Wat doet het met je, als je negentien jaar lang onophoudelijk omringd bent door beveiligers? Toen ik de verkiezingswinnaar dinsdagavond uit zijn gepantserde Audi zag stappen, omsingeld door mannen die de toestroom afspeurden op moordplannen, overviel me een gevoel dat me verraste. Ik had met hem te doen.
Met zijn 1 meter 95 steekt hij boven iedereen uit. Zijn blonde coupe is vergrijsd maar vangt nog steeds het softboxlicht van elke camera als eerste. Hier staat een man die van zichzelf een rondreizende voorstelling heeft gemaakt. Omringd door een wisselende cast blijft hij dezelfde ster, vergroeid met zijn rol, eenzaam in de menigte op Nieuw Kijkduin: bouwput-boulevard, bij een ijskoude zeewind. Zoals Trump na zijn verkiezingswinst doodleuk rally’s bleef organiseren tegen crooked Hillary, zo blijft „Geertje, Geertje” (zo joelt het publiek) snoeihard campagne voeren voor verkiezingen die hij zes dagen eerder won: „Overspoeld door asielzoekers!”, „tv, een zwembad, gratis eten en drinken!”
Het personage dat hij gedoemd is te spelen kent geen alternatief script. Om te regeren moet hij een staalmasker afkrabben dat in twee decennia aan zijn huid is verkleefd.
Decor van zijn bliksemopera is restaurant Pavarotti. De inloopavond voor bewoners is op het laatste moment hierheen verplaatst. Binnen blijkt waarom. Hier kan de gemeente een de-escalerend charmeoffensief uitvoeren. Iedereen krijgt achtereenvolgens een volgnummer, een handje van een wethouder en een glimlach van een COA-mevrouw. Personeel begeleidt iedereen naar tafeltjes, en neemt bestellingen op. Naast de koffie serveren ze een wafelrol gevuld met chocolade. In kleinere groepjes mogen de bewoners naar een bovenzaaltje, waar gemeente en COA tekst en uitleg geven. Ik heb nummer 866. Tijd zat voor een tweede kopje. Heerlijk, op kosten van de hardwerkende belastingbetaler.
De inloopavond is een opsteker voor de lokale horeca, die zwaar lijdt onder de bouwwerkzaamheden, de facelift van deze familiebadplaats. Woody Louwerens, van de winkeliersvereniging, vertelde buiten aan de pers wat hij ’s avonds herhaalt bij Op1. Die asielzoekers krijgen nu driemaal per dag te eten in het hotel. Had daar een „win-win-situatie” van gemaakt: „Maandag eten in het hotel, dinsdag bij Pavarotti, woensdag bij The Wine House, donderdag in het Pannenkoekenhuis… Bonnen voor de visboer, de groenteboer, enzovoorts.” Dan tonen ze zich ook nog eens „positief in het gebied”.
Nou, veel succes ermee, in een land waar de twitteraars al voorrekenen wat die hotelovernachtingen kosten aan belastinggeld.
Aan de andere kant: hier in Pavarotti is de stemming best bereidwillig. De bewoners die ik spreek delen vooral één klacht: dat de gemeente ze zo laat informeerde. Ze willen erbij betrokken zijn. Maar men was overvallen en niet goed genoeg voorbereid, erkent de gemeente. En nee, de asielzoekers hebben sobere maaltijden, geen zwembad en zitten met z’n drieën op een hotelkamertje.
Als het bij vijftig dagen blijft, valt er mee te leven, hoor ik zuinigjes. De Oekraïners verderop geven ook geen overlast.
Bij de uitgang deelt Pavarotti reclameflyers uit. De boulevard is leeg, op één politiebusje na. Hoe zou het met Geertje zijn? Acht minuten na vertrek twitterde hij de beelden van zijn flitsperformance al vanuit zijn fort op wielen. Toen was in één slag helder: hij wil helemaal geen premier zijn, hij wil niet regeren. Hij zit in de gevangenis van een rol die alleen gevoed kan worden door de rancune van een publiek. De idolate aanhang zal elk compromis dat hij sluit ervaren als hoogverraad.
Hij zal de formatie dusdanig breken dat anderen daar de oorzaak van lijken. Hij zal zich verzekeren van de onvrede waar hij, geïsoleerd en rolvast, van leeft. Het droeve circus van een beveiligde in de spotlights. Laat ons erbarmen hebben met deze tragische winnaar.
Tussen de bouwhekken lees ik de flyer: „Vier een onvergetelijke kerst”. Dat plan met bonnen klinkt misschien naïef, maar winkeliers willen het kennelijk. De Kijkduiner is minder haatdragend dan onze asblonde Nedertrump wil. Stel dat je het gewoon probeert: een kleinschalige vouchereconomie optuigen, dan stimuleer je in één klap lokale ondernemers, vluchtelingen en onderlinge ontmoetingen. Dan ben je een voorbeeld voor het hele land.
Op het menu staat een „dessert Noël to share”.
Christiaan Weijts is schrijver.
