De Baai van Hann in Senegal: kust van de weemoed

Het zand is zo wit dat de man die over het water springt van zoutvlakte naar zoutvlakte lijkt te gaan. Het behoort toe aan de Baai van Hann, ooit een stukje paradijs aan de kust van de Senegalese hoofdstad Dakar, nu een vervuilde nachtmerrie. Het water waarover de man verstild zweeft, líjkt blauw, vertelt de Zuid-Afrikaanse fotograaf John Wessels, die weken aaneen in de baai doorbracht. In werkelijkheid was het pikzwart, zo zwart dat het de lucht reflecteerde.

Met weemoed vertelden de oudere bewoners van deze veertien kilometer lange kuststrook , eens ooit opgebouwd uit vissersdorpjes, aan de hoofdfotograaf van persbureau AFP in West-Afrika over de tijd vóór de fabrieken naar dit deel van Dakar kwamen. Over hoe turquoise en visrijk de zee was voor ze begon dicht te slibben met afval en chemicaliën, illegaal maar ongestraft geloosd door de leerlooierijen, olieraffinaderijen en andere fabrieken die in twintig jaar tijd van de baai het hart van Dakars industriële boom maakten.

Een jongetje loopt op een brug over een kanaal waar een groene vloeistof doorheen loopt, 9 september 2023. Het vuile water gaat rechtstreeks de zee in.
Foto John Wessels / AFP
Een vrouw loopt met haar dochter langs de kust, 29 september 2023. Er ligt zoveel plastic dat het zand bijna niet meer te zien is.
Foto John Wessels / AFP
Twee mannen verbranden dierenhuiden, 29 september 2023.
Foto John Wessels / AFP
Een man loopt met twee lege emmers weg nadat hij afval heeft geloost in een kanaal, 18 oktober 2023. De Baai van Hann stond ooit bekend om zijn vissersdorpjes, villa’s en toeristische attracties. Maar het leven is erg veranderd de afgelopen twintig jaar, toen Dakar in hoog tempo industrialiseerde.
Foto John Wessels / AFP

Er rondlopen heeft iets dystopisch, vertelt Wessels. „Op sommige plekken zie je nog de schoonheid die het ooit had.” Het spierwitte zand, plekken waar het water nog wel helder is. Tot een paar meter verderop je voeten wegzakken in plastic en dode vissen, en je bloed en gal afkomstig uit Dakars grootste slachthuis door een stormkanaal de zee in ziet stromen, vlakbij zwemmende kinderen. En dan de geur. Gif, dood, rot. Veel bewoners worden ziek. Van huid- en darminfecties tot ademhalingsproblemen door de chemicaliën die de lucht doen branden.

Senegals regering belooft al jaren de vervuiling in de Baai van Hann aan te pakken, maar een complexe afwatering- en zuiveringsinstallatie die daarvoor moet zorgen, en bij de totstandkoming waarvan Nederland een belangrijke rol speelt, is nog altijd niet af. Bewoners betwijfelen ook of het voldoende zal zijn.

Een jongetje speelt met een voetbal naast een open rioolbuis, 2 september 2023. Lang niet alle kinderen mogen van hun ouders op het strand spelen vanwege de vervuiling.
Foto John Wessels / AFP


Twee jongens tijdens het vrijdaggebed in een gebouw in de Baai van Hann, 20 oktober 2023.
Foto John Wessels / AFP


Een zieke man in zijn bed, 29 september 2023. Veel mensen in de omgeving zijn ziek geworden door de vervuiling. Ze hebben huidproblemen, gastro-enteritis (maag- en darmwandontsteking) of ademhalingsproblemen.
Foto John Wessels / AFP
Een man zit op het terras van een hotel aan de kust, 3 november 2023.
Foto John Wessels / AFP


Een man wast zijn paard met zeewater, 9 november 2023. Industrieel afval en rioolwater worden rechtstreeks in de zee geloost.
Foto John Wessels / AFP


Een man doet mee aan een opruimactie op het strand, 11 november 2023.
Foto John Wessels / AFP
Een man blaast lucht op de huid van een dode geit, voordat hij deze vilt, 18 oktober 2023.
Foto John Wessels / AFP
Water dat groen is van de vervuiling, 9 november 2023.
Foto John Wessels / AFP
Vissers kijken toe terwijl vis wordt gewogen, 22 november 2023. Het leven van de vissers in de Baai van Hann is erg veranderd. Ooit wemelde het van vis in de baai, nu moeten ze verder weg vissen.
Foto John Wessels / AFP


Geelsnavelwouwen in de Baai van Hann, 9 november 2023.
Foto John Wessels / AFP