N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Zwart verzet Vanaf nu wordt er teruggemept. Hoe de klapstoel uitgroeide tot een emancipatorisch modestatement, ziet Janice Deul.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data104073687-c598c2.jpg)
Het fenomeen ‘modeweek’ ligt al langer onder vuur. Onder meer omdat het geld- en energieverslindend is, en enorm belastend voor mens en natuur. In Denemarken hebben ze zich daar rekenschap van gegeven en met positief resultaat, want Copenhagen Fashion Week is met afstand het meest duurzaam van alle modeweken.
In 2020 werd hiertoe een actieplan gelanceerd, dat verschillende terreinen beslaat. Design, arbeidsvoorwaarden en het produceren van de shows; alles moest zo duurzaam mogelijk gebeuren en volgens de standaarden die door organisatie zijn opgesteld. Stapsgewijs werden de veranderingen doorgevoerd en de editie van eerder deze maand, waarin de zomer-/voorjaarscollecties van 2024 werden getoond, was de eerste die aan alle gestelde voorwaarden voldeed. Chapeau dus. En nu maar hopen dat andere modeweken dit voorbeeld volgen. Wat mij betreft buigt men zich dan meteen over een structurele aanpak qua inclusie en representatie. Net als met het duurzaamheidsvraagstuk is gedaan.
Opklapbaar zitmeubel
Los van het sustainability-verhaal is er nog een manier waarop de Denen zichzelf in de kijker hebben gespeeld. Het was op de hot pink runway van Copenhagen Fashion Week waar een wel heel bijzonder gebruiksartikel debuteerde als modeaccessoir. Ik heb het over de klapstoel, het opklapbare zitmeubel dat we allemaal wel ergens hebben staan.
Tijdens een van de shows werd het meegedragen door een zwart model met een traditioneel Afrikaans vlechtkapsel dat in een bleekroze robe over de catwalk ging. Op enig moment toonde ze de stoel ostentatief aan het publiek.
Ontegenzeggelijk een verwijzing naar de ‘Montgomery Riverfront Uprising’ van eerder deze maand. Hierbij ging het om een witte familie uit Alabama, afkomstig van een rivierboot, die dacht ongestraft een Afro-Amerikaanse man aan te kunnen vallen. In plaats daarvan kreeg de familie klop van collega’s van de man en van toevallige passanten. Velen hebben de filmpjes van het incident op de socials aangeklikt. Het geheel doet bijna slapstickachtig aan. Zeker op de momenten waarop de klapstoel ter hand wordt genomen. De reacties – met name van zwarte en niet-zwarte mensen van kleur ¬– waren euforisch: dit is een historisch moment, was de algehele teneur. We slaan terug. En onze vaders, neven, ooms, zonen en dochters doen mee.
Te vaak zien we hoe zwarte mensen lijdzaam het getreiter en racisme van witte mensen moeten ondergaan
Een reactie die niet in een vacuüm is ontstaan. Te vaak zien we hoe zwarte mensen lijdzaam het getreiter en racisme van witte mensen moeten ondergaan. Maar in Montgomery, de hoofdstad van de staat Alabama, was de maat dit keer vol: men kwam in opstand en schaarde zich pal achter de belaagde man.
De klapstoel wordt nu als symbool van zwart verzet gevierd. Dit geeft blijk van de humor die, kenmerkend voor gemarginaliseerde gemeenschappen, vaak zowel een wapen als een overlevingsstrategie is. Men fotografeert zichzelf met de folding chair in de meest uiteenlopende situaties en de memes zijn niet van de lucht. De merchandising natuurlijk evenmin. T-shirts, oorhangers, hoodies, mokken en telefoonhoesjes met klapstoelafbeeldingen werden in no time gespot. En nu heeft het multifunctionele zitmeubel Copenhagen Fashion Week bereikt, als teken van solidariteit tussen zwarte mensen wereldwijd. Schijnactivisme? Ja, misschien, want ook dit is iets dat we al langere tijd in de modewereld zien.
