N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Uitspraak Een Britse vrouw die abortus uitvoerde na 32 weken krijgt een celstraf. Politici reageren geschokt op de straf, want de vrouw is ook moeder.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data101980469-068cf6.jpg)
Het is „een emotionele en vaak controversiële kwestie”, erkende de rechter in het Engelse Stoke-on-Trent vorige week in de eerste alinea van een opmerkelijk vonnis. Een 44-jarige vrouw die abortus uitvoerde na 32 weken zwangerschap, veroordeelde hij tot 28 maanden gevangenisstraf. Daarvan moet ze de helft daadwerkelijk uitzitten. Ze heeft zich niet aan de wet gehouden, dus de rechter is onverbiddelijk. „Het is mijn plicht als rechter om de wet toe te passen zoals die bepaald is door het parlement.”
De uitspraak heeft in het Verenigd Koninkrijk tot nationale verontwaardiging geleid. Politici en mensenrechtenorganisaties reageerden geschokt op het feit dat de vrouw uit Stoke-on-Trent de cel in moet, terwijl ze drie kinderen heeft, van wie een met een handicap. Zaterdag protesteerden duizend mensen in Londen tegen de veroordeling. Zondag stuurden 29 Britse parlementariërs van zes partijen een brief naar premier Rishi Sunak om clementie te tonen en de vrouw gratie te verlenen. „Het is schokkend dat drie kinderen nu zonder hun moeder zitten”, schrijven ze. „Wij vinden dat het niet in het algemeen belang is om een vrouw die haar eigen zwangerschap beëindigt, strafbaar te stellen.”
De vrouw is veroordeeld op basis van een wet uit 1861 die abortus strafbaar stelt. Sinds de Abortion Act in 1967 mag in Engeland, Wales en Schotland abortus worden uitgevoerd tot de 24e week van de zwangerschap. Dat gebeurt ongeveer 250.000 keer per jaar. Het Nederlandse abortussysteem is vergelijkbaar. Na 24 weken is alleen bij zwaarwegende medische redenen abortus toegestaan.
Consult per telefoon
De vrouw uit Stoke-on-Trent loog over hoe lang ze zwanger was. Dat kon ze doen omdat ze een telefonisch consult had bij de British Pregnancy Advisory Service (BPAS) in de eerste weken van de lockdown, in maart 2020. Vrouwen die minder dan tien weken zwanger waren, konden vanaf die maand op basis van een telefoongesprek abortuspillen krijgen.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2022/09/data90268305-3a1d2e.jpg)
Toen de vrouw de pillen per post kreeg en ze innam, wekte ze de bevalling op. Ze belandde in het ziekenhuis waar haar dochter – Lily, zo staat in het vonnis – doodgeboren werd. In het ziekenhuis bleek de vrouw niet de waarheid te hebben verteld en werd de politie ingeschakeld. Ze zei dat ze niet precies wist hoelang ze zwanger was. Maar de politie trok uit het zoekgedrag op internet de conclusie dat ze dacht dat ze 28 weken zwanger was toen ze de pillen innam. Uit postmortem-onderzoek kwam naar voren dat het om 32 tot 34 weken ging.
De politie trok uit het zoekgedrag van de vrouw op internet de conclusie dat ze dacht dat ze 28 weken zwanger was toen ze de pillen innam
De vrouw had onder zware druk gestaan, bleek in de rechtszaak. Ze woonde weer bij haar ex-man, terwijl ze zwanger was van een andere man. Aan hem had ze verteld dat ze al abortus had uitgevoerd. Uit onderzoek van justitie bleek dat ze onder meer had gegoogled of ze zichzelf in de maag kon stompen om abortus uit te voeren. Haar ex verklaarde dat ze een liefhebbende moeder is en dat haar kinderen haar nodig hebben.
De rechter zei dat mee te wegen, ook het feit dat ze emotioneel en gestresst was en dat ze na de abortus nachtmerries en flashbacks had. Daarom gaf hij geen drie jaar maar 14 maanden celstraf en 14 maanden voorwaardelijk. Pijnlijk was dat de rechter nog toevoegde dat ze geen straf had gekregen als ze in het begin van de zaak zichzelf schuldig had verklaard voor ‘het vernietigen van een kind’ bij de geboorte, een strafbaar feit dat tussen abortus en moord inzit.
Wet uit Victoriaanse tijd
„Op grond van een wet die in het Victoriaanse tijdperk werd aangenomen voordat vrouwen zelfs maar konden stemmen” is er nu een vrouw veroordeeld, schrijven de parlementsleden aan Sunak. Hij heeft nog niet gereageerd op het verzoek. Wel zei hij eerder in de week via zijn woordvoerder er niet voor te voelen om de wet uit 1861 aan te passen. Daarvoor pleitten politici van links tot rechts en mensenrechtengroepen. Sunak vindt dat er in de wet een goede balans bestaat tussen legale abortus tot 24 weken en de strafbaarstelling daarna.
Pro-life organisaties vinden dat deze zaak aantoont dat het beleid om abortuspillen na een telefonisch consult beschikbaar te stellen, moet worden beëindigd. Na de pandemie is dat namelijk gehandhaafd. De Society for the Protection of Unborn Children spreekt van een gruwelijke zaak” waarbij een „volledig levensvatbare baby van acht maanden” om het leven is gekomen. De vrouw wist dat ze de wet overtrad toen ze loog om de pillen te krijgen, stelt deze organisatie. De grootste kritiek hebben ze op BPAS, dat te gemakkelijk abortuspillen zou verstrekken.
De politici die van de strafbaarstelling af willen, wijzen naar Noord-Ierland, van oudsher het meest conservatieve land op dit terrein. Tot 2019 was abortus in dit deel van het VK verboden en moesten vrouwen de zee oversteken om abortus te krijgen. Maar sindsdien is het helemaal niet meer strafbaar in Noord-Ierland. De vrees bestaat ook dat een uitvoerig publiek debat over de strafbaarstelling van abortus prolife-organisaties veel aandacht gaat geven.
Of de vrouw beroep overweegt, is niet bekend. Daarvoor ligt de lat hoog. Haar advocaten moeten dan aantonen dat de rechter de wet verkeerd heeft toegepast of dat de straf buitensporig is.
