‘De groeten met je boete’ roepen honderden studenten in Utrecht

„De groeten met je boete”, schreeuwen een paar honderd studenten en academici. Ze protesteren zaterdagmiddag op het Jaarbeursplein in Utrecht tegen de langstudeerboete die het aanstaande kabinet wil invoeren. Dat nieuwe kabinet is er niet voor studenten, en al helemaal niet voor studenten zonder welvarende ouders, klinkt op het podium van de Landelijke Studentenvakbond.

3.000 euro zullen studenten moeten betalen voor elk jaar dat ze uitlopen vanaf een jaar na de nominale studietijd, met ingang van collegejaar 2025-2026. Althans, dat staat in het coalitieakkoord. Hoe de boete precies wordt uitgewerkt en of er uitzonderingen worden gemaakt, moet nog blijken. De maatregel brengt de overheid naar verwachting 224 miljoen euro per jaar op. De boete is „te verdedigen”, zei aanstaand minister van Onderwijs Eppo Bruins deze week in zijn hoorzitting. Maar universiteiten maken zich zorgen over het onderwijsbeleid van het nieuwe kabinet, en moedigden personeel en studenten ook aan om zaterdag het protest bij te wonen.

Niet iedereen heeft rijke ouders. Sterker nog, de meeste mensen hebben dat niet

Een jaar geleden kondigde (demissionair) minister van Onderwijs, Robert Dijkgraaf, nog aan het Bindend Studieadvies (BSA) te versoepelen om de druk die veel studenten ervaren juist te verlichten. Een langstudeerboete zou die druk weer vergroten, zeggen critici.

Naast de boete wil het nieuwe kabinet ook bezuinigen op onderzoek, jaarlijks 215 miljoen euro. 1.200 jonge onderzoekers dreigen daardoor hun baan kwijt te raken. Toponderzoekers spraken in NRC van een „vertrouwensbreuk met de wetenschap” en waarschuwen voor negatieve gevolgen voor het verdienvermogen van Nederland.

‘Geen bestuursfunctie ernaast’

Joshua Choi (19 jaar) snapt „niet echt waarom ze die boete invoeren”. Hij heeft gehoord dat het mensen moet stimuleren om eerder te gaan werken. „Maar ik denk dat je juist de tijd moet kunnen nemen als student, zodat je naast leren ook andere dingen kan doen en je kan ontplooien.” Van de kabinetsplannen heeft hij weinig goeds vernomen. „Die verhoogde btw op kunst en cultuur, daar ben ik zwaar tegen.” Hij is in zijn eentje naar het protest gekomen, gewapend met een analoge camera die eerst van zijn opa was, toen van zijn pa, en nu om zijn nek hangt.

In september begint Joshua met de studie Industrieel Ontwerpen in Delft. Daar was hij eerder dit jaar, rechtstreeks uit de middelbare school, al een studie elektrotechniek begonnen. „Ik ben van plan, nou van plan, ik wil op kamers gaan. Maar ik heb wel gehoord dat het niet makkelijk is. Ik heb al vrienden in Delft, ik zit bij een boardsportvereniging. Dus dat zal helpen.” Eigenlijk was hij van plan om daar een bestuursjaar te doen, maar hij weet niet of dat met die langstudeerboete gaat lukken. „ 3.000 euro is veel geld.” Joshua heeft geluk, vindt hij, zijn vader „verdient best wel redelijk” en betaalt zijn collegegeld. „Maar ik ben hier vooral voor de andere studenten die dat geluk niet hebben.”

‘Ik zou al lang zijn gestopt’

Kim Verstappen (24, links op de foto) en Eileen Bosch (25) hebben twee uur gereisd om hier te staan. Kim komt uit Sint-Oedenrode – „een dorp in Brabant, je kent het vast niet.” Ze studeert Communication and Multimedia Design aan de Avans Hogeschool in Den Bosch. Door „persoonlijke omstandigheden” heeft ze veel vertraging opgelopen, „nu krijg ik het gevoel dat ik daarvoor gestraft word.” Ze had het nog niet uitgerekend, maar als ze dit traject in ‘tijdperk-langstudeerboete’ had afgelegd, had ze een boete van 12.000 euro gekregen. „Dan was ik al heel snel gestopt met studeren.”

Hiervoor heeft ze drie jaar journalistiek gestudeerd in Tilburg, daar kent ze Eileen van. Zij studeert niet meer, maar werkt in een bibliotheek. Ze maakt zich zorgen over de studenten die daar komen. „Het gaat superslecht met hun mentale gezondheid, dat is onderzocht. En dan ga je ze dit ook nog flikken. We krijgen ook nog die 21 procent btw op boeken. Het voelt alsof ze de jonge generatie dom willen houden. Je mag niet studeren, je mag niet lezen, je mag geen krant lezen, dat wordt allemaal veel te duur. Wat willen ze hier mee bereiken?” Veel te duur, dat is het studentenleven voor Kim ook. Ze wordt vijf volle dagen verwacht op haar studie, en werkt dan in het weekend. „Niet iedereen heeft rijke ouders. Sterker nog, de meeste mensen hebben dat niet.”

‘Boete is niet oké’

Amber (25) verwacht van dit kabinet „eigenlijk niks.” De langstudeerboete is „niet oké”, en treft „mantelzorgers, mensen met een beperking, of mensen die zich gewoon bedenken en toch iets anders gaan doen.” Amber heeft zich ook bedacht en rondt na twee jaar pedagogische wetenschappen nu net het tweede jaar af van de studie geneeskunde aan de Universiteit van Utrecht. Geneeskunde is een lange studie, er staat zes jaar voor, en het is ook gebruikelijk dat studenten langer nodig hebben, vertelt hen. „Soms moet je wachten op een plek voor je coschappen, en omdat het zo’n zware studie is moeten mensen er soms echt even tussenuit. Amber heeft na een jaar zoeken een huis gevonden in Zeist „met eigenlijk meer huisgenoten dan ik zou willen”, maar het is er fijn. En beter dan elke dag op en neer vanuit Rotterdam. Financieel is het nu „een puzzel. De studiebeurs gaat binnenkort weer omlaag. En tot voor kort werkte ik naast mijn studie, maar dat ging niet meer. Nu leen ik volledig.”

De prestatiedruk binnen geneeskunde is hoog, merkt Amber, en dus kiezen meer studiegenoten er voor om niet te werken. Maar even rustiger aan doen, dat zal moeilijker worden, „en dat terwijl de cijfers van burn-outs onder jonge artsen nu al zo hoog zijn.” Ambers achternaam is bekend bij de redactie, maar „ik wil er niet mee in de krant. Ik verwacht de komende tijd, met dit nieuwe kabinet, meer repressie. Ik wil met trots staan voor dit protest, maar weet niet hoe veilig dat over een tijd nog is.”

Delen





Mail de redactie