M’n hele leven heb ik gestreden tegen taalverloedering – rond m’n twaalfde was ik al een boomer. Taalfouten verbeteren, grammatica mansplainen, mensen wijzen op de juiste spelling. Uiteindelijk maakte ik er zelfs m’n werk van en werd ik eindredacteur bij NRC. Maar de laatste tijd denk ik steeds vaker: waar doe ik het nog voor?
Misschien komt dat door de volksstammen die op LinkedIn niet meer weten waar je een d, dt of t schrijft. Misschien was het de vacature laatst, voor een ‘prodcut owner’ bij DPG. Misschien was het de advertentie voor een koophuis in Holysloot dat jarenlang ‘bewoont en verhuurt was geweest’. De uitnodiging voor de boekpresentatie (!) van Alma Mathijsen waarin het werk ‘een meespelende vertelling’ werd genoemd. Het bordje op het terras vorige week, waarop stond: ‘Besteld u liever bij ons?’ Of de zakelijke mail die deze maand begon met ‘goedeomorgen’.
Wát ook de druppel was, ergens deze lente dacht ik ineens: waarom zou ik me hier nog druk om maken? Correcte, foutloze taal boeit echt helemaal niemand meer.
Ja, een klein clubje taalpuristen. Die sputteren hun schermen vol bij elke gevonden fout en zetten rode strepen. De rest van de wereld zal het echt een hele grote worst wezen.
En dus leek het me verstandig om die kleine minderheid van Nederlandse taalliefhebbers in dit land eens wat te gaan voorbereiden op de fouten die we de komende jaren zullen moeten gaan accepteren. Omdat wij echt de enige mensen op aarde zijn die er zich nog aan ergeren – en überhaupt nog weten dat ze fout zijn. Scheelt een hoop frustratie en hartinfarcten. Zie de positieve kant jongens: we kunnen het eindelijk loslaten!
1 D, t of dt – wat maakt het uit. Hij bedoeld, ik wordt, zij hebben gehoort – schrijf gewoon lekker wat jij wil. Tuurlijk: ‘Geld op de rijbaan tussen 13.00 en 18.00’ is iets anders dan: ‘Geldt op de rijbaan tussen 13.00 en 18.00’. Maar het is ook wel weer spannend om met een grote plastic zak te gaan kijken welke van de twee bedoelt wert.
2 Hoofdletters – hahaha. lezers kunnen echt zelf wel bepalen wanneer een zin begind of eindigd. het is bovendien onrustig voor je ogen, ineens zo’n grote letter midden in een appje.
3 Komma’s? Hou eens op. Interpunctie in je broekje sowieso. In de zin: ‘Ik hou van huisdieren eten en barbecueën’ kán een komma handig zijn. Maar iedereen weet dat niemand z’n huisdieren gaat opeten – toch?
4 Jou fiets, jou vader – daar hoeft echt geen w bij. ‘Ik hou van jou ouwe fiets’ betekend iets anders dan: ‘Ik hou van jouw ouwe fiets’. Maar als je twijfelt welke van de twee het is, kun je altijd even dm’en.
5 Me moeder, me werk, me club – prima toch? ‘Mijn’ klinkt zo hard en ‘m’n’ heeft dat lastige komma-dingetje. ‘Muh fiets’ zou nog beter zijn, maar dat is weer een h extra, dus laten we ‘me moeder’ gewoon goed gaan rekenen.
6 ‘Ik besef me’. Zelfde. Dat gezeur over wederkerende werkwoorden. Ga lekker zelf wederkeren.
7 Hen, hun en zij. Te ingewikkeld om uit elkaar te houden. Hun hebben gelijk! Maak er anders ‘hullie’ van! Hullie hebben gelijk. Mooi!
8 Die meisje, die leven, die woord. Helemaal goed. Net als: ‘De meisje die’. Als iemand zich als non-binair identificeert moet je wel streng zijn. Dan is het ‘die’ en ‘hen’. Let daar op.
9 ‘Doe is normaal’, ‘doe is gek’. Het woord ‘eens’ klinkt als ‘is’, dus waarom zou je het dan niet zo mogen schrijven? Datzelfde geld voor ‘onmiddelijk’, ‘dislekties’, ‘bedrijging’, ‘in prinsiepe’, ‘kilometuh’, ‘appart’ en ‘prevensie’. Als je maar snap wat er staat.
10 Een punt aan het einde van een zin? Laat te weinig ruimte open dus ik zou ’m lekker weglaten de jongere generatie gebruikt sowieso liever geen punten meer omdat die agressief overkomen alle begrip voor
11 Money, mindset, sacrificen. Hoe jonger mensen zijn, hoe meer like je weet dat ze like veel anglicismen gebruiken. Is een kwestie van mindset. Ik had laatst iemand die haar vrijdag ging sacrificen om voor weinig money vintage knitwear te gaan shoppen. Bleek ze op zoek naar een goedkope 2dehants trui.
12 Letterlijk/figuurlijk. Het woord ‘letterlijk’ word tegenwoordig als een bekrachtiging gebruikt, niet als tegenhanger van ‘figuurlijk’. Dat is schrikken in: ‘Ik lach me dood. Letterlijk’. Maar als je eenmaal weet dat met letterlijk meestal figuurlijk bedoeldt wordt – behalve in: ‘Ik heb geen geld meer. Letterlijk’ – wat zou je daar dan letterlijk tegen kunnen hebben?
13 Fml, lol, hdp, w8 ff, isg, bopla, itakru, brb, idk, mss, vnv, kladiladi, lett. Afkortingen schelen tijd, en tijd is kostbaar in een wereld waarin je voortdurend moet switchen van TikTok naar WhatsApp, van Snapchat naar Instagram en van BeReal naar je mail. Zeker als je in 83 appgroepen zit, vijftig pakjes besteldt hept en duizenden berichten per dag moet tikken. Doe dus niet moeilijk als je een paar afko’s ziet, maar google even wat ze betekenen. Als je bovengenoemde afkortingen niet kent, ben je sowieso een boomer.
LTR!
Hoe was jouw week? Laat Japke-d. -Bouma via de soosjals weten waarover jij (in 20 minuten) wil worden bijgepraat. Of mail naar [email protected]
