zien waar uitbreiding het minste pijn doet. Dit soort overleg voorkomt hopelijk onenigheid tussen de landelijke overheid en lagere overheden.

De komende tijd is het van belang dat ook burgers worden meegenomen in dit proces. Want uiteindelijk zullen zij ruimte voor defensie moeten maken – bij het onteigenen van grond zelfs letterlijk – en krijgen zij te maken met overlast. Defensie moet goed kunnen uitleggen waarom de keus op bepaalde locaties is gevallen, maar vooral waarom haar belangen soms moeten prevaleren boven andere belangen.

Waarom kan ergens wel een kazerne gebouwd worden, maar elders geen woonwijk? Waarom moet een boerderij wijken voor een oefenterrein? Waarom schrik ik nu al weer op van een overvliegende F-35? Kort en goed: als Nederland en de rest van de NAVO er niet in slagen de liberale democratie te beschermen tegen dreigingen van buitenaf, dan hebben burgers over dit soort zaken in de toekomst helemaal niks te vertellen.

Dit argument zal niet op iedereen indruk maken. Het is dus denkbaar dat burgers met juridische bezwaren tegen vergunningsverleningen, bijvoorbeeld om milieuredenen, uiteindelijk hun weg zullen vinden naar de Raad van State. Die zal dan de verschillende belangen tegen elkaar moeten afwegen, zoals dat hoort in een rechtsstaat.

Het ministerie van Defensie is er kennelijk niet helemaal gerust op, want daar wordt gewerkt aan een wet die de mogelijkheid biedt om af te wijken van (Europese) milieuregels met een beroep op de „urgentie” van de toestand in de wereld. Als die wet er komt, doet het ministerie er goed aan er met terughoudendheid een beroep op te doen. Defensie zal voor langere tijd een prominente positie in de samenleving gaan innemen. Dan is het beter om hearts & minds te winnen dan je zin door te drukken.

Delen

Mail de redactie