Sinds 410 na Christus leeft een monnikengemeenschap op het eiland Saint-Honorat, maar de rustieke plek is ook in trek bij influencers en dagjesmensen.
N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Reportage
Zogenaamd authentiek Het eiland Saint-Honorat moet een religieus rustoord zijn. Maar schaarsgeklede influencers gebruiken het maar wat graag als decor.
Hij is terug naar de basis gegaan. Dat wilde de Franse influencer en voormalig MMA-vechter Jérome Pina (48,8 duizend volgers op Instagram) uitstralen na zijn tripje naar het Zuid-Franse eiland Saint-Honorat. Hij plaatste een van onder geschoten foto van zichzelf in een legergroene zwembroek, met in zijn hand een stuk appel op een mes geprikt. Op een tweede foto zit Pina – een gespierde, kale man met veel tatoeages – gehurkt op een klif over de zee te turen. #Primitief, staat in de beschrijving.
De in september 2022 geplaatste beelden zijn de eerste die omhoog komen als je op Instagram zoekt op Île Saint-Honorat, een eiland voor de kust van het zuidelijk gelegen Cannes dat in handen is van een commune monniken die daar al eeuwenlang woont. Ook andere foto’s op het platform geven een beeld van een vredig eiland zonder poespas waar je komt voor je rust en wellicht wat religieuze verlichting.
De beloofde stilte wordt om de paar minuten verbroken door het geluid van overvliegende helikopters of voorbij stuiterende speedboats
Zo plaatste de Russisch-Oekraïense influencer Viktoriya Romanets (827 duizend volgers) eens foto’s waarop ze in een zomerjurk en met een zonnehoed langs het klooster op het eiland, de wijngaarden, en de ogenschijnlijk verlaten strandjes loopt. „Stilte, het gezang van vogels en krekels, het geluid van de zee, de lucht gevuld met de geur van dennen en eucalyptus. Op deze eilanden rust niet alleen het lichaam, maar ook de ziel”, schreef ze erbij.
Rust, reinheid en regelmaat is ook wat de monnikengemeenschap die sinds 410 na Christus op het eiland woont nastreeft. Al vanaf het moment dat je in Cannes op de boot naar het eilandje stapt, wordt je gevraagd je netjes te kleden, niet te roken, geen lawaai te maken, je afval bij je te houden, geen drones te gebruiken en de monniken te respecteren. Op Saint-Honorat staan om de paar honderd meter bordjes waarop deze regels worden herhaald.
Overal 21ste-eeuwse sporen
Tussen 17.30 en 09.00 uur lukt het aardig. Dan zijn alleen het twintigtal monniken aanwezig op het eiland, en maximaal dertig gasten van het stilteretraite dat zij aanbieden. De retraitanten draaien mee in het ritme van de monniken, eten in stilte in een sobere eetzaal, slapen in simpele kamers. Maar vanaf 09.00 uur (in hoogseizoen 8.00 uur) komt een rood-wit bootje de rust verstoren. Ieder uur brengt dat een sloot toeristen naar het eiland.
Een deel van de bezoekers schuifelt in relatieve stilte rond op Saint-Honorat – 1,5 kilometer lang, 400 meter breed. Ze wandelen tussen de olijfbomen, bezoeken de mis, bidden op hun knieën in de simpele maar mooie kathedraal. Maar er komen ook groepen scholieren die luid praten over de laatste videogames. Influencers die zich met grote camera’s en drones in bikini of zwembroek komen vastleggen. Stellen die lurkend aan een e-sigaret of blikje Heineken op de strandjes hangen. En hoe later het wordt, hoe meer catamarans, speedboten en luxejachten zich in de azuurblauwe zee voor de kust van het eiland verzamelen. Vanaf rubberen bootjes wordt pizza en ijsjes verkocht.
Op alle vlakken dringt de eenentwintigste eeuw zich op. De beloofde stilte wordt om de paar minuten verbroken door het geluid van overvliegende helikopters of voorbij stuiterende speedboats. In de bosjes liggen her en der plastic verpakkingen en wc-papier, achtergelaten door bezoekers die de vier aanwezige sta-wc’s op het eiland niet konden vinden (of weigerden te gebruiken). Auto’s en fietsen zijn voor bezoekers verboden op het eiland; toch rijdt er af en toe een bouwvakker of restaurantmedewerker voorbij in een golfkarretje of truck die bouwmateriaal moet brengen naar een toren die wordt gerestaureerd.
Inkomsten voor de monniken
Wat de monniken ervan vinden, is gissen. Op bordjes gespijkerd op een zandkleurige kapel staan antwoorden op veelgestelde vragen: van „hebben de monniken eigen geld” (nee) tot „waarom is de wijn zo duur” (De wijn is biologisch en de ruimte is beperkt.). Vragen over eventuele wrijving met bezoekers ontbreekt.
Duidelijk is wel dat ze er financieel van profiteren. De commune is de eigenaar van het eiland en uitbater van het restaurant – waar gezinnen en vriendengroepen flessen champagne tot 340 euro wegdrinken. Ook de opbrengsten van de souvenirwinkel, waar op het eiland gemaakte olijfolie, wijn en likeur gekocht kan worden, gaan naar het klooster. De monniken beheren bovendien de enige veerdienst naar het eiland (volgens een bordje vanwege „de wens om de stilte en de sereniteit van het eiland te beschermen tegen grote aantallen bezoekers”). Op de bordjes met vragen staat dat het de monniken „over het algemeen” lukt de eindjes aan elkaar te knopen. Als er geld over is, wordt dat geschonken aan andere kloosters of goede doelen, zo wordt bezworen.
Er is één Instagram-pagina waarop het Île Saint-Honorat zoals het vroeger moet zijn geweest te aanschouwen is: die van monnik Vladimir Gaudrat. Hij plaatst foto’s van hoe hij en zijn broeders psalmen ten gehore brengen, sinaasappeljam maken en rozenkransen rijgen. Er is geen speedboat te zien, geen helikopter te bekennen. In de beschrijving staat in plaats van #primitief, #body, #fit en #training, de hashtags #abdij, #vrede en #spiritualiteit.
