De grens iets meer dicht ‘om de kwaaien’ tegen te houden? Prima, zolang de goedkope koffie maar bereikbaar blijft

„Er ist wieder da!”, staat boven de viswinkel in Siebengewald. Even dwalen de gedachten af naar het gelijknamige boek over de terugkeer van Adolf Hitler naar de huidige tijd. Maar de begeleidende tekst bejubelt „Der neue, junge Matjeshering!”

Geen dorp in Nederland heeft zo’n Duits aandoende naam als Siebengewald. En de middenstand moet het voor een belangrijk deel hebben van bezoekende oosterburen. Vandaar dat de Hollandse Nieuwe in twee talen wordt aangeprezen.

De winkel die in Siebengewald het meeste Duitse publiek trekt, is een supermarkt met de al even Duitse naam 2 Brüder. Wolfgang Welling komt elke vier tot zes weken vanuit het Duitse Essen inkopen doen in deze uithoek van Nederland. Dat hij vanaf deze maandag op een grenscontrole kan stuiten, vindt hij „een goede zaak. Want anders komen er echt te veel”. Hij doelt op asielzoekers. „Kijk hoe de kwaaien onder hen de overhand nemen in de criminaliteitsstatistieken.”

Aan een picknicktafel bij de supermarkt zitten twee stellen in de zon, die de anonimiteit verkiezen omwille van privacyredenen. Ook zij zijn unaniem enthousiast. „De buitenlanders krijgen alles en onze gepensioneerden moeten lege flessen verzamelen om rond te kunnen komen.” In de supermarkt hebben ze geen koffie meer kunnen kopen, die is een stuk goedkoper in Nederland. „Morgen wordt weer geleverd, dan komen we terug. Voor vannacht zoeken we een camping in de buurt”, zeggen ze, wijzend op hun twee campers.

Politie

De Nederlander Mari Robben, die in Siebengewald woont, doet op zijn beurt geregeld inkopen in Duitsland en tankt daar. Grenscontroles juicht hij toe. „Ik heb niets tegen echte asielzoekers, maar het is goed als ze af en toe proberen om de rottigheid ertussenuit te halen. En zelf heb ik niets te verbergen.”

Maar van de douane of politie valt deze maandag geen spoor te bekennen. Nergens aan de ruim tweehonderd kilometer lange grens van Limburg met Duitsland, overigens. Noordelijker wordt wel gecontroleerd, maar slechts sporadisch.

Aan de oostzijde van Siebengewald ogen de douanekantoren aan beide zijden verwaarloosd. Dat aan de Nederlandse kant heeft na het ingaan van het Verdrag van Schengen een tweede leven gehad als restaurant. Schnitzelhaus heette het, maar één blik naar binnen leert dat hier al tijden geen gepaneerd vlees meer is uitgeserveerd.

Voetbal

Meer bedrijvigheid is te vinden langs de Augustinus- en de Grensweg, die vanaf deze plek naar het noorden lopen: agrarische bedrijven, een nagelstudio, gebitsreparatie, een hondenkennel. Kilometerslange stukken van beide wegen in het buitengebied lopen parallel met de grens. Wie illegaal van Duitsland naar Nederland wil, of vice versa, kan hier vanuit het ene maisveld even de smalle strook asfalt oversteken naar het andere maisveld.

„De grens bestaat hier eigenlijk niet”, zegt Joost Slingenbergh, die aan de Grensweg woont en er een biologisch pluimveebedrijf runt. Nou ja, in één opzicht nog wel. „Veertien jaar geleden kwamen we hier. Met de Nederlandse buren kregen we makkelijk contact. Met de Duitse buren aan de overkant van de weg, is het ondanks tal van pogingen nooit echt gelukt.”

Sommige inwoners van Bergen voelen zich beknot in hun vrijheid

Tijdens de coronapandemie werd de grens bij zijn huis even gecontroleerd. „Misschien een dag of vier. En tijdens het EK Voetbal van afgelopen zomer hebben de Duitse autoriteiten op de snelweg een paar kilometer verderop gestaan.”

Over waarom Siebengewald in 1815 bij Nederland ging horen, doet een romantisch verhaal de ronde. De grens zou op een kanonschot ver van de Maas komen te liggen en een Nederlandse soldaat zou bij de afbakening extra kruit in het geschut hebben gedaan, zodat zijn liefde in Siebengewald niet in het buitenland zou komen te wonen.

De werkelijkheid was minder romantisch: op het Congres van Wenen werd bepaald dat de eerste Nederlandse gemeenten aan de oostkant van de Maas bij Nederland zouden horen. De minimumafstand was daarbij rond de drie kilometer (net iets meer dan de maximumschootsafstand). Maar er waren gemeenten die verder Duitsland in reikten, zoals de toenmalige gemeente Afferden, waartoe Siebengewaldbehoorde.

Europa

Tegenwoordig valt het dorp onder de gemeente Bergen. Daar is Michael Rauner burgemeester. Hij komt van buiten de politiek en werkte onder meer twintig jaar voor het ministerie van Buitenlandse Zaken. Rauners wieg stond in Stuttgart. Hij heeft zowel de Duitse als de Nederlandse nationaliteit. In Bergen hoorde hij twee soorten reacties op de Duitse aankondiging van een halfjaar grenscontroles. „Sommigen denken dat het allemaal zo’n vaart niet loopt. Anderen voelen zich beknot in hun vrijheid.”

Rauner begrijpt dat wel. „Vrij verkeer van mensen, goederen, diensten en kapitaal is een van de basisprincipes van Europa. Aan de andere kant: in de VS heb je soms ook controles als je van de ene naar de andere staat gaat en in Panama, waar ik plaatsvervangend ambassadeur ben geweest, stonden ze je zelfs op te wachten aan de provinciegrenzen.”

Rauner is net terug van een bezoek aan een productiebedrijf, waar de directeur aangaf niet zonder arbeidsmigranten en statushouders te kunnen. „Maar het lijkt me wel goed om als Europa fundamentelere discussies te voeren over wie we nodig hebben. Australië en Nieuw-Zeeland stellen bijvoorbeeld ook eisen.”

Geregeld zit Rauner met Nederlandse gemeenten en de directe Duitse buren om de tafel. „Om te praten over culturele evenementen, de natuur, maar ook over bestrijding van drugs, wapens, uitbuiting en mensenhandel. Dat moet je samendoen. Want als je alleen maar op één plek drukt, verplaats je de problemen alleen maar.”

Delen





Mail de redactie