N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Sociale media Süeda Isik volgt de socials, op zoek naar memes die iets vertellen over de tijd waarin we leven. Deze keer: de haat jegens vrouwelijke politici is een moderne heksenjacht.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data97145106-e9295d.jpg)
Foto ANP / Bart Maat
Je krijgt er rillingen van over je rug. „De fakkels zijn er om u een warm welkom te heten namens alle boeren en burgers”, zegt een vrouw die tegenover Sigrid Kaag staat in Diepenheim, Overijssel. De minister van Financiën is omsingeld door mensen met brandende fakkels. Uit de menigte klinkt „oprotten met die heks”. Iemand doet de „groetjes van Max”, refererend naar de complotdenker Max van den B. die vorig jaar met een brandende fakkel voor het huis Kaag stond en daarvoor in hoger beroep is veroordeeld tot vijf maanden gevangenisstraf. Op Twitter weerklinkt: „Vandaag kreeg heks Kaag een warm welkom in Diepenheim door de boeren daar, mèt fakkels als eerbetoon aan Max.”
Nu we het toch hebben over vroegmoderne intimidatiepraktijken, de heksificering van Kaag is een symptoom van een breed probleem. Vrouwelijke politici dobberen als het ware in het gal van hun haters. Dat bewees De Groene Amsterdammer samen met de Utrecht Data School twee jaar geleden met een onderzoek naar online misogynie. Daaruit bleek dat tien procent van alle tweets gericht aan vrouwelijke politici haat of agressie bevat. Ben je van kleur of behoor je tot een minderheidsreligie? Dan heb je nog meer pech. GroenLinks-Kamerlid Kauthar Bouchallikht kreeg destijds relatief gezien de meeste verwensingen.
Dat het treffen van een minister met fakkels intimiderend en bedreigend is, kan de Twentse demonstrante Geral Jacobse (65) zich niet voorstellen, vertelt ze aan het AD. „Wat wonderlijk. Er waren wel boze mensen die scholden. Achter me hoorde ik ‘rotwijf’ of zo. Maar dat is toch geen bedreiging? Ze is ook niet bedreigd. Ik heb tijdens de periode van de mondkapjes zelf erger meegemaakt als ik er geen droeg. Toen heb ik ook niet lopen huilstruiken.”
Meer haat dan jegens mannen
Huilstruik. Zo wordt één van de meest bedreigde bewindspersonen van het huidige kabinet genoemd als zij iets zegt over de mensen die haar met vuur opwachten. In de lokale politiek in ons land is het ook slecht gesteld. Vrouwelijke gemeenteraadsleden ontvangen stelselmatig meer haat dan mannelijke collega’s, bleek uit onderzoek van het kennisinstituut voor emancipatie en vrouwengeschiedenis Atria. De onderzoekers keken naar de impact van online misogynie op lokale vrouwelijke politici in aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen van maart 2022 en zagen dat online haat ze beperkt in hun functioneren en in hun politieke ambities. En dat terwijl de lokale politiek dé plek is waar beginnende politici kennismaken met het vak: bijna de helft van de huidige Tweede Kamerleden is actief geweest in de gemeenteraad.
En dit is ook zeker geen Nederlands probleem. Nog vorige week maakte de eerste minister van Schotland Nicola Sturgeon bekend dat ze haar taken neerlegt, omdat de wreedheid van het politieke leven zijn tol heeft geëist. „Sociale media vormen een middel voor de verschrikkelijkste vergruizingen van vrouwen, vrouwenhaat, seksisme en geweldsbedreigingen gericht op vrouwen die hun hoofd boven de borst uitsteken”, aldus de politica in een BBC-documentaire die maandag verscheen.
De oude Nieuw-Zeelandse premier Jacinda Ardern zei na de aankondiging van haar aftreden dat ze simpelweg „niet langer genoeg in de tank had” om haar functie uit te oefenen. Nieuw-Zeelandse politieke leiders en publieke figuren zeggen dat de voortdurende laster, haat en persoonlijke aanvallen hebben bijgedragen aan die burn-out.
Misogynie jegens vrouwelijke politici werkt als een hedendaagse waterproef. De politica die zinkt is verlost van de haat, maar verliest haar ambt. De politica die blijft drijven is een heks.
