De bekendste acteur van Frankrijk blijft het straatschoffie uit Châteauroux – maar de kritiek klinkt steeds luider

De Franse acteur Gérard Depardieu (75) wil een monster zijn. Dierlijk. Wild. Iemand die grenzen opzoekt en overschrijdt. Dat draagt hij al decennia uit, met vunzige opmerkingen en grove taal. Door te drinken op de set en ruige verhalen te vertellen over zijn jeugd – waar of onwaar. Door in het vizier van iedereen collega’s bij de billen te grijpen en vrouwen op de mond te kussen.

Decennialang kon hij het maken. „C’est Gérard”, suste men in de filmwereld, en in Frankrijk is er sowieso veel ruimte voor flirten en verleiding. De acteur zag zich beschermd door zijn status als monstre sacré, absolute grootheid van de Franse filmwereld. Maar die tijd lijkt voorbij. De acteur maakt een vrije val nu hij onderzocht wordt voor verkrachting en door bijna twintig vrouwen wordt beschuldigd van seksueel wangedrag.

Depardieu groeit in de jaren vijftig op in een arm gezin met zes kinderen in Châteauroux, een provinciestadje midden in Frankrijk. Zijn vader is arbeider en analfabeet, en heeft een drankprobleem. Zijn moeder is huisvrouw, overspoeld door haar huishoudelijke taken. „We konden doen wat we wilden”, vertelt broer Alain Depardieu in een documentaire van tv-programma Complément d’Enquête. „We stonden bekend als zigeuners, viezeriken, nietsnutten.” Gerard Depardieu stopt op zijn twaalfde met school en zoekt de grenzen van de wet op. Hij steelt auto’s en scooters, handelt in sigaretten en whisky, lonkt naar prostituees. Zelf zegt hij dat hij ook wel eens heeft vastgezeten – anderen ontkennen dat.

‘Les Valseuses’ en ‘Cyrano’

Op zijn achttiende reist Depardieu met jeugdvriend Michel Pilorgé naar Parijs voor een acteercursus. De ruwe Depardieu valt op tussen de keurige kinderen van de Parijse bourgeoisie. Hij is relatief lang, heeft een breed torso, gewelfde neus en een puntige kin. Als hij een gedicht moet voordragen, lijkt hij de inhoud niet helemaal te begrijpen, maar het talent spat er vanaf. „Hij reciteerde met zo’n gevoeligheid in dat [grote] lichaam, hij had er plezier in de woorden te zeggen, ze te voelen”, aldus Pilorgé tegenover Le Monde. „Het was heel, heel mooi.”

De acteur begint in het theater en wordt in 1974 bekend bij het grote publiek als Jean-Claude in Les Valseuses: een rauwe film over twee outsiders wier leven draait om seks, geweld en het ontlopen van de politie. De rol is hem op het lijf geschreven.

Le Monde tekende op dat Depardieu na het lezen van de tekst uitriep: „die twee gasten die elkaar opnaaien, meisjes lastigvallen, auto’s jatten en elke avond lam worden: dat is mijn leven!”

De autodidact blijkt alle genres te kunnen spelen. Hoewel hij soms spiekbriefjes gebruikt, speelt hij soepel en technisch sterk. De naam Depardieu wordt een garantie voor bioscoopsucces. Met zijn kolossale voorkomen en zijn zachte stem spat hij van het scherm in kaskrakers als La Chèvre (1981), Tenue de Soirée (1986) en Cyrano (1990) – naar het legendarische theaterstuk van Edmond Rostand.

In die jaren misdraagt Depardieu zich al op de set, blijkt uit tal van getuigenissen. Hij drinkt stevig en maakt grappen over seks. Ook raakt hij geregeld jonge medewerkers aan bij hun billen en onderwerpt hij vrouwelijke collega’s aan een beoordeling van hun lichaam. Producent Marc Missonnier zegt in Complément d’Enquête dat dit gedrag een publiek geheim was in de Franse filmwereld. „Zijn sterrenstatus beschermde hem.”

Liefde voor dictators

Door Engelstalige films als Green Card (1990) wordt Depardieu ook buiten de landsgrenzen bekend. Hij merkt dat zijn grappen over seks, zijn bulderende lachbuien en met drank overgoten avonden buiten Frankrijk minder gewaardeerd worden. Het immer gesoigneerde Hollywood schrikt als hij bij de Golden Globes van 1991 dronken op het podium staat en daarna de dan 23-jarige actrice Julia Roberts ongevraagd op de mond kust.

In aanloop naar de Oscars publiceert Time een stuk waarin Depardieu wordt gevraagd naar een verhaal dat hij vanaf zijn negende betrokken zou zijn geweest bij verkrachtingen. Dat klopt, zegt Depardieu. „Het was onderdeel van mijn jeugd.” Het leidt tot een rel in de VS, maar Frankrijk blijft vierkant achter de acteur staan: de puriteinse Amerikanen zouden bang zijn voor Franse concurrentie. Depardieu grijpt naast de Oscar.

Depardieu trouwt slechts eenmaal maar heeft tal van lange relaties, die elkaar soms overlappen. Hij krijgt vier kinderen bij drie vrouwen. Zijn door drugs getroubleerde zoon Guillaume overlijdt in 2008 op 37-jarige leeftijd – zijn dood heeft grote impact op de acteur.

Politiek is Depardieu moeilijk te plaatsen: aanvankelijk steunt hij socialist François Mitterrand, later de rechtse Jacques Chirac – die hem een Legioen van Eer schenkt – en Nicolas Sarkozy. En hij is bewonderaar van sterke, mannelijke figuren. Vanaf de jaren negentig bezoekt Depardieu autoritaire leiders als de Cubaanse revolutionair Fidel Castro en de Wit-Russische dictator Aleksandr Loekasjenko. In die landen verkoopt hij de wijn van zijn Franse wijngaarden – het straatschoffie uit Châteauroux ontpopt zich tot wijnbouwer en kasteelheer.

Het bekendst is zijn voorliefde voor het Rusland van president Vladimir Poetin. Als François Hollande in 2012 president wordt, tot ongenoegen van Depardieu die tegen zijn zijn strenge belastingbeleid is, biedt Rusland hem een paspoort aan. Inmiddels heeft hij vijf of zes paspoorten „van landen waar ik van houd”, zei hij eens tegen Journal du Dimanche.

In 2018 begint de val van het monstre sacré als een 22-jarige actrice en dochter van een familievriend Depardieu aanklaagt voor verkrachting. Inmiddels is daar nog een aanklacht voor verkrachting en één voor „seksuele agressie” bijgekomen. Ook hebben zestien vrouwen uit de filmwereld hem publiekelijk beschuldigd van seksueel wangedrag. Depardieu ontkent alles – ook de vermeende verkrachtingen uit zijn jeugd. Ja, hij zoekt graag grenzen op, schrijft hij afgelopen december in Le Figaro. „Maar ik ben verkrachter noch roofdier.”

De zaken verdelen de Franse filmwereld. Een deel van de (oudere) collega’s blijft achter Depardieu staan – vijftig van hen publiceerden onlangs een steunbetuiging in Le Figaro. Ook de jongoude president Emmanuel Macron sprak in een interview van een „heksenjacht” tegen „een geweldige acteur” die „Frankrijk trots maakt”. „Hij heeft Frankrijk, onze grootse schrijvers, onze grote personages, bekend gemaakt in de hele wereld.”

Mogelijk Macron wil zo een wit voetje halen bij een ouder, conservatiever electoraat. Macron-watcher en journalist van dagblad L’Opinion, Corinne Lhaïk, denkt dat de president zich vooral liet meeslepen door zijn voorliefde voor het theater. „De president kent de klassieke teksten uit zijn hoofd, hij gaat vaak naar het theater en is dol op grote, Franse acteurs”, zegt zij telefonisch.

Maar de kritiek klinkt steeds luider, zo tonen de veel vaker ondertekende open brieven tégen de acteur. Meerdere producenten en festivals willen niet meer met Depardieu werken en de minister van Cultuur onderzoekt of zijn Legioen van Eer afgenomen moet worden.

Sinds 2018 speelde Depardieu nog in vijftien films, maar momenteel heeft hij een „pauze”. Hij trekt zich terug in zijn enorme, met kunst gevulde privéhotel in Parijs, waar hij zijn dagen in onderbroek doorbrengt, of in één van zijn geliefde buitenlanden. Volgens agent Jean-Louis Livi gaat het „slecht” met Depardieu, zegt hij in Complément d’enquête. „Maar het is een monument. En het is moeilijk om een monument te vernietigen.”

Delen





Mail de redactie