Danser Dunja Jocic: âDie donkere grondtoon zit in mijâ

Posted on January 8, 2024 by admin

Dunja Jocic is geen nieuwkomer aan het dansfirmament. Ze heeft al een klein, divers en interessant oeuvre op haar cv staan, maar overweldigende media-aandacht, anders dan lovende recensies, heeft dat niet gegenereerd. Jocic (Belgrado, 1978) haalt voor de webcam haar schouders op: „Ik val net telkens overal buiten, ofzo.”

Tot 2019 danste de Servisch-Nederlandse Jocic zelf nog, bij onder andere Club Guy & Roni en Emio Greco & Pieter C. Scholten. Tijdens haar podiumloopbaan maakte zij al kleine dansvoorstellingen en een eerste dansfilm, die op twee internationale festivals werd bekroond. Sinds ze zich volledig op het creëren van eigen werk concentreert, ontwikkelt haar werk zich gestaag.

Wat daarbij al snel duidelijk werd, is dat zij niet van een blijmoedige levenshouding kan worden beschuldigd. De laatste jaren creëerde ze werken met verontrustende narratieven: een vader op zoek naar zijn dochter die in een kunstmatig gelukkige, digitale wereld is verdwenen (We, us & other games) of beangstigende visioenen waarin onze hang naar onsterfelijkheid in de praktijk minder aantrekkelijk uitpakt (Het gras hier is groener). In coronajaar 2021 ontving Jocic de belangrijkste dansprijs van Nederland, de Zwaan, voor De panter, een beklemmende verhandeling over het hedendaagse gevoel voortdurend gadegeslagen te worden, tot in eigen huis en eigen lichaam aan toe. In The previous ownerschetst ze een even naargeestig als fascinerend beeld van de oprukkende technologie. Alle kennis, herinneringen en gevoelens van een oude, aftakelende man (acteur Tom Jansen op film) worden geüpload naar het brein van een jong, optimaal functionerend lichaam. De inbezitneming – vormgegeven door een ‘ingebouwde’ iPad op de buik van danseres Kalin Morrow – veroorzaakt een sinistere innerlijke strijd.

‘Puur dansant’

Ondanks de vaak uitgesproken positieve ontvangst van haar werk hebben grote gezelschappen in Nederland deze rijzende ster tot op heden niet opgepikt, terwijl ze toch naarstig op zoek zijn naar talent dat in de academische techniek kan en wil werken. Jocic selecteert vaak technisch hooggeschoolde dansers voor haar voorstellingen. Voor iemand die in haar jonge jaren lid was van de Olympische ploeg ritmische gymnastiek van (toen nog) Joegoslavië is dat misschien een voor de hand liggende keuze. Jocic volgde later een dansopleiding bij Codarts Rotterdam, die ze in versneld traject voltooide. „Ik denk dat de gezelschappen mij vooral associëren met multidisciplinair werk. Maar in Braunschweig maak ik nu een choreografie voor zestien dansers – een dergelijk ensemble zou in Nederland financieel onhaalbaar zijn voor mij – die vrijwel puur dansant is. Ik vind dat heel verfrissend.”

You’re on your own. En dus per definitie eenzaam. Die donkerte herken ik als een constante in mijn werk

De thematiek in haar werk heeft vaak te maken met onze relatie met sterfelijkheid, de rol van technologie in het leven, existentialisme en transhumanisme. „Zoals ik het zie, zijn die zaken nauw verbonden. De technologische ontwikkelingen, het concept van transhumanisme; het gaat zo snel, dat we voortdurend achterop liggen in ethische kwesties. Ik kan mijn kinderen niet voorspellen hoe de toekomst eruit gaat zien. Dat is een overweldigende, beangstigende gedachte.”

Om die reden, zegt ze, zou ze wel religieus willen zijn. Maar geloven doet ze niet. „Wat is dan de betekenis van het leven, bij wie kun je aankloppen? You’re on your own. En dus per definitie eenzaam. Die donkerte herken ik als een constante in mijn werk. Het zit in de visuals, in de atmosfeer. Ik probeer ervan weg te blijven, onder andere met humor en surrealisme. En ik wil mezelf verrassen. Mede daarom werk ik graag met andere disciplines samen.”

Happy thema’s

Film is daar een van. Waarschijnlijk is dat evenmin een toevallige keuze; ze werd in Belgrado geboren in een familie van filmmakers en scharrelde als kind graag op de set rond. Na het uitbreken van de burgeroorlog in voormalig Joegoslavië en de bombardementen op de hoofdstad kwam ze naar Nederland. „Maar destijds was ik nauwelijks met de oorlog bezig. Ik wilde niet als vluchteling worden gezien.”

Terugkijkend denkt ze dat de donkere grondtoon in haar werk wél deels terug te voeren is op die gebeurtenissen. Van grotere invloed echter acht ze het stervensproces van haar moeder, drie jaar later. „Ik ben de tijd toen anders gaan ervaren. Je waardeert elk moment zo intens. Het is heftig om je te realiseren dat het leven elk moment kan eindigen. Dat gevoel heeft mij nooit verlaten. Het zit in mij.”

Ze grimast: „Als ik naar happy thema’s wil, wordt dat nog een hele uitdaging.”

Beeld header Andreas Terlaak.

Lees ook
Kille vervreemding in ‘De Panter’ van Dunja Jocic

Lees ook
De Smaak van Dunja Jocic

Pro-Palestijns protest op Mediapark, omdat NOS ‘Israëlisch frame’ zou overnemen

admin
November 26, 2024
0

Actiegroep XR Justice Now, een tak van klimaatgroep Extinction Rebellion, protesteert dinsdagochtend bij het NOS-gebouw op het Mediapark in Hilversum. Ongeveer twintig demonstranten, sommigen gehuld in witte pakken met afdrukken van rode handen erop, scanderen „NOS, schande, bloed aan je handen”. Ook hebben ze spandoeken aan het gebouw opgehangen met de leuzen „NOS stop legitimatie van genocide” en „Taal is niet neutraal”. Drie aan elkaar vastgeketende actievoerders met gezichtsbedekking liggen voor de ingang.

De actiegroep vindt dat de publieke omroep geweld en genocide „legitimeert”, omdat het „klakkeloos” de „Israëlische framing” zou overnemen, zo is te lezen in een verklaring op de Instagram-pagina van de groep. XR Justice Now geeft in de verklaring geen voorbeelden van de gehekelde berichtgeving.

NOS ontstemt

De demonstranten roepen de NOS op om „haar plicht” na te komen door op een „onbevooroordeelde en waarheidsgetrouwe” manier verslag te doen van de situatie in het Midden-Oosten. Ze vinden dat de woordkeuze van NOS-journalisten „direct invloed” heeft op de werkelijkheid.

De NOS is niet te spreken over de actie. “Over onze journalistieke keuzes of ons woordgebruik gaan we altijd graag met iedereen in gesprek. Dit is alleen niet de manier”, laat Giselle van Cann, hoofdredacteur van NOS Nieuws weten. „Ik vind het onaanvaardbaar dat deze demonstranten de toegang tot onze redactie vanochtend blokkeren, en dat mijn collega’s zich onveilig voelen,” zegt ze.

Politie aanwezig

De politie is aanwezig, maar grijpt vooralsnog niet in, schrijft de NOS. Volgens een woordvoerder van de publieke omroep heeft het protest geen invloed op de programmering.

De subgroep van Extinction Rebellion zegt ook de aandacht te willen vestigen op de „systematische Israëlische aanvallen” op journalisten die volgens de actiegroep als „oorlogsmisdaden” moeten worden bestempeld. XR Justice Now had het protest live uitgezonden op Instagram en trok zo’n twintig kijkers.

Politie op twee gevallen na tevreden over optreden tijdens pro-Palestijnse studentenprotesten UvA

admin
November 26, 2024
0

De politie heeft tijdens de studentenprotesten op campussen van de Universiteit van Amsterdam (UvA) afgelopen voorjaar in twee gevallen buitenproportioneel geweld gebruikt tegen pro-Palestijnse demonstranten. Dat concludeert de politie op basis van een intern onderzoek. In het algemeen zou het geweld „goed toegepast” en „uitlegbaar” zijn geweest, schrijft de politie.

In navolging van grootschalige studentenprotesten op campussen in de Verenigde Staten, organiseerden Nederlandse pro-Palestijnse actiegroepen afgelopen voorjaar ook demonstraties in Amsterdam. Zowel op de Roeterseilandcampus als bij Oudemanhuispoort, twee locaties van de UvA, kwamen honderden demonstranten samen met de intentie om daar te overnachten. Ze zetten tenten op, brachten eten mee en wierpen barricades op om de politie tegen te houden. Op beide locaties gebruikte de politie geweld om de demonstranten uiteindelijk weg te krijgen.

‚Naar de grond gewerkt’

In één geval zou een politiemedewerker zijn uitgescholden voor „vuile kankerlijer”, waarna de agent de persoon „naar de grond werkte”. Dat had niet mogen gebeuren, stelt de politie. In het andere geval zou een agent van de Mobiele Eenheid (ME) meermaals een demonstrant hebben geslagen met de wapenstok terwijl die geen kant op kon en geen gevaar vormde. Ook dit vond niet „binnen het wettelijk kader” plaats, oordeelde de hulpofficier van justitie.

In totaal hebben 59 mensen klachten ingediend vanwege het politieoptreden bij de UvA-protesten. In meer dan de helft van de gevallen kwamen die van mensen die de demonstraties niet zelf hadden bijgewoond maar filmpjes hadden gezien. Met die klachten doet de politie niets. De overige klachten, van mensen die fysieke of emotionele schade zeggen te hebben opgelopen, leidden uiteindelijk tot vier aangiften, die het OM nog moet wegen.

De Amsterdamse politiechef Peter Holla schrijft in een brief naar de veiligheidsdriehoek dat hij het betreurt als mensen nog steeds last hebben van het politiegeweld. Hij vraagt ook om begrip voor de agenten. „Agenten zijn bekogeld met stenen en zwaar vuurwerk, werden met brandblussers in hun gezicht gespoten en werden zelfs aangevallen met ammonia.” Tien agenten zijn gewond geraakt, van wie één blijvende tinnitus heeft opgelopen.

Tv-recensie | Laat quizmarathondeelnemers af en toe even op hun rug liggen en naar de wolken kijken

admin
November 26, 2024
0

„Laat de mensen maar leven, als ze dat willen, en daarna doodgaan, ieder op zijn beurt”, schreef Wisława Szymborska in 2002. „Zij, de wolken, hebben met heel dat vreemde gedoe niets te maken.” De woorden van de Poolse dichteres stonden aan het eind van Even lucht (EO) in de wolken geschreven, als een wijsheid die de korte documentaire in perspectief moest plaatsen. De afgelopen twintig minuten waren gevuld geweest met beelden van mensen die op hun rug in de achtertuin, op een grasveld of naast een kippenhok lagen. Op verzoek van de documentairemakers namen ze daar de tijd om midden op de dag hun blik omhoog te keren. Met hun ogen op de wolken vertelden ze waar hun gedachten nu naartoe gingen.

Bij de jonge deelnemers richtten die gedachten zich vooral op de toekomst en alle angsten en verlangens die daarbij kwamen kijken, terwijl de oudere deelnemers veelal terugblikten op het verleden: soms tevreden, soms met spijt. De thema’s die de wolkenkijkers bezighielden varieerden van behapbaar en concreet tot beangstigend groot. Latrelaties en terminale ziektes, vliegvakanties en klimaatverandering. Ik kwam er niet over uit of ik dat troostrijk of juist beangstigend vond: het idee dat je die dromen en zorgen met zo veel mensen deelt. En dat het de wolken die aan je voorbijtrekken uiteindelijk worst zal wezen hoe veel van je dromen en nachtmerries werkelijkheid worden.

Omdat maandag me wat vroeg leek voor een existentiële crisis ruilde ik de wolken in voor SBS6 (in jargon noemen we dit ook wel een ‘vibe shift’). Daar is sinds vorige week iedere avond Lotto De Quizmarathon (Talpa) te zien – of, in de woorden van presentator Rob Kamphues: „Het grootste quizevenement uit de Nederlandse tv-geschiedenis”, bestaande uit „zo’n 32 uur lang alleen maar quizen, quizen en nog eens quizen, met een selectie van de meest fanatieke quizfanaten .” Die quizfanaten nemen de uitdaging ontroerend serieus en worden behandeld als ware artiesten. Niet alleen kunnen ze backstage gebruikmaken van „speciale faciliteiten”, waaronder een ijsbad, een hometrainer en een doos Trivial Pursuit; ze mochten van tevoren ook een rider (wensenlijst) inleveren met „etenswaar die goed is om supergefocust de 32 uur durende marathon door te komen.” Zo kan het dat ze tussen de quizrondes door met een verhit hoofd de coulissen inlopen terwijl ze dingen zeggen als: „Het is nu tijd voor de hummus.”

Spijtig is het wel dat de marathon is opgeknipt en uitgesmeerd over meerdere weken. Dat geeft je als kijker de gelegenheid om je avond na avond iets slechter te voelen over je groeiende ongeduld. Want geef toe: je kijkt niet voor de triviafeitjes. Je kijkt omdat je wil zien hoe lang het duurt voor de hummus uitwerkt en de eerste uitgeputte quizfanaat van de hometrainer dondert.

Slaaptekort

Misschien dat de bedenkers van het format voorvoelden dat veel kijkers om die reden pas bij de laatste afleveringen aanhaken, als het slaaptekort van de kandidaten het best zichtbaar wordt. Dat dat de reden is voor het extra drama-element dat ze hebben toegevoegd: de kandidaten delen zich steeds op in twee teams, en aan het eind van elke ronde stemt het verliezende team een van de eigen leden weg. Het weggestemde lid mag dan weer zelf een ander teamlid aanwijzen om het tegen op te nemen in een duel. Wie verliest, vertrekt.

Al dat gehannes met messen in ruggen leidde in aflevering één al tot betraande oogjes bij de weggestemde deelnemer. Zo’n deelnemer zou je eigenlijk ook even buiten op zijn rug moeten leggen, vind ik. Voor een beetje perspectief. „Laat de mensen maar quizzen, als ze dat willen”, zou je tegen hem moeten zeggen; „en daarna weggestemd worden, ieder op zijn beurt. Zij, de wolken, hebben met dat hele vreemde gedoe niets te maken.”