De generatie beeldschermkinderen over de hele wereld

Wat de ondertekenaars van de brandbrief betreft, zouden kinderen pas vanaf veertien jaar een smartphone mogen hebben, en sociale media pas vanaf zestien. Er moet nú iets gebeuren, stellen de experts, want te veel en niet-leeftijdsconform scherm- en socialemediagebruik heeft de huidige generatie in een gezondheids- en welzijnscrisis gestort.

„Slaap- en concentratieproblemen, taalachterstand, bijziendheid, minder bewegen”, somde jeugdarts Vasanthi Iyer op, eerder deze week in NRC. De bekende klachten waarvoor inmiddels wetenschappelijk bewijs bestaat.

Wereldwijd zoeken overheden naar manieren om grip te krijgen op het smartphonegebruik van jongeren. In Nederland geldt sinds januari 2024 het dringende advies om telefoons te weren uit de klas, inmiddels ook op de basisschool. In maart kreeg een motie voor een leeftijdsnorm van vijftien jaar voor sociale media nipt een Kamermeerderheid. Geen verbod, wel een signaal.

Italië ging verder: sinds september zijn schermen daar helemaal verboden in de klas. Frankrijk adviseert een telefoonpaspoort vanaf dertien jaar en sociale media vanaf achttien. Spanje wil de minimumleeftijd voor socialmedia-accounts verhogen naar zestien en roept ouders op kinderen tot die tijd géén smartphone te geven.

Australië maakte in november een radicale stap: als eerste land ter wereld verbood het sociale media volledig voor kinderen onder de zestien. Platforms die zich daar niet aan houden, riskeren vanaf eind 2025 miljoenenboetes.

De fotoredactie van NRC verzamelde beelden van kinderen achter schermen van over de hele wereld.

Delen

Mail de redactie

De Australische grote pijlstormvogels op Lord Howe Island maakten hoorbaar een krakend geluid als je ze voorzichtig op de buik duwde. Dit was alles behalve normaal, realiseerden de biologen die de vogels bestudeerden zich meteen.

Het gekraak kwam door honderden stukjes plastic in de maag van de vogels.

De foto’s en de filmbeelden van een expeditie die vorige maand plaatsvond laten dramatisch zien hoezeer de plasticvervuiling in de wereldzeeën is toegenomen en hoe groot de tol is die dat eist van het dierenleven rond de oceaan. Net als ieder jaar bezochten leden van het internationale onderzoekerscollectief Adrift Lab het afgelegen Lord Howe Island tussen Australië en Nieuw-Zeeland, dat vanwege de ongerepte natuur de status van Unesco-werelderfgoed heeft. Op dit eiland leeft een broedkolonie van zo’n 44.000 Australische grote pijlstormvogels (Ardenna carneipes). De soort staat als ‘gevoelig’ op de Rode Lijst van natuurbeschermingsorganisatie IUCN.

Bioloog Alex Bond van het Natural History Museum in Londen, die mee was met de expeditie vertelt dat vooral de kuikens van de pijlstormvogel veel plastic in hun maag hebben. „Andere zeevogels die in dezelfde tijd van het jaar op Lord Howe Island broeden, en die ongeveer hetzelfde eten en op ongeveer dezelfde plek foerageren, hebben niet veel plastic in hun lijf”, schrijft hij per mail. Een sluitende verklaring heeft hij nog niet: „Net als andere vogels eten pijlstormvogels vaak kleine steentjes of puimsteen die de spijsvertering bevorderen door dingen te vermalen. De oudervogels pikken drijvend plastic op wanneer ze op zoek zijn naar voedsel voor hun jongen in de Tasmanzee, tussen Lord Howe en het Australische vasteland. We schatten dat jaarlijks 50 tot 70 procent van de pijlstormvogelkuikens plastic binnenkrijgt, maar de impact op de volwassen vogels, die het inslikken en vervolgens uitspugen, is minder bekend.”

Het probleem neemt ook toe. Toen het jaarlijkse onderzoek van Adrift Lab in 2008 voor het eerst begon, vonden de onderzoekers af en toe vogels met vijf tot tien stukjes plastic in hun maag. Maar dit jaar troffen ze al op de eerste dag van het onderzoek een dood kuiken op het strand met een schokkende hoeveelheid van 778 stukjes plastic in zijn maag.

Op de foto hierboven zijn alle stukjes te zien. Bij elkaar woog al dat plastic 60 gram, bijna 20 procent van het normale gewicht van de vogel. Een snelle rekensom leert dat het kuiken van naar schatting tachtig tot negentig dagen oud dagelijks gemiddeld bijna tien stukjes plastic gevoerd kreeg van zijn ouders.

Bij stormvogelkuikens die nog leefden, maar die soms ook ‘kraakten’ als je op hun buik duwde, spoelden Bond en zijn collega’s de maag met water via een rubberslang in de keel.

„Door voorzichtig water in de maag te brengen, wekken we braken op”, lagt Bond uit. „Dit is absoluut geen probleem voor de vogels en het proces wordt jaarlijks beoordeeld door een toezichthoudende commissie voor dierethiek.” Zo bevrijdden ze de vogels van tientallen stukjes plastic, variërend van plastic doppen tot sigarettenpeuken.

Een vorige maand gepubliceerd laboratoriumonderzoek van Adrift Lab liet zien dat het ingeslikte plastic desastreuze gevolgen heeft voor de gezondheid van de kuikens van deze zeevogels. De dieren vertoonden in hun bloedwaarden tekenen van meervoudig orgaanfalen en neurodegeneratie.

Delen

Mail de redactie

Het hernieuwde Israëlische offensief vindt plaats 19 maanden na de aanval van Hamas op Israël. In die periode kwamen er meer dan 53.000 Gazanen om het leven, aldus het Gazaanse Ministerie voor Gezondheid. Hoewel het ministerie geen verschil maakt tussen strijders en burgers, maakte de VN-vrouwenorganisatie deze week bekend dat naar hun schatting minstens 28.000 van de dodelijk slachtoffers in Gaza bestaat uit vrouwen en meisjes.

Foto’s Bashar Taleb

Naast het starten van een nieuwe grondoffensief besloot de Israëlische regering deze week ook tot het mondjesmaat toelaten van noodhulp tot de Gaza-strip. Ruim 11 weken aan volledige blokkade van hulpgoederen bracht Gazanen op het randje van hongersnood. Vorige week constateerde de IPC, een internationale monitor van voedselzekerheid, dat 1,94 miljoen Gazanen, bijna de gehele bevolking, al te maken hebben met acute voedselonzekerheid. 244.000 inwoners zouden in de „catastrofale” laatste fase van hongersnood zitten.

VN-kinderorganisatie Unicef wijst op „acute ondervoeding” bij veel kinderen in Gaza. Bijna de helft van de Gazaanse bevolking is jonger dan 18 jaar oud, een leeftijdsgroep die extra kwetsbaar is voor de gevolgen van ondervoeding.

Foto’s Bashar Taleb

Het besluit van Israël om „basishoeveelheden voedsel” in Gaza toe te laten komt na groeiende internationale kritiek op het land. In een gezamenlijk verklaring noemde Canada, het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk het besluit van Israël maandag „geheel ontoereikend” en dreigde met „gerichte sancties” tegen het land, als Israël het nieuwe offensief en de beperking van hulpgoederen niet zouden staken.

Het VK kondigde dag erna inderdaad sancties aan tegen  kolonisten op de Westelijke Jordaanoever. Ook ontbood de Britse regering de Israëlische ambassadeur.

Kinderen spelen tussen de ruïnes van Jabalia.

Foto’s Bashar Taleb

Palestijnen ontvluchten het noorden van Gaza vanwege het nieuwe Israëlische offensief. Volgens de VN-hulporganisatie voor Palestijnen zijn 90 procent van de Gazanen de afgelopen 19 maanden ontheemd. Veel mensen hebben meermaals binnen Gaza moeten vluchten, sommigen zelfs 10 keer of meer.

Foto Bashar Taleb/AFP

Delen

Mail de redactie