Met zijn verzoek aan zijn gehele kabinet om ontslag te nemen, hoopt de Colombiaanse president Gustavo Petro zijn ploeg ‘op te schonen’ en een politieke crisis te voorkomen. Hij liet zondag op X weten dat hij ervoor wil zorgen dat „beloftes die gemaakt zijn aan de bevolking worden waargemaakt”.
Deze rigoureuze ingreep kan worden gezien als een noodzakelijke reset: een aantal ministers wordt beschuldigd van corruptie, er zijn veel verschillende stromingen binnen zijn kabinet waardoor er weinig voor elkaar komt, en Petro’s regering krijgt volgens peilingen nog maar steun van 37 procent van de bevolking. Tegelijk neemt hij een groot risico
Colombia zit in een onrustige periode. Recentelijk riep Petro voor het noordoosten van het land de noodtoestand uit vanwege het oplaaiende geweld tussen guerrillabeweging ELN en een groep dissidenten van de FARC.
Lees ook
Geweld in Colombia door guerrillabeweging ELN laait kort na gestaakte vredesonderhandelingen op, zeker 80 doden
Over een jaar zijn er verkiezingen in Colombia. Inmiddels lijkt Petro de regie kwijt. Dat bleek vorige week tijdens de ministerraad die voorafging aan deze crisis. De vier uur durende bijeenkomst werd live op televisie uitgezonden, waarbij Petro fel tekeer ging tegen verschillende ministers die in zijn ogen verantwoordelijk waren voor het falen van het beleid.
„Niet ik, maar jullie moeten het beleid uitvoeren. We hebben 195 afspraken met de bevolking gemaakt, maar dames en heren, daar zijn 146 afspraken tot nu toe niet van nagekomen”, tierde hij tegen de ministers die aan een lange tafel tegenover elkaar zaten. Na afloop besloot een aantal ministers ontslag te nemen, waarop Petro zondag bekend maakte dat wat hem betreft iedereen op kon stappen.
Kabinetscrisis
Gustavo Petro (64), een oud-guerrillastrijder van de in 1990 opgeheven guerrillabeweging M19, is de eerste linkse president van Colombia. Sinds zijn aantreden in 2022 probeert hij hervormingen op het gebied van gezondheidszorg, arbeid en pensioenen door te voeren. Maar het valt hem zwaar met zijn kabinet een verenigd front te vormen. Dat is wel nodig om plannen door het Congres te krijgen.
Op de achtergrond van de crisis speelt de benoeming van een nieuwe stafchef door Petro. Hij heeft bewust gekozen voor de voormalige senator Armando Benedetti, die meer in de centrum-rechtse flank zit. Benedetti is zijn vertrouweling en met hem hoopt Petro weer grip op de regering te krijgen. Maar de keuze voor Benedetti viel totaal verkeerd bij een aantal ministers aan de linkervleugel. Onder hen is de zeer populaire minister van Milieu, Susana Muhamad. Zij beschuldigt Benedetti van geweld tegen vrouwen en grensoverschrijdend gedrag, iets wat de nieuwe stafchef ontkent. Volgens hem is er een hetze tegen hem ontketend.
Legervliegtuig
Deze kabinetscrisis komt op moment dat Colombia net als de rest van Latijns-Amerika te maken krijgt met het agressieve migratiebeleid van de Amerikaanse president Trump. Daarbij raakte Petro persoonlijk verzeild in een bijna uit de hand gelopen conflict met Trump, toen hij weigerde een Amerikaanse legervliegtuig met gedeporteerde Colombianen te laten landen in de hoofdstad Bogota. Het toestel werd teruggestuurd naar de VS, waarna Trump dreigde met tariefverhogingen en sancties.
In eerste instantie beloofde Petro dat Colombia de Verenigde Staten met gelijke munt zou terugbetalen en kondigde ook heffingen aan. Petro zette zijn besluit kracht bij met een reeks berichten op X aan het adres van Trump, waarbij hij hem een „witte slavendrijver” noemde en schreef dat „de tijd dat imperialistisch Amerika haar wil oplegt aan Latijns-Amerika voorbij is”.
Tot ieders verrassing kwam er een paar uur later een bericht van het Witte Huis waarin werd verklaard dat Colombia toch akkoord ging met de deportaties en de migranten met een eigen vliegtuig zou halen. Daarop trokken de VS de tariefverhogingen in.
Niet ik, maar jullie moeten het beleid uitvoeren
Een spoedvergadering van CELAC – een samenwerkingsorgaan van Latijns-Amerikaanse en Caribische landen – met als belangrijkste agendapunt hoe te reageren op de aanvallen van Trump, werd op het laatste moment afgeblazen. „Dat Colombia zo snel akkoord ging met de eisen van Trump en dat de CELAC-bijeenkomst niet door ging, laat zien hoe het Trump lukt om deze regio te verdelen”, zegt professor Carlos Eduardo da Rosa Martins, als politicoloog verbonden aan de Federale Universiteit van Rio de Janeiro.
Net als veel andere landen kent Colombia volgens da Rosa Martins een rijke, Amerika-gezinde en invloedrijke zakenelite, die weinig zin heeft in ‘gedoe’ met grote broer VS. „Op het moment dat Trump dreigt met persoonlijke sancties, zoals het bevriezen van bankrekeningen en het intrekken van inreisvisa, dan wordt deze groep direct getroffen, net als de bedrijven die ze runnen”.
De huidige politieke crisis – die mogelijk verder oploopt als met het ontslag van de ministers andere hooggeplaatsten hun functies neerleggen – is ook voor de Colombiaanse economie ongunstig. Da Rosa Martins: „Petro heeft tot nu toe op economisch gebied niet bereikt wat hij beloofde, en voor investeerders is een stabiel politiek klimaat essentieel. Daarom is het voor Colombia belangrijk om uit deze politieke onrustige situatie te komen.”
