Voordat Sybil Erickson kinderen kreeg, vond ze een burrito van een dollar prima avondeten en at ze zorgeloos meermaals per week bij McDonald’s. „Ik leefde op ultrabewerkt voedsel.” Dat veranderde toen ze op haar 22ste moeder werd en voelde dat artsen haar zorgen over haar pasgeboren dochtertje niet serieus namen. Binnen een maand leek de situatie van haar baby acuut, werd zij in het ziekenhuis eindeloos geprikt voor bloedafnames en verkondigden artsen onterecht dat het meisje niet lang te leven zou hebben, vertelt Erickson (27). „Na die traumatische ervaring als nieuwe moeder ben ik helemaal door het konijnenhol gevallen”, zegt ze zonder ironie.
Ze begon „aan alles te twijfelen” en haar „vertrouwen in het systeem” van medische wetenschap en voedselproductie verdween. Alleen thuis, met haar kind aan de borst, las ze de tekst op alle verpakkingen in de voorraadkast en struinde ze internet af naar informatie over gezonder leven. Sindsdien komt er geen kleurstof, zaadolie of vaccin haar lijf of huis meer in. Ze drinkt ongepasteuriseerde melk, houdt kippen en maakt zelf snoep voor haar kinderen. Met filmpjes over de troep die supermarkten in haar staat Washington verkopen, vergaarde ze 23.000 volgers op Instagram.
Erickson is een crunchy mom. Die term was lang inwisselbaar met granolamoeder: het overwegend linkse, geitenwollensokkentype dat biologisch eet, alternatieven zoekt voor moderne medicatie, aan yoga doet en zich zorgen maakt over het klimaat. Maar sinds de coronapandemie zijn de crunchy moms in de VS een overwegend rechtse stroming geworden, bestaande uit huisvrouwen met argwaan tegen wetenschap, meer affiniteit met religie en minder aandacht voor de planeet. Zo wordt vlees eten en je lichaam insmeren met ossengal veel aangeprezen.
De afkeer van junkfood en de farmaceutische industrie is gebleven. Wellness-influencers verkondigen dat ‘Big Food’ en ‘Big Pharma’ samenzweren om Amerikanen ongezond te maken en te houden. Zij vestigen aandacht op de winsten die bedrijven maken met gebruik van kleurstoffen en pesticiden die in Europa verboden zijn, op de toename van chronische ziektes en het feit dat vooral arme kinderen nauwelijks verse groenten en fruit krijgen. Maar ze verspreiden ook desinformatie over de veiligheid van vaccins en de vermeende giftigheid van alledaags eten. Velen hebben een commercieel belang. Zo verkopen ze voedingssupplementen en andere producten via hun sociale media.
Kruistocht tegen vaccins
Wellness-rechtse moeders waren tijdens de pandemie ook in Europa in opmars, maar werden geen politieke factor van betekenis. In de VS hebben deze crunchies in Robert F. Kennedy Jr. (71) een politieke held gevonden. Deze ex-Democraat sloot zich kort voor de verkiezingen aan bij de Republikein Donald Trump en is nu beoogd minister van Volksgezondheid. Woensdag en donderdag moet hij in de Senaat verschijnen, waar politici van beide partijen twijfels over hem hebben, vanwege zijn lange geschiedenis als anti-vaxxer en zijn steun voor abortus. Erickson is verguld met zijn voordracht. „Ik hoop dat RFK eindelijk iets kan veranderen aan hoe ongezond we onze kinderen maken.”
Lees ook
Zijn latinokiezers in Dalton, Georgia, horen heel wat anders als Trump migranten hekelt
Er is veel gezegd en geschreven over hoe Trump de ‘bro vote’ won, maar er waren ook vrouwen die in november een bocht naar rechts maakten en Trump cruciale stemmen opleverden. In 2020 stemden witte vrouwen onder de dertig massaal op Joe Biden. In 2024 was het in die groep gelijkspel: 49 procent voor Kamala Harris en 49 procent voor Trump. Volgens sommige analyses kwam dit waarschijnlijk door de wellness-influencers achter Kennedy’s Make America Healthy Again-campagne.
Zen Honeycutt (55), oprichter van de actiegroep Moms Across America, is al jaren samen met Kennedy op kruistocht tegen vaccins, genetisch gemodificeerd voedsel en pesticiden. Haar oudste zoon kampte met allerlei allergieën. „Ik werd paranoïde van het idee dat voedsel hem kon doden en begon me te verdiepen over wat er allemaal in zat”, vertelt ze. Ze zegt de allergieën, auto-immuunziektes en symptomen van autisme van haar drie zonen grotendeels verholpen te hebben met puur biologisch eten.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2025/01/28174858/3.png)
Haar zoektocht maakte Honeycutt ook tegenstander van alle vaccins. Ze verhuisde tijdens de pandemie van Californië naar North Carolina om inentingsdwang op de school van haar kinderen te ontlopen. „Ik voelde me verraden door de Democratische Partij waar ik altijd op gestemd had. Die ontnam mij het individuele recht om als ouder over mijn kinderen te waken. My body my choice [het motto voor het recht op abortus] bleek opeens niets waard.”
Ze is geen fan van Trump, die Covid-vaccins hielp ontwikkelen, maar sinds diens alliantie met RFK is ze om. „Moeders zijn een drijvende kracht in de politiek en gezondheid is hun absolute prioriteit. Eindelijk ging het daar in de campagne over.”
Wantrouwen is een essentieel onderdeel van de crunchy-beweging, zegt Kayla Wrede (27), een stay-at-home mom en videomaker uit Iowa met 5.400 volgers. „Die denkwijze heeft politieke relevantie omdat het het gezag van de medische sector, de overheid en openbaar onderwijs in twijfel trekt. Het is niet alleen een levensstijl, het is een uiting van verzet.”
Oude granolastempel
Niet iedere zelfverklaarde crunchy moeder is daar gelukkig mee. Kimberley Johnson (35), woonachtig in de bergen van New Hampshire, is meer van de oude granolastempel. Ze is psycholoog, heeft twee kinderen, 7.200 Instagram-volgers en probeert zo holistisch mogelijk te leven. Maar de laatste tijd voelt ze zich minder thuis in de online gemeenschap rond die levensstijl. „De rechtse MAHA-beweging schept een kunstmatige tweedeling tussen wetenschap en welzijn. Er wordt gedaan alsof mensen in de publieke gezondheidszorg niet wíllen dat mensen gezond zijn.”
Het is voor Johnson steeds moeilijker om daar online in te navigeren. Als ze iets ‘crunchy’s’ post, wordt dat gezien als aanval op de wetenschap en als ze medische kennis deelt, wordt dat als onvoldoende natuurlijk gezien. „In de extreme polarisatie zijn sommige mensen zo geradicaliseerd dat er geen ruimte meer is voor de nuance dat er gewerkt wordt aan volksgezondheid én dat er van alles mis is met ons voedselsysteem.”
Dat geldt ook aan de linkerkant, zegt Johnson. Democraten hebben terechte zorgen verwaarloosd terwijl „conservatieve influencers zagen dat ze dankzij RFK een groep kiezers konden bereiken die zonder hem waarschijnlijk nooit op Trump zou stemmen: moeders die zich ondergewaardeerd voelen en het beste willen voor hun gezin”.
Johnson doet onderzoek naar de geestelijke gezondheid rond voortplanting en geboortezorg. „De MAHA-beweging is heel succesvol geweest in het radicaliseren en naar rechts trekken van vrouwen door in te spelen op kwetsbaarheid. Elke moeder wil dat haar kind veilig is.”
Johnson begrijpt het psychische effect van angstaanjagende boodschappen van anti-vaxxers. Zelf ontwikkelde ze een eetstoornis, mede door de overweldigende dingen die ze las over chemicaliën en gif in voedsel. „Crunchy gaat niet langer over gezond eten, maar is onderdeel van een ultraconservatieve campagne die wetenschap verkettert, vrouwen ontmoedigd om buitenshuis te werken en ouders die hun kinderen naar het openbaar onderwijs sturen veroordeeld.”
Sybil Erickson gaat niet zo ver. Ze heeft het drukker met de gezondheid van haar dochter, wier problemen werden veroorzaakt door een overtollig stuk dikke darm. „Ze had er geen last van, totdat ze naar school ging. Daar kreeg ze meteen buikpijn van de lunch.”
Op Amerikaanse openbare scholen krijgen kinderen tussen de middag een maaltijd, die notoir ongezond gezond is. Volgens Erickson omdat de toezichthouder heult met grote voedselproducenten. „Hoe het opgelost moet worden weet ik niet, maar het moet beter kunnen. Onze kinderen zijn te kwetsbaar om rotzooi te eten.”
