Een zitting als een catch-22, dat was het kort geding maandagochtend tussen de noodlijdende busfabrikant Ebusco en vervoerder Qbuzz. Qbuzz vreest dat Ebusco failliet gaat en wil daarom van een contract voor 45 bussen af. Volgens Ebusco kan juist dát leiden tot het faillissement van het bedrijf.
Of zoals de advocaat van Ebusco het formuleerde: „Het overleven van het bedrijf is alleen mogelijk als de duimschroeven niet worden aangedraaid door Qbuzz.”
Ooit was elektrische-bussenfabrikant Ebusco (circa 750 werknemers, gevestigd in het Brabantse Deurne) een veelbelovend bedrijf. In 2012 opgericht door rallycoureur Peter Bijvelds gold het als innovatief, succesvol, groen, snelgroeiend. Sinds 2021 is het bedrijf beursgenoteerd. Connexxion was klant, Deutsche Bahn ook, in Nederland vind je de bussen onder meer in het Gooi.
Van die glans is weinig over. Het bedrijf verkeert al maanden in zware financiële problemen en staat op het randje van faillissement. Keer op keer vielen de resultaten tegen, met name doordat bussen bouwen lastig is vanwege onderdelentekorten, aldus Ebusco. Het bedrijf leed in de eerste helft van dit jaar een verlies van 65 miljoen euro.
In de zomer is een groot deel van het management vervangen, oprichter Bijvelds is teruggetreden. Een nieuw team onder leiding van topman Christian Schreyer, die onder andere managementfuncties bij Deutsche Bahn betrok, probeert de boel nu te redden.
Dat het bij Ebusco niet goed gaat, hebben ze de afgelopen maanden bij Qbuzz ook gemerkt. Voor de concessie in Groningen en Drenthe wilde het vervoerbedrijf 45 batterijbussen van twaalf meter hebben. Maar die kwamen maar niet.
Qbuzz kreeg geen schadevergoedingen uitbetaald voor te late levering, zoals in contracten zou staan. Nu wil het bedrijf, dat in handen is van de Italiaanse staatsspoorwegen, geld zien én het contract ontbinden – daarover troffen de partijen elkaar deze maandagochtend voor een kort geding in Utrecht.
Qbuzz wil niet worden meegezogen in een faillissement van Ebusco
Speciale vergadering
Qbuzz heeft stress over de aanhoudende financiële problemen bij Ebusco, zei Erik Verweij, advocaat van de vervoerder. „Op 4 september heeft Qbuzz gehoord dat levering onder voorwaarde zou zijn van een nieuwe kapitaalinjectie.”
Die kapitaalinjectie betreft het uitgeven van nieuwe aandelen ter waarde van 36 miljoen euro. Aanstaande donderdag is hierover bij Ebusco een speciale aandeelhoudersvergadering. Maar of de uitgifte gaat lukken, daar heeft Qbuzz geen idee van, aldus advocaat Verweij.
Qbuzz vreest dat de bussen – als ze überhaupt komen – nog erg lang op zich laten wachten. Langer dan bij herzieningen van de contracten is afgesproken, daarom wil het nu het contract verbreken. Omdat schadevergoedingen uitbleven, besloot het enkele dagen geleden bovendien voor 1,2 miljoen euro beslag te leggen op rekeningen van Ebusco. Dat ging om compensatie die Qbuzz had moeten krijgen, meent het vervoerbedrijf. „Qbuzz wil niet worden meegezogen in een faillissement van Ebusco”, zei Verweij.
De beslaglegging noodzaakte Ebusco tot het kort geding, zei de advocaat van de fabrikant maandag. Ebusco zou van dat geld over een paar dagen salarissen moeten uitbetalen. Het Brabantse bedrijf betoogde dat uit de gesloten contracten en overeenkomsten niet blijkt dat er nu een mogelijkheid is om deze te verbreken. Een dreigend faillissement is daar geen grond voor – en dat scenario zou dus juist dreigen als Qbuzz z’n zin krijgt, stelde Ebusco.
Ook is het volgens Ebusco best denkbaar dat de bussen nog dit jaar geleverd kunnen worden. Ebusco stelde dat de bussen voor het grootste gedeelte af zijn, ze staan voor een deel in China bij de fabriek. Een gehele ontbinding van het contract zou daarom „onredelijk” zijn.
Ondertussen heeft Ebusco de productie volgens een persbericht van maandagochtend „grotendeels” stilgelegd, met als doel „het werkkapitaal op peil te houden”.
Angst bij beleggers
Op de zitting kwam het maandag nauwelijks ter sprake, maar de kwestie is van grote invloed op de speciale aandeelhoudersvergadering van Ebusco donderdag waar de beleggers moeten instemmen met de nieuwe aandelenuitgifte. Het contract met Qbuzz is cruciaal voor het voortbestaan van het bedrijf. „Het verlies van de order zou een aanzienlijke druk leggen op de werkkapitaalpositie”, schreef Ebusco in het eigen persbericht.
Bij beleggers sloeg maandag de angst over het verloop van de cruciale week voor het bedrijf ook toe. De koers van Ebusco stond bij het sluiten van de beurs maandag bijna 20 procent lager. Ebusco-aandelen zijn nu 56 eurocent waard, tegenover bijna 30 euro op het hoogtepunt in 2022.
De kwestie kent eigenlijk alleen maar verliezers, klonk het op de zitting. Daartoe behoort in feite ook het milieu: er zullen hoogstwaarschijnlijk nog langer dieselbussen rondrijden in Groningen en Drenthe dan gepland, zo merkte commercieel directeur van Qbuzz Cornelis Uijl op. De bussen die Ebusco moet leveren dienen onder meer voor vervanging van regionale brandstofbussen waar Qbuzz nu mee rijdt.
De rechter is van plan woensdag uitspraak te doen, vlak voor de aandeelhoudersvergadering donderdag. Normaal zou hij een poging hebben gedaan om de partijen nog bij elkaar te brengen voor een oplossing, zei hij maandag. „Maar ik heb niet het gevoel dat dat vandaag aan de orde is.”
